Tháng Sáu về. Nắng tràn lênh láng từ hiên nhà ra khoảnh sân gạch đỏ au, rồi lan ra mọi ngõ ngách xóm làng. Cảm tưởng như đất trời đều được dát vàng đầy nắng. Buổi sớm bước chân ra vườn đã thấy nắng xuyên qua những tầng lá xanh ngời, rọi xuống những hạt sương mai lóng lánh, lẩn quất xuống đám đất nâu chơi trò trốn tìm rồi lại bừng lên cười khúc khích. Mẹ hối hả từ tờ mờ sáng cầm bình nước tưới cho cây trước khi nắng như đổ lửa.

Tháng Sáu về. Người ta bắt đầu nghĩ tới một mùa hè thực sự. Mùa hè có những chú ve kêu râm ran từ sáng sớm cho tận tối khuya mới chịu đi ngủ. Mùa hè có những cành hoa phượng đỏ thắm, đỏ rực cả bầu trời nhức nhối nơi sân trường lũ học trò bịn rịn chia tay nhau. Và tháng Sáu giục giã những bông bằng lăng tím ngát khắp mọi nẻo đường. Trông xa xa, những cụm bằng lăng như những dải mây màu tím bồng bềnh trôi giữa nắng tháng Sáu rất đẹp. Dịu dàng và thướt tha.

Tháng Sáu về khiến cho những người con từng sống ở quê rồi xa quê lại man mác một nỗi buồn nhớ quê đến da diết. Nỗi buồn trong veo, mềm mỏng, xao xuyến, mênh mang đến diệu vợi. Khung trời tuổi thơ ngọt ngào một thuở, đầu trần, chân đất chạy nhảy suốt những ngày mùa hè rực lửa. Khu vườn vẫn còn đó những bóng dáng cây cỏ quen thuộc. Dưới gốc cây khế chua, tôi cùng lũ bạn chơi trò năm mười, nhảy ngựa, nhảy dây, đánh khăng đánh đáo rồi quây quần cùng rổ khế chấm muối ớt. Cây xoài có chạc ba vững chãi, đám bạn vắt vẻo ngồi trên đó hát những khúc đồng dao. Cây mận đến mùa quả lại lúc lỉu gọi mời ngọt lịm. Cây chua me đất lá hình quả tim và bông hoa vàng nhỏ xinh xắn là “thức ăn” của bọn trẻ mỗi khi thèm thuồng. Khu vườn thực sự là một thiên đường thu nhỏ.

Đi giữa đất trời tháng Sáu, giữa cánh đồng vàng ruộm, ta như được đắm chìm giữa không gian quê bao la của bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp mà chẳng thể có một danh họa nào vẽ nổi. Bông lúa chín trĩu nặng, nhấp nhô bóng dáng của người nông dân tần tảo, áo gụ nâu sòng, giọt mồ hôi đang thánh thót rơi trên khuôn mặt sạm đen, khóe mắt chằng chịt những vết chân chim. Bờ cỏ dại một màu xanh mướt, lũ châu chấu ngày mùa chẳng thèm đi kiếm mồi ngồi trên bờ nhấm nháp vài nhành cỏ non, trông thong dong dễ sợ. Mùa gặt về cả xóm làng như được ướp hương thơm lúa mới, quyện thêm chút mùi bùn đất ngai ngái nồng nồng. Con đường làng bồng bềnh đầy rơm rạ, níu gót chân người đi qua như níu giữ hồn quê của người khách, người con xa quê về thăm.

Tháng Sáu về. Ai đã, đang và từng là học trò đều không khỏi bồi hồi nhớ sân trường, nhớ bạn bè, nhớ tất cả những gì tinh khôi, tinh nghịch nhất của tuổi học trò trong những ngày tháng Sáu sắp sửa xa nhau. Tháng Sáu của những năm cuối cấp, những giọt nước mắt rưng rưng chuyền tay nhau trang lưu bút. Mai xa nhau rồi sẽ nhớ nhau lắm đấy! Mùa thi cũng đã vẫy gọi. Những lo lắng, bồn chồn dồn nén. Tuổi mười tám bỗng dưng nhiều áp lực, âu lo đến mất ăn mất ngủ. Cũng trong tháng Sáu, mối tình đầu học trò chớm nở. Cái thuở ngây ngô ban đầu ấy sao mà thân thương vô cùng. Một lá thư viết tay, một nhành phượng hái vội sân trường cũng trở thành niềm nhung nhớ, vương vấn. Cậu học trò bình thường bạo dạn nhưng trước cô bạn thầm thương trộm nhớ lại bẽn lẽn, ngượng ngùng đến… khó hiểu.

Tháng Sáu về. Nhớ những bữa cơm quê nhà mùa nóng đơn sơ, giản dị nhưng đầy ắp tiếng nói cười của mẹ cha, của đàn em thơ. Bữa cơm rau cỏ vườn nhà đúng nghĩa. Bát canh rau tập tàng mát lành ăn bao bận vẫn không biết chán. Bữa ăn chẳng có thịt cá gì nhiều vậy mà sau này đi xa lại luôn khiến cho những người con rưng rưng nhớ về. Nhớ nụ cười hiền hậu của mẹ nhìn đàn con ăn, nhớ bóng cha lầm lũi ăn lúc nào cũng đứng dậy sớm nhất không phải vì cha ăn no bụng mà nhường phần cho những đứa con.

Tháng Sáu về. Lại thêm một mùa hè kỷ niệm nữa sắp sửa trôi qua. Chẳng thể nói sao cho hết nỗi lòng mỗi khi tháng Sáu nhắc nhớ trở về. Đành giữ lại những kỷ niệm dấu yêu vào trong hành trang tươi đẹp để mai này nhắc lại ta càng thêm yêu trân trọng những tháng Sáu dịu dàng…

Tác giả: Đào Thanh Tùng

Nguồn: Tạp chí VHNT số 465, tháng 6-2021