Nghệ thuật > Âm nhạc và múa

Trong lĩnh vực âm nhạc, ngành chỉ huy âm nhạc nói chung và chỉ huy hợp xướng nói riêng đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nâng cao chất lượng biểu diễn âm nhạc. Đồng thời, có những tác động không nhỏ tới đời sống tinh thần của nhân dân. Ngành chỉ huy góp phần tuyên truyền, quảng bá, động viên xã hội hướng tới những giá trị thẩm mỹ, nghệ thuật cao thông qua các tác phẩm trình diễn trong các chương trình. Chính vì vậy, cần phải nghiên cứu để đề ra những biện pháp đưa ngành Chỉ huy Hợp xướng phát triển hơn nữa trong thời kỳ hội nhập hiện nay.

Những bài ca cổ nổi tiếng và sống được trong lòng người nghe qua các thế hệ không nhiều, trong số đó không thể không nhắc tới Chợ Mới của soạn giả Trọng Nguyễn. Bài viết phân tích và lý giải sự thành công của Chợ Mới dưới góc nhìn nghệ thuật học. Đồng thời khẳng định và tôn vinh giá trị của một tác phẩm nghệ thuật đã được công chúng yêu quý rộng rãi trên nhiều vùng miền đất nước.

Đào tạo ngành chỉ huy hợp xướng tại Việt Nam hiện đang là ngành quý hiếm do sinh viên ngày càng ít thi vào các cơ sở đào tạo. Đây là một ngành khó tuyển cũng như khó học vì đòi hỏi người học cần phải có nhiều kỹ năng. Đến thời gian hiện nay chỉ còn 2 trường đào tạo chính quy bậc đại học là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam và Nhạc viện Tp. HCM tuyển sinh chuyên ngành này. Bên cạnh đó, nhu cầu của xã hội đối với ngành chỉ huy cũng còn nhiều hạn chế do có quá ít các dàn hợp xướng và phong trào hát hợp xướng chưa phát triển.

Tiết tấu thuận và nghịch được sử dụng đan xen, kết hợp không chỉ ở chiều dọc mà còn ở chiều ngang của tác phẩm, nhiều khi tạo thành tính chất đa tiết tấu rất thú vị. So với tiết tấu thuận, tiết tấu nghịch chiếm ưu thế hơn, tạo sự khác biệt, lôi cuốn và hấp dẫn người nghe. Các yếu tố thuận trong tiết tấu gồm phân chia trường độ cơ bản, nhấn trùng với trọng âm của nhịp, của phách. Các kiểu tiết tấu nghịch được sử dụng là đảo phách, nhấn lệch, phân chia trường độ tự do.

Âm nhạc H’rê là một biểu hiện của tính tương đồng trong âm nhạc dân gian Việt Nam, mang những nét đặc trưng của âm nhạc Tây Nguyên và khu vực Đông Nam Á. Việc nghiên cứu, tìm hiểu những nét chung của âm nhạc dân gian H’rê trong bối cảnh âm nhạc vùng và khu vực sẽ góp phần tìm ra những giá trị văn hóa nghệ thuật mang tính phổ quát, cũng như phát hiện những hằng số văn hóa trong âm nhạc và văn hóa tộc người.

Người H’rê còn có tên gọi khác là: Mọi Đá Vách, Mọi Sơn Phòng, Thượng Ba Tơ, Mọi Lũy, Chom, Chăm Rê, Chăm Quảng Ngãi… thuộc nhóm ngôn ngữ Môn - Khmer và ngữ hệ Nam Á. Họ sinh sống chủ yếu ở miền núi tỉnh Quảng Ngãi, có dân số đông thứ 19 trên 54 dân tộc Việt Nam. Bài viết nghiên cứu những nét riêng trong âm nhạc dân gian của người H’rê ở Quảng Ngãi, nhận diện những điểm khác biệt so với các tộc người cận cư trong vùng và khu vực qua: cấu trúc thang âm, cấu trúc bài bản, phương thức diễn tấu chiêng...

Giống như người Thái ở các bản, làng miền Tây Thanh Hóa, người Thái ở các bản, làng vùng biên giới vẫn còn gìn giữ được nhiều nét đẹp trong văn hóa truyền thống và Khua Luống là một trong những nét đẹp văn hóa - một loại hình nghệ thuật biểu diễn dân gian độc đáo. Tìm hiểu về Khua Luống người Thái vùng biên giới để nhận diện rõ hơn giá trị tốt đẹp của một loại hình nghệ thuật và chứng minh nó có sức sống mạnh mẽ, mang tính nhân văn, tính cộng đồng và có vai trò, ý nghĩa sâu sắc trong đời sóng văn hóa nơi đây.

Tình khúc Huế hay dòng nhạc Huế đã có đời sống khá lâu bền trong lòng công chúng yêu âm nhạc. Từ nửa sau TK XX đến nay, dòng nhạc Huế đã tạo nên màu sắc riêng với những giá trị đặc hữu, góp phần làm giàu thêm hương sắc cho vườn hoa âm nhạc Việt Nam hiện đại. Dù ở bất cứ nơi đâu, trong nước hay nước ngoài, khi nghe một câu intro vang lên là nhận ngay ra dòng nhạc Huế, đó chính là giá trị của màu âm, bản sắc và âm điệu mà không phải địa phương, vùng miền nào cũng có.

Trong xã hội đương đại, việc ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) vào hoạt động sản xuất là yêu cầu mang tính tất yếu, bảo chứng cho khả năng thành công khi tham gia vào thị trường. Nhận định này có lẽ không sai trong việc ứng dụng KHCN để sản xuất các chương trình ca - múa - nhạc (CMN) ở TP.HCM trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) đang có những tác động ngày càng sâu sắc đến hoạt động tổ chức biểu diễn.

Cũng như bao loại hình diễn xướng truyền thống khác, ca Huế hiện nay đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức trong vấn đề bảo tồn và phát huy các giá trị. Trong dòng chảy chung của xã hội, diễn xướng ca Huế đã có những vận động, biến đổi, tìm tòi những lối đi riêng cho phù hợp với thị hiếu công chúng hiện nay và bảo lưu những tinh hoa của mình. Những biến đổi đó diễn ra trên tất cả các phương diện: Chủ thể sáng tạo và thực hành, nội dung phản ánh, môi trường và thời gian diễn xướng, âm nhạc, trang phục…

Nguyễn Văn Nam là một trong những nhạc sĩ xuất sắc của nền khí nhạc Việt Nam, được đào tạo chính quy tại Nhạc viện Leningrad, nay là Nhạc viện Sankt - Peterburg (Cộng hòa Liên bang Nga). Ông là hội viên của Hội Nhạc sĩ Nga và Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Sau khi về nước, ông tham gia công tác giảng dạy bậc Đại học và Cao học chuyên ngành Sáng tác, Lý luận tại Nhạc viện TP.HCM. Cho đến thời điểm hiện tại, ông vẫn được coi là người viết nhiều giao hưởng nhất Việt Nam, với 9 bản đã hoàn thành và bản số 10 đang viết dở. Một số tác phẩm của ông đã được biểu diễn trong và ngoài nước, được giới chuyên môn đánh giá cao bởi những giai điệu, chủ đề độc đáo (1).