Ý nghĩa và giá trị thẩm mỹ của biểu tượng cá hóa rồng trong mỹ thuật triều Nguyễn
LTS: “Hóa rồng” là một giấc mơ danh vọng của người xưa muốn truyền nối cho con cháu muôn đời, thông qua rất nhiều hình thức: từ truyện kể dân gian đến những mô típ hoa văn ở nơi cao sang quyền quý như cung điện, nơi thâm nghiêm cổ kính như từ đường, đình chùa và dần đến cả những trang trí dân dã. Mô típ này xuất hiện từ thời nào là câu hỏi mà giới nghiên cứu mỹ thuật cổ mong muốn có câu trả lời thỏa đáng, căn cứ trên những khảo sát, điền dã di tích hàng trăm năm tuổi. Qua đó, có thể góp phần kiến giải nhiều điều về truyền thống văn hóa và tâm lý dân tộc. Trong hoàn cảnh xã hội ở Việt Nam, khi hệ thống di tích cổ còn chưa được thống kê, số hóa dữ liệu đầy đủ, việc trả lời câu hỏi nói trên là không dễ dàng. Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật gửi đến bạn đọc chùm hai bài viết bước đầu tìm hiểu và kiến giải về lịch sử và các dạng thức tồn tại của mô típ này, đăng tải lần lượt trên Tạp chí Kỳ 1, số 485 và 488, tháng 1 và 2-2022.