Nghệ thuật > Văn học

Không phải ngẫu nhiên mà văn học hiện đại Việt Nam có một khối lượng lớn các tác phẩm dành riêng cho đề tài người lính bởi lẽ đây là đề tài lớn, hình tượng trung tâm trong thơ ca Việt Nam hiện đại. Bài viết mang đến một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về hình tượng anh bộ đội Cụ Hồ trong thơ ca Việt Nam hiện đại qua góc nhìn từ văn hóa. Qua đó, độc giả có thể hiểu rõ hơn về những phẩm chất cao đẹp của người lính Việt Nam, về sự hy sinh và cống hiến lớn lao của họ dành cho đất nước.

GS, NGƯT Đỗ Đức Hiểu sinh ngày 16-9-1924 tại xã Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội. Trong đội ngũ những người thày đầu tiên có công xây dựng ngành Ngữ văn tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, từng có thời kỳ được gọi là Văn Khoa, Tổng hợp, GS Đỗ Đức Hiểu thuộc thế hệ thứ hai, sau thế hệ các học giả hàng đầu của ngành Ngữ văn gồm: Đặng Thai Mai, Hoài Thanh, Cao Xuân Huy, Nguyễn Mạnh Tường, Hoàng Xuân Nhị... Nhắc đến thế hệ các nhà giáo, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học xã hội nói chung và ngữ văn nói riêng lúc bấy giờ, tại cái nôi Văn khoa - Tổng hợp, hẳn sẽ còn lâu lắm, chúng ta mới có đủ “giấy bút” để nói được hết công lao của họ. GS Đỗ Đức Hiểu cũng thuộc số những tên tuổi “đáng giá” đó.

Bài viết nghiên cứu những ảnh hưởng của văn hóa truyền thống của thể loại truyện thơ Nôm ở U tình lục để thấy tính kế thừa cũng như vai trò cầu nối của Hồ Biểu Chánh trong nền văn học Việt Nam.

Giữa những biến động của xã hội và chính trị TK XX, Albert Camus nổi lên như một tiếng nói văn chương ghi lại bản chất của sự tồn tại con người trong một thế giới vật lộn với sự phi lý và xa lạ. Các tác phẩm của ông bắt nguồn sâu sắc từ triết học hiện sinh, đã khám phá các chủ đề về cá nhân, tự do và sự tìm kiếm ý nghĩa trong một thế giới không có trật tự hay mục đích vốn có. Biển cả - một môtíp thường xuyên xuất hiện trong các tác phẩm của Camus, vượt ra ngoài sự biểu thị vật lý của nó để mang một biểu tượng sâu sắc phản ánh tình trạng con người. Nó đại diện cho cả sự quyến rũ của tự do và vực sâu của tuyệt vọng, sự rộng lớn của khả năng và gánh nặng đè nén của sự giam cầm.

Sự giao thoa, tương tác giữa thơ và văn xuôi đã cho ra đời hai thể trung gian: thơ văn xuôi và văn xuôi trữ tình. Khi được gọi là thơ văn xuôi tức thể loại này đã được xếp vào địa hạt thơ (1). Như vậy, ngôn ngữ thơ văn xuôi đương nhiên cũng mang đặc điểm của ngôn ngữ thơ nói chung bên cạnh những đặc trưng ngôn ngữ rất riêng của thể trung gian này. Tham chiếu ngôn ngữ học hiện đại, đặc biệt là những lý thuyết cơ bản của Roman Jakobson thể hiện trong Thi học và ngữ học, có thể xác định ngôn ngữ thơ với hai đặc điểm cốt lõi: đó là một ngôn ngữ tự lấy mình làm đối tượng và ngôn ngữ của nguyên lý tương đương.

Phật giáo có ảnh hưởng sâu sắc ở Việt Nam trên suốt tiến trình lịch sử dân tộc. Trong dòng chảy văn hóa cộng đồng qua nhiều thời đại khác nhau, Phật giáo từng chiếm vị trí dẫn lưu của hệ tư tưởng chính thống. Thực tiễn cho thấy, “từ nhiều thế kỷ (...), mặc dù Nho giáo là quốc giáo độc tôn, có thể xác nhận rằng tôn giáo của người Việt Nam chủ yếu là Phật giáo” (1). Cũng như Nho giáo và Đạo giáo, Phật giáo chi phối tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đối với văn học, Phật giáo để lại dấu ấn đậm nét trong văn xuôi tự sự Việt Nam trung đại. Trong đó, đáng lưu ý là hệ chủ đề về bi kịch gia đình.