Già làng Cơ tu miệt mài giữ màu xanh của núi rừng miền biên viễn

Già làng Bh’riu Pố, trú tại thôn Arớh, xã Lăng, huyện Tây Giang, Quảng Nam, là một biểu tượng sống động của văn hóa Cơ Tu. Ông không chỉ nổi tiếng là một già làng tài ba, mà còn là người "giữ hồn" cho văn hóa, đồng thời cũng góp phần gìn giữ màu xanh của rừng núi nơi miền biên viễn Tây Giang.

Già làng Bh’riu Pố đang thổi sáo crơtót

Ở tuổi 74, với 37 năm tuổi Đảng, già Pố đã khắc sâu vai trò gương mẫu của mình vào tâm trí đồng bào. Ông cho rằng, đối với một người đảng viên, việc nêu gương phải trở thành một thói quen như cơm ăn nước uống hằng ngày. Chính sự cống hiến không mệt mỏi của ông đã giúp thúc đẩy sự phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và những cánh rừng ở vùng đất xa xôi này.

Tài năng đa dạng và đóng góp bền vững

Già Bh’riu Pố được biết đến với biệt danh "Già làng 8 giỏi", bởi ông không chỉ giỏi trồng ba kích, sản xuất kinh doanh, mà còn nổi danh với nghề điêu khắc gỗ, đan gùi và hát lý nói lý. Ông là nghệ nhân chế tác và sử dụng thành thạo hơn 20 loại nhạc cụ truyền thống của người Cơ Tu, từ đàn bầu, trống cái, chiêng đến sáo crơtót. Những âm thanh từ sáo của ông vang vọng giữa núi rừng Trường Sơn, góp phần duy trì giá trị văn hóa trong đời sống hàng ngày của đồng bào Cơ Tu.

Không chỉ vậy, ông còn khởi xướng phong trào trồng cây ba kích, một loài cây dược liệu quý giúp cải thiện đời sống kinh tế của người dân Cơ Tu. Trên diện tích gần 3ha dưới chân núi ADương, ông đã xây dựng một trang trại dược liệu phát triển mạnh, đem lại thu nhập đáng kể và tạo sinh kế cho nhiều hộ gia đình.

Nhiều nhà nghiên cứu quan tâm tiếng sáo crơtót của già làng Bh’riu Pố

Bảo vệ rừng - gìn giữ màu xanh của miền biên viễn

Một trong những cống hiến lớn nhất của già Pố là nỗ lực không ngừng trong việc bảo vệ rừng và duy trì hệ sinh thái rừng nguyên sinh của vùng Tây Giang. Ông không chỉ trồng cây phủ xanh đất trống đồi trọc, mà còn vận động đồng bào không khai thác rừng bừa bãi, tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ rừng.

Già Pố luôn nhắc nhở người dân rằng, màu xanh của rừng không chỉ là tài sản thiên nhiên, mà còn là nguồn sống, là niềm tự hào của người Cơ Tu. Ông khéo léo lồng ghép các thông điệp bảo vệ rừng vào những bài hát lý, nói lý trong các buổi sinh hoạt cộng đồng, khiến đồng bào Cơ Tu cảm nhận sâu sắc và tự nguyện tham gia vào việc gìn giữ tài nguyên thiên nhiên.

Bằng lời nói uy tín và hành động cụ thể, già Pố đã giúp bà con hiểu rằng, rừng không chỉ mang lại gỗ, thảo dược mà còn bảo vệ đất đai, nguồn nước và cuộc sống con người. Những câu chuyện của ông về việc ngăn chặn khai thác rừng trái phép, đốt rừng làm nương rẫy đã giúp thuyết phục nhiều người dân thay đổi hành vi, góp phần vào việc duy trì sự bền vững của rừng biên giới.

Ông Đặng Thương, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang trao giải Nhất cho nghệ nhân cao tuổi Bh’riu Pố (H. Tây Giang) với tác phẩm “Mẹ rừng” (2019)

Gương sáng xóa bỏ hủ tục và mê tín

Không chỉ có vai trò trong việc bảo vệ môi trường, già Pố còn dẫn đầu phong trào xóa bỏ hủ tục và mê tín trong cộng đồng Cơ Tu. Ông đã mạnh dạn thuyết phục người dân từ bỏ những quan niệm cũ kỹ về "cây thiêng", "chim thiêng" để cải thiện đời sống và hòa nhập với sự phát triển của xã hội hiện đại. Nhờ sự kiên trì và tấm gương sáng của ông, người dân dần từ bỏ các tập tục mê tín, thay vào đó là những phong tục, lối sống văn minh hơn.

Gian trưng bày nghề truyền thống của người Cơ Tu tại Hội chợ Làng nghề Quảng Nam năm 2022

Người truyền lửa cho văn hóa Cơ Tu

Già Bh’riu Pố không chỉ gìn giữ màu xanh của rừng mà còn là ngọn lửa truyền cảm hứng bảo tồn các giá trị văn hóa của người Cơ Tu. Ông đã tham gia phục dựng nhà sàn, nhà dài và cây nêu truyền thống, cùng với các nghệ nhân và già làng khác, góp phần bảo tồn kiến trúc và văn hóa đặc trưng của đồng bào miền núi.

Cách đây vài năm, nghệ nhân Bhriu Pố đã giành giải nhất với tác phẩm "Mẹ rừng" - biểu tượng về mối liên hệ thiêng liêng giữa người Cơ Tu và rừng. Người Cơ Tu coi rừng như người thân yêu, không phải tài nguyên để khai thác, mà là nguồn sống chung cho cả cộng đồng. Tác phẩm "Mẹ rừng" khắc họa hình ảnh một bà mẹ với áo, váy màu xanh lá cây (biểu tượng cho màu xanh của rừng) với hai bầu sữa, tượng trưng cho rừng nuôi sống dân làng. Khi rừng bị tàn phá, một bầu sữa cạn kiệt, cảnh báo về hậu quả của việc phá rừng.

Với tất cả những đóng góp to lớn trong việc bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế, già làng Bh’riu Pố đã trở thành một biểu tượng của lòng kiên định, tâm huyết và tình yêu thiên nhiên. Ông không chỉ giữ gìn màu xanh của rừng mà còn thắp lên hy vọng cho cộng đồng, giúp bà con hiểu rằng, phát triển kinh tế và bảo vệ rừng có thể đi đôi với nhau. Sự nghiệp và tấm lòng của già Pố là minh chứng sống động cho tinh thần bền bỉ và quyết tâm giữ gìn những giá trị bền vững của vùng biên viễn Tây Giang.