Bắc Hà là một huyện phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, cách thành phố Lào Cai khoảng 65km, nơi đây có nhiều dân tộc sinh sống như Mông, Kinh, Dao, Tày, Nùng, Phù Lá, Hoa... tạo nên sự đa dạng văn hóa độc đáo. Bắc Hà có đầy đủ những điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch.
Bắc Hà ngày nay đã khác trước rất nhiều, đời sống người dân nói chung đã được nâng lên nhờ Đảng bộ, chính quyền xác định tập trung, khai thác và phát triển du lịch với nguyên tắc: “phát triển du lịch phải gắn với bảo tồn những nét văn hóa truyền thống độc đáo của từng địa phương, từng dân tộc và cộng đồng dân cư”. Các giá trị truyền thống lịch sử, văn hóa của địa phương như: Dinh Hoàng A Tưởng, đền Bắc Hà, đền Trung Đô, rượu ngô Bản Phố, mận Tam hoa, thắng cố ngựa, Lễ hội rước đất, rước nước của người Tày; hội Say Sán của dân tộc Mông; múa xòe Tà Chải… Cùng những danh lam, thắng cảnh thơ mộng đã được Đảng bộ chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện Bắc Hà bảo tồn, gìn giữ và khai thác bền vững để phát triển du lịch. Trên cơ sở phát huy các giá trị văn hóa, tài nguyên du lịch độc đáo và phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương sẽ tạo công ăn việc làm cho bà con nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện Bắc Hà, giúp cho đời sống của người dân được nâng lên tốt hơn trước. Công tác quản lý nhà nước về du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ trên địa bàn cũng được huyện Bắc Hà, các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch và người dân chú trọng, quan tâm thực hiện tốt. Hiện nay, trên địa bàn huyện có gần 60 khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở homestay với hàng trăm phòng nghỉ cùng nhiều loại hình dịch vụ ăn uống, nghỉ dưỡng cơ bản đáp ứng tốt nhu cầu của du khách trong những ngày nghỉ lễ. Đặc biệt, tại homestay, những giá trị văn hóa truyền thống luôn được các chủ cơ sở gìn giữ và coi đây là điểm nhấn độc đáo riêng để thu hút khách. Một số cơ sở homestay đã có những sáng tạo trong kinh doanh để thu hút khách du lịch. Khi đến nghỉ tại đây, khách du lịch được trải nghiệm văn hóa dân tộc Tày như điệu xòe, đến mùa cấy du khách có thể xuống đồng cùng người dân hay hái mận khi vào mùa thu hoạch, hoặc có thể tham gia làm các món ăn bản địa…
Dinh thự Vua Mèo
Nói đến Bắc Hà không thể không nói tới chợ phiên. Chợ được họp từ sáng sớm chủ nhật hằng tuần. Đây là phiên chợ lớn nhất Lào Cai nói riêng và có thể coi là lớn nhất Tây Bắc nói chung, lọt vào top 10 khu chợ hấp dẫn nhất Đông Nam Á. Người dân tộc ở khắp các vùng Tây Bắc đổ về mua bán, nhưng vẫn đậm chất nguyên sơ cũng như bản sắc riêng. Để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch, hiện nay Bắc Hà đã tổ chức thêm chợ đêm vào tối thứ bảy để phục vụ ca nhạc cho du khách. Ở chợ này, bạn có thể tìm mua được bất cứ thứ gì, từ nồi niêu, cuốc xẻng, vải vóc, thảo dược, thuốc quý, hay thậm chí cả trâu bò, lợn gà,... bởi mỗi khu được phân chia riêng biệt, tiện cho việc tìm kiếm.
Trước đây, du lịch Lào Cai chưa chú trọng phát triển phiên chợ này, ở đây chỉ chuyên bán những đồ đạc đặc trưng của người dân tộc. Ngày nay, chợ đã nhập thêm rất nhiều mặt hàng phong phú để có thể đáp ứng cho lượng du khách đến ngày một đông. Tham gia phiên chợ, có lẽ là một trong những nét văn hóa đặc sắc nhất. Đến chợ, chúng ta rất dễ bắt gặp cảnh cả gia đình xúng xính váy vóc, quần áo đẹp. Người thì đi chơi, tìm bạn, người thì chủ ý mua cho mình những món đồ đã đặt ra, hay nhiều người đi mấy chục cây số chỉ để thưởng thức vài món ăn truyền thống của dân tộc, có người thì ngồi vào quán tóc ven đường để cắt tóc, mỗi người một vẻ, tạo nên một Bắc Hà đầy rộn ràng ngày cuối tuần. Đi chợ ở đây cảm giác vô cùng thích thú, không bị chèo kéo, mời mọc, ai “ưng cái bụng” món đồ gì thì ghé vào trao đổi, người mua thoải mái xem xét lựa chọn, người bán vui vẻ nhiệt tình. Đi chợ xong, du khách có thể tìm về khu vực các sạp bán đồ ăn để thưởng thức món ăn đặc sản “thắng cố”.
Để thu hút du khách đến với địa phương, cùng với việc thường xuyên duy trì và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch tại các tuyến, điểm du lịch đã được công nhận; làng nghề truyền thống, chợ phiên… trên địa bàn, huyện Bắc Hà còn chú trọng tổ chức các hoạt động tạo điểm nhấn thu hút du khách đến tham quan. Điển hình như tuần văn hóa du lịch được tổ chức hằng năm nhưng luôn có sự đổi mới về hình thức và nội dung; trong đó chú trọng tổ chức các hoạt động mang đậm nét văn hóa truyền thống của người dân địa phương. Ngoài ra, huyện Bắc Hà đã tập trung xây dựng quy hoạch các khu chức năng trên địa bàn để phục vụ cho phát triển du lịch, tạo không khí thoải mái, tiện lợi cho du khách mà vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống bản địa, thu hút du khách quay lại với Bắc Hà càng nhiều lần càng tốt.
Theo Cổng thông tin điện tử Lào Cai thì trong 6 tháng đầu năm 2023, lượng du khách đến với Lào Cai là 3,7 triệu lượt, trong đó du khách đến với Bắc Hà khoảng 370.000 lượt.
Do hoạt động du lịch trên địa bàn huyện Bắc Hà tiếp tục duy trì được đà phục hồi và phát triển nên đã thu hút một lượng lớn lao động quay lại làm việc trong lĩnh vực này.
Có được kết quả ấn tượng trên là do huyện Bắc Hà đã chủ động tích cực tham gia các hội chợ, hội nghị kết nối quảng bá du lịch trong và ngoài tỉnh Lào Cai như Tuần Văn hóa Tây Bắc mở rộng và Hội chợ du lịch quốc tế Việt Nam năm 2023. Bên cạnh đó, Bắc Hà còn tích cực tổ chức các sự kiện đặc sắc như tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu kiến trúc di tích nghệ thuật Dinh thự Hoàng A Tưởng thông qua không gian diễn giải: trang phục, nghề thủ công truyền thống nấu rượu, đan lát, ẩm thực và chương trình nghệ thuật đặc sắc mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc huyện Bắc Hà.
Với những giải pháp cụ thể đồng bộ trên, Bắc Hà đã tiếp tục thu hút đông đảo du khách đến với mảnh đất “cao nguyên trắng”, điều này chắc chắn tiếp thêm động lực để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện tập trung nâng cao hiệu quả trong phát triển du lịch, có những bước phát triển mạnh mẽ, biến du lịch thật sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và là “đòn bẩy” góp phần cải thiện và nâng cao đời sống cho nhân dân, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Phiên chợ ở vùng cao Bắc Hà
LÊ XUÂN TÙNG
Nguồn: Tạp chí VHNT số 549, tháng 10-2023