Năm 2021 là năm có nhiều thành công của ngành Văn hóa Quảng Bình, trong đó có sự đóng góp của lĩnh vực gia đình. Được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình đã triển khai toàn diện, đồng bộ các mặt theo hướng từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả, góp phần xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ và hạnh phúc.

Được sự quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn của Ban Chỉ đạo (BCĐ) Trung ương và UBND tỉnh Quảng Bình; các cơ quan thành viên BCĐ Công tác gia đình tỉnh và BCĐ Công tác gia đình các huyện, thị xã, thành phố đã kịp thời ban hành các văn bản nhằm đẩy mạnh hoạt động công tác gia đình, góp phần xây dựng gia đình phát triển bền vững, giảm thiểu tình trạng bạo lực gia đình; hướng tới xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc. Qua đó cho thấy công tác quản lý đã đi vào chiều sâu, được các cấp cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước thông qua các hoạt động đảm bảo tính thực tế và phù hợp với điều kiện của tỉnh nhà.

Xác định công tác tuyên truyền là một trong những “vũ khí thường trực” của hoạt động công tác gia đình, BCĐ tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan thành viên, BCĐ các huyện, thị xã, thành phố luôn quan tâm đẩy mạnh thực hiện công tác tuyên truyền với nhiều nội dung và hình thức phong phú, đặc biệt chú trọng tuyên truyền đến vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Các hoạt động tuyên truyền được đẩy mạnh vào các ngày kỷ niệm như: Ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3, Ngày Gia đình Việt Nam 28/6, Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình (tháng 6), Ngày Thế giới xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái (25/11). Điển hình như các đơn vị sau: Sở Văn hóa và Thể thao (VHTT) đã đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền trực quan, treo hơn 750 băng rôn tại các tuyến đường chính trên địa bàn thành phố Đồng Hới; chỉ đạo Trung tâm Văn hóa và Điện ảnh tỉnh chạy xe loa tuyên truyền, đồng thời chỉ đạo Bản tin Văn hóa Quảng Bình đăng bài viết tuyên truyền đạo đức, lối sống trong gia đình và Thư viện tỉnh xây dựng tủ sách dòng họ. Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tuyên truyền trên Website, trang Facebook, Zalo; xây dựng 42 phóng sự, chuyên mục; đăng tải trên 1.900 tin, bài; tuyên truyền, giới thiệu, tôn vinh 3.222 điển hình tiên tiến của phụ nữ. Sở Thông tin và Truyền thông đã tổ chức 12 cuộc giao ban báo chí địa phương để đánh giá và định hướng công tác tuyên truyền, trong đó đề nghị các cơ quan báo chí, truyền thông đại chúng đẩy mạnh tuyên truyền về công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình. Sở Y tế cấp phát 2.740 tài liệu, cẩm nang truyền thông về chủ đề sức khỏe sinh sản cho tuổi vị thành niên nhằm cung cấp thông tin đến đối tượng. Tỉnh Đoàn Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Quảng Bình tổ chức tuyên dương 10 “Gia đình trẻ tiêu biểu”. Đặc biệt trong năm qua, điểm nhấn của hoạt động công tác gia đình là Sở VHTT tổ chức thành công Cuộc thi ảnh “Khoảnh khắc gia đình hạnh phúc”; tổ chức thăm và tặng quà cho 5 Gia đình văn hóa tiêu biểu có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nhân kỷ niệm 20 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6), góp phần lan tỏa những thông điệp, câu chuyện ý nghĩa về tình yêu thương trong gia đình và cộng đồng xã hội.

BCĐ Công tác gia đình cấp huyện và cấp xã đã bám sát chương trình, kế hoạch của UBND tỉnh và BCĐ tỉnh để triển khai thực hiện các hoạt động có hiệu quả. Tại cơ sở, hoạt động công tác gia đình được lồng ghép với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trong đó trọng tâm là phong trào xây dựng Gia đình văn hóa, Làng văn hóa. Phối hợp tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình; báo cáo kết quả thực hiện các Chỉ thị, Chương trình, Kế hoạch về công tác gia đình; thống kê thông tin về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình. Chỉ đạo Phòng Văn hóa - Thông tin, Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao cấp huyện và cấp xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về công tác gia đình, 100% xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh tổ chức tuyên truyền cổ động trực quan, treo trên 2.000 băng rôn tại các trục đường chính trung tâm huyện, những những điểm đông dân cư và trụ sở UBND các xã, phường, thị trấn. Tăng cường công tác tuyên truyền trên Đài Truyền thanh cơ sở về ý nghĩa Ngày Quốc tế Hạnh phúc, Ngày Gia đình Việt Nam, tuyên truyền vận động nhân dân tích cực thực hiện Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Bình đẳng giới, phê phán những biểu hiện, hành vi bạo lực, vi phạm pháp luật về gia đình.

Bên cạnh các hoạt động trên, công tác tổ chức các lớp tập huấn về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình được chú trọng và tăng cường. Năm 2021 toàn tỉnh đã tổ chức thành công khoảng 350 lớp tập huấn, hội nghị, buổi truyền thông liên quan đến công tác gia đình nhưng vẫn đảm bảo phòng, chống dịch COVID-19 theo quy định, đơn cử như các đơn vị: Sở VHTT (5 lớp); Các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh (331 hội thi, tập huấn, truyền thông); Sở Y tế (2 hội nghị tập huấn); Công an tỉnh (5 hội nghị và 1 buổi tuyên truyền lưu động...). Qua đó, góp phần nâng cao kiến thức về công tác gia đình và các văn bản liên quan đến gia đình đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác gia đình; Trưởng thôn, Bí thư chi bộ các thôn, bản, tổ dân phố, các địa chỉ tin cậy trên địa bàn tỉnh.

Tiếp nối những thành quả đạt được từ việc phát triển các mô hình phòng chống bạo lực gia đình, dưới sự chỉ đạo của Sở VHTT, Phòng VHTT các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục duy trì và phát triển 12 mô hình phòng, chống bạo lực gia đình tại 12 xã trong tỉnh theo chuẩn của Bộ VHTTDL. Ngoài ra, các mô hình hoạt động độc lập phát triển mạnh như: Câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững có 302 câu lạc bộ; nhóm phòng, chống bạo lực gia đình có 319 nhóm; địa chỉ tin cậy tại cộng đồng có 985 địa chỉ. Sự phát triển mạnh mẽ của các mô hình câu lạc bộ, nhóm và địa chỉ tin cậy tại cơ sở đã mang lại hiệu quả cao và thiết thực, góp phần giảm thiểu tệ nạn xã hội như cờ bạc, rượu chè, hạn chế nhiều vụ bạo lực gia đình xảy ra. Năm 2021, toàn tỉnh xảy ra 77 vụ bạo lực gia đình, giảm 10 vụ so với năm 2020. Công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình tổ chức thực hiện tại cộng đồng chủ yếu là góp ý, hòa giải, phê bình tại khu dân cư, phạt hành chính bằng hình thức cảnh cáo hoặc phạt tiền. Trong năm qua, đã xử phạt hành chính 5 vụ (Lệ Thủy 3 vụ bạo lực và Quảng Trạch 2 vụ bạo lực) tăng 4 vụ so với năm 2020; qua đó, góp phần răn đe và giảm thiểu bạo lực gia đình, đồng thời tuyên tuyền cho người dân thực hiện Luật và các Nghị định về phòng, chống bạo lực gia đình.

Có thể nói trong năm qua, mặc dù đối mặt với tình hình dịch bệnh COVID-19 nhưng với sự chung tay của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, hoạt động công tác gia đình đã đạt được những kết quả ấn tượng. Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện, công tác gia đình gặp phải những tồn tại, hạn chế cần khắc phục như: Tình hình bạo lực gia đình vẫn còn xảy ra ở một số địa phương, còn nhiều vụ việc liên quan đến bạo lực diễn ra trong nhiều gia đình nhưng không được phát hiện, giải quyết kịp thời, các vụ bạo lực tinh thần xảy ra ngày càng nhiều hơn so với các hình thức bạo lực khác; các tệ nạn xã hội như cờ bạc, rượu chè... còn xảy ra ở một số thôn, bản. Công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc và phát hiện, xử lý các vụ bạo lực gia đình hiệu quả chưa cao; hoạt động của một số câu lạc bộ phòng, chống bạo lực gia đình không có kinh phí tổ chức sinh hoạt nên hoạt động chưa thường xuyên.

Nguyên nhân của những hạn chế trên là do công tác tuyên truyền, phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể chưa đồng bộ; đội ngũ cán bộ làm công tác gia đình ở cấp huyện và cấp xã chủ yếu là kiêm nhiệm và luân chuyển hằng năm. Mặt khác, cơ chế thị trường tác động không nhỏ đến tâm lý và đời sống gia đình; tình trạng mất bình đẳng giới, tâm lý e ngại, giấu giếm của các nạn nhân bị bạo lực nên việc phát hiện, giải quyết các vụ bạo lực gia đình gặp nhiều khó khăn. Kinh phí dành cho công tác gia đình và phòng chống bạo lực gia đình ở cấp huyện và cấp xã còn thấp, nhiều nơi chưa có kinh phí phân bổ trong kế hoạch chi ngân sách của địa phương.

Để khắc phục một số tồn tại và tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được trong năm 2021 BCĐ Công tác gia đình các cấp tập trung thực hiện mục tiêu xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh với các giải pháp: Tiếp tục quán triệt, thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác gia đình trên địa bàn tỉnh; tăng cường sự lãnh đạo của các cấp chính quyền và các đoàn thể chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở trong việc tổ chức thực hiện công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình trên địa bàn tỉnh. Tăng cường tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ công tác gia đình đối với cấp huyện, cấp xã và các cán bộ cơ sở tại thôn, bản, tổ dân phố. Hỗ trợ tài liệu, kinh phí cho các địa phương triển khai các mô hình, đề án về lĩnh vực gia đình. Đẩy mạnh và đa dạng hóa công tác tuyên truyền với nhiều hình thức phong phú nhằm nâng cao nhận thức cán bộ, nhân dân về công tác gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình. Xây dựng và nhân rộng các mô hình gia đình tiêu biểu, ấm no, tiến bộ, hạnh phúc. Hy vọng trong năm mới, với sự đồng sức, đồng lòng của các cấp, các ngành, đơn vị, địa phương hoạt động công tác gia đình sẽ gặt hái được nhiều thành công hơn nữa.

LỆ HẰNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 492, tháng 3-2022