Cách thành phố Kon Tum (tỉnh Kon Tum) 50km, chỉ mất 1 giờ lái xe trên quốc lộ 24 là đến Khu du lịch sinh thái quốc gia Măng Đen, nơi đã từng có câu ám ảnh: "Ruồi vàng, bọ chó, gió Măng Đen". Đây là điểm khởi đầu của tuyến du lịch "Con đường xanh Tây Nguyên", rất thích hợp cho việc nghỉ dưỡng và khám phá những điều kỳ diệu trong cảnh quan thiên nhiên.

Nằm giữa dãy núi hoang sơ, Măng Đen bất ngờ hiện ra ở độ cao gần 1.200 m so với mực nước biển, với sương mù, rừng thông, biệt thự và không khí mát mẻ, những đám mây trắng giữa bầu trời xanh thẳm... tất cả như Sa Pa, Đà Lạt ở rừng núi Bắc Tây Nguyên. Khu du lịch sinh thái quốc gia Măng Đen (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) nằm giữa rừng nguyên sinh rộng lớn, với hệ sinh thái lý tưởng, không khí trong lành, mát mẻ và nhiệt độ trung bình ở mức 20°C.

Đặc biệt, có những rừng thông từ 40 đến 80 năm tuổi nằm xen kẽ giữa rừng nguyên sinh rộng hơn 100.000 ha với độ che phủ hơn 80% rừng tự nhiên. Khi đến đây, bạn còn có thể thưởng thức những dòng suối, thác như Paish, Dakke, Lô Ba và các hồ như Toong Zơri, Toong Pô, Toong Đam... Bạn có cơ hội đi dạo dưới tán rừng thông, cảm nhận mùi hương nhựa thông thoang thoảng trong gió thổi qua, ngắm nhìn những cánh hoa lan rừng nở rực, phát ra hương thơm và khám phá vườn thú nuôi với những con heo rừng chạy tự do, nai, gà rừng, nhím...

Đáng chú ý là khu vườn thực nghiệm tại đây trồng các loại rau, hoa... thích hợp với khí hậu lạnh để phục vụ nhu cầu con giống cho địa phương và ẩm thực cho du khách. Người ta cũng đã bắt đầu nuôi cá hồi ở đây với khẳng định rằng khí hậu ở đây là lý tưởng nhất cho giống cá hồi trên toàn Việt Nam. Tại đây, bạn có thể trải nghiệm những nhà rông bên hồ và thưởng thức vũ điệu cồng chiêng của người dân thiểu số. Mặc dù được gọi là "thiểu số" nhưng  người dân tộc chiếm 98% dân số huyện Kon Plong này. Bạn có thể chiêm ngưỡng những biệt thự xinh đẹp ẩn chứa trong rừng thông già, thưởng thức không khí trong lành, tinh khiết và ngắm nhìn những đám mây trắng cuối trưa.

Ngồi trong quán, uống một ly cà phê thơm ngát, cảm nhận gió núi hoang sơ qua màn sương và cái lạnh của buổi sáng miền cao và ngắm nhìn những con phố xinh đẹp được xây dựng kết hợp giữa hiện đại và truyền thống của nhà rông của người dân thiểu số ở đây, ẩn chứa trong rừng thông, mang đến niềm hứng khởi đầy màu sắc. Ngoài ra, gần quốc lộ 24, có một giáo đường ngoài trời với hàng trăm ghế đá và hoa tươi ẩn chứa trong rừng cây. Vào các ngày Chủ nhật, nhiều tín đồ đến đây để cầu nguyện.

Khi nhắc đến du lịch Măng Đen, không thể không đề cập đến tượng Đức Mẹ Măng Đen, còn được gọi là tượng Đức Mẹ cụt tay, là một di tích và điểm hành hương công giáo nổi tiếng ở Kon Tum. Hay chùa Khánh Lâm bề thế, trang nghiêm và yên tĩnh, ẩn chứa dưới tán cây rừng, trong tiếng gió đại ngàn và còn có khu vườn tượng Măng Đen trưng bày những tác phẩm điêu khắc gỗ dân gian được tạc, đẽo thô mộc bằng đôi bàn tay tài hoa của những nghệ nhân  Ba Na, Gia Rai, Mơ Nông…

Điểm khác biệt lớn nhất nếu đem Măng Đen so sánh với Sa Pa hoặc Đà Lạt chính là rừng già nguyên sinh, cũng là mục tiêu của UBND huyện Kon Plông đã và đang xây dựng một khu sinh thái tầm cỡ quốc gia hài hòa, thân thiện với thiên nhiên, môi trường và kiến tạo nơi đây trở thành “Đà Lạt thứ hai” của  Bắc Tây Nguyên.

Bên cạnh đó, ở đây còn có món Bazana, một loại thịt hun khói có hương vị đặc biệt được kết hợp với trái cây, hạt, củ và rễ cây rừng như các loại củ, quả rừng. Quá trình chế biến món này đòi hỏi sự phức tạp khi thịt được hun bằng khói từ củi cây cà phê. Nhờ vào quá trình đặc biệt này, thịt Bazana mang đến một hương vị hoàn toàn khác biệt so với các sản phẩm thịt hun khói ở các vùng khác.

Vì vậy, đã có rất nhiều du khách bị cuốn hút bởi hương vị đặc biệt của thịt hun khói Bazana ngay từ lần đầu thưởng thức và họ còn bảo nhau rằng nếu đến Kon Tum mà chưa thưởng thức Bazana thì có thể coi như chưa thực sự đến Kon Tum, bởi hương vị độc đáo của món thịt xông khói Măng Đen này đã gắn kết với đất trời, cây cỏ, hoa lá của vùng đại ngàn Tây Nguyên.

Cùng với việc phát triển du lịch sinh thái, chính quyền huyện Kon Plong cũng đặc biệt quan tâm đến việc phát triển cây trồng dược liệu nhằm giúp người dân thoát nghèo. Hiện nay, huyện Kon Plong tập trung vào khai thác và bảo tồn các loại dược liệu có sẵn trong tự nhiên như chè dây, giảo cổ lam, tiêu rừng, sơn tra, chuối rừng, ngũ vị tử, các loại nấm, sâm quý hiếm... Đồng thời, huyện cũng đã thực hiện khoanh vùng và bảo tồn một số loại cây như chuối rừng, sim rừng, sơn tra và đang triển khai khoanh vùng bảo tồn các loại cây như chè dây, cốt toái bổ, ngũ vị tử, lan kim tuyến…

Ông Phạm Thanh Bình, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kon Plong cho biết: "Hiện nay, trên địa bàn huyện đã có một số đơn vị gieo ươm giống để cung ứng giống cây dược liệu cho các doanh nghiệp và hộ dân. Ví dụ như Ban quản lý Khu nông nghiệp công nghệ cao đã ươm 420.000 cây đương quy, sâm dây, xa đen; Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông lâm Nam Bộ (Cơ sở III) đã ươm 120.000 cây sâm dây, đương quy, giảo cổ lam; Trang trại Hà Văn Đại đã ươm 450.500 cây sâm dây, đương quy, sâm Ngọc Linh...".

Ông Đặng Thanh Nam, Chủ tịch UBND huyện Kon Plong, cho biết: Huyện sẽ tiếp tục chỉ đạo nhân dân trên địa bàn chuyển đổi cơ cấu cây trồng và nâng cao diện tích trồng cây dược liệu theo cơ cấu từng tiểu vùng. Đồng thời, huyện sẽ kêu gọi và thu hút các doanh nghiệp đầu tư để trồng thử nghiệm một số cây dược liệu để đánh giá tính khả thi. Huyện cũng sẽ đẩy mạnh việc kêu gọi sự tham gia trồng cây dược liệu của nhân dân và các dân tộc trên địa bàn.

TIÊN SA

Nguồn: Tạp chí VHNT số 537, tháng 6-2023