Về Sa Huỳnh ăn canh cá căn nấu với lá giang

Dọc theo Quốc lộ 1A, cách TP Quảng Ngãi hơn 30km về phía Nam, có biển Sa Huỳnh (thuộc huyện Đức Phổ, tỉnh Quãng Ngãi), kéo dài gần 6km, cong cong hình lưỡi liềm với bãi biển hoang sơ, thơ mộng, xanh ngát một màu. Nơi đây đã lên thị trấn từ lâu với nhiều hàng quán phục vụ du khách nghỉ dưỡng, tắm biển và thưởng thức các món đặc sản Quảng Ngãi - Bình Định như: Canh chua cá căn nấu với lá giang, cháo cua huỳnh đế, bánh hỏi lòng heo, tré bó rơm, đường phổi, mạch nha…

Trên con đường thiên lý Bắc - Nam, dừng chân ở bãi biển Sa Huỳnh, du khách không chỉ được ngắm cảnh núi non trời biển mà còn có dịp thưởng thức bát canh cá căn nấu với lá giang. Cư dân nơi đây cho hay, cây giang thuộc loại dây leo, mỏng mảnh, thường mọc nhiều ở vùng núi đồi của Quảng Ngãi. Lá giang có hình trái tim nhỏ nhắn, mọc từng đôi đối nhau dọc theo thân dây và có vị chua thanh. Lá giang có thể nấu canh chua với cá, tôm, thịt… Theo kinh nghiệm dân gian, lá giang có vị chua, tính mát, tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, tiêu viêm, sát khuẩn, ăn uống không tiêu, bụng đầy trướng, đau dạ dày, nhức xương khớp, chữa mụn nhọt, lở ngứa ngoài da.

Các lão ngư vùng biển Sa Huỳnh cho biết, cá căn hay còn gọi là cá ong được đánh bắt nhiều nhất vào mùa Xuân và mùa Hè. Cá căn có da màu “rằn ri” để ngụy trang, được nhiều người đánh giá là ngon hơn rất nhiều so với các loại cá khác. Thịt cá ngon ngọt, chắc, dai, béo và nhiều dinh dưỡng, được chế biến thành nhiều món ngon như: Cá căn kho tiêu, cá căn nấu rau ngót, cá căn chiên sả, cá căn nướng, canh chua cá căn, cháo cá căn… Đặc biệt là món cá căn nấu với lá giang.

Món canh cá căn nấu với lá giang được chế biến như sau: Cá căn làm sạch vảy, móc mang, chặt vi, cắt làm hai hoặc để nguyên con. Lá giang rửa sạch, ngâm qua nước muối pha loãng, để ráo. Đổ vào xoong khoảng 1 lít nước nấu sôi. Thả cá vào đun nhỏ lửa cho nước sôi, khoảng 10-15 phút cá chín, thả lá giang vào sau khi dùng bàn tay bóp cho lá vừa nát. Dùng đũa trộn nhẹ lá giang và vài quả ớt xanh đập dập thả vào trong xoong. Chờ nước trong xoong sôi lại vài phút là nhắc xuống, nêm nếm cho vừa khẩu vị và thả ít ngọn rau ngổ cắt ngắn cho dậy mùi thơm.

Bát canh cá căn nấu với lá giang vừa ngon ngọt chất cá, thấm đượm vị chua thanh của lá giang lẫn hương thơm của rau ngổ và vị cay vừa phải của ớt hòa quyện với vị ngọt ngon, bùi béo của cá căn tươi làm say lòng du khách gần xa. Các cô gái vùng Sa Huỳnh, khi nấu món canh này thường ngâm câu ca tặng du khách: “Cá căn nấu với lá giang/Anh ăn một chén mê man cả người”.