Nhà văn hóa (NVH) xã, ấp hay mô hình nhà sinh hoạt cộng đồng ấp là một thiết chế văn hóa cơ sở - nơi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi, giải trí, giao lưu, trao đổi và tiếp nhận thông tin của cộng đồng dân cư trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ và sáng tạo của nhân dân, góp phần xây dựng môi trường văn hóa (xã văn hóa, ấp văn hóa, khu, phố văn hóa và gia đình văn hóa).

Nhà văn hóa ấp Phụng Sơn khi đưa vào sử dụng rất hữu ích

Nhận thức được tầm quan trọng của NVH xã trong đời sống hằng ngày của cộng đồng dân cư, trong những năm qua, huyện Long Phú (Sóc Trăng) luôn quan tâm chỉ đạo các ngành chức năng, UBND các xã, thị trấn quy hoạch đất, đầu tư kinh phí, huy động các nguồn lực để xây dựng NVH xã, NVH ấp, liên ấp, và nhà sinh hoạt cộng đồng ấp, phục vụ nhu cầu thiết thực của nhân dân. Cho đến nay, huyện Long Phú đã xây dựng và đưa vào hoạt động 10/11 NVH xã, thị trấn, một NVH ấp Khoan Tang, 47 Nhà văn hóa ấp, liên ấp, và Nhà sinh hoạt cộng đồng, còn lại thị trấn Đại Ngãi, huyện đang quy hoạch đất và huy động nguồn kinh phí để xây dựng. Đặc biệt, hầu hết các NVH xã và NVH ấp, sau khi xây dựng xong và đưa vào sử dụng đều mang lại hiệu quả rất cao.

Ông Hồ Quốc Hùng – Phó Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Long Phú cho biết: “Các NVH xã, ấp trên địa bàn huyện Long Phú khi đưa vào hoạt động đều đảm bảo các tiêu chí theo Thông tư số 06/2011/ BVHTTDL, đặc biệt là các tiêu chí về diện tích, các phòng chức năng, diện tích khu thể thao, cũng như cơ sở vật chất, trang thiết bị hoạt động của NVH, đáp ứng nhu cầu trong sinh hoạt cộng đồng của nhân dân trên địa bàn”.  Điển hình như NVH xã Song Phụng, cơ bản hoạt động đúng mục đích, nội dung yêu cầu của quy chế tổ chức hoạt động Nhà văn hóa xã. Là một thiết chế văn hóa - giáo dục mang tính tổng hợp nên hoạt động của NVH rất đa dạng và phong phú với nhiều nội dung và hình thức khác nhau, phù hợp với từng đối tượng cụ thể. Anh Huỳnh Hoàng Nhân – cán bộ quản lý NVH xã Song Phụng chia sẻ: “Ngoài các buổi sinh hoạt chi bộ, họp tổ, nhóm, sinh hoạt của các đoàn thể thì NVH còn là nơi tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chỉ tiêu kế hoạch, các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội của địa phương đến tận người dân. Bên cạnh đó, là các hoạt động truyền thông, hướng dẫn chăn nuôi, trồng trọt, áp dụng khoa học - kỹ thuật trong phát triển kinh tế, tuyên truyền giáo dục về kỹ năng sống, về đạo đức, sức khỏe, giới tính, về dân số kế hoạch hóa gia đình, tổ chức gặp mặt, tọa đàm nhân kỷ niệm các ngày lễ của dân tộc cũng như của địa phương, rồi giao lưu văn hóa văn nghệ, vui chơi giải trí, sinh hoạt thể dục thể thao của các em thiếu nhi, các cụ ông cụ bà cao niên, lành mạnh và bổ ích”.

Nhà văn hóa xã Long Đức, một trong những nhà văn hóa hoạt động hiệu quả của huyện Long Phú

Ông Nguyễn Văn Dễ – người quản lý NVH ấp Phụng Sơn, xã Song Phụng nói : Tôi thường xuyên đến NVH sinh hoạt vào mỗi buổi chiều, bộ môn tôi yêu thích nhất là môn bi sắt. Ông Dễ kể: “Từ khi có nhà văn hóa đến nay, mỗi buổi chiều tôi thường xuyên đến đây, ngoài tham gia sinh hoạt trong câu lạc bộ khuyến nông (IPM), tôi còn tham gia trong câu lạc bộ bi sắt, tranh thủ công việc gia đình và đồng áng, mỗi buổi chiều, tôi cùng bạn bè bắt cặp đôi đánh bi sắt từ 1 – 2 tiếng đồng hồ, sau khi về nhà tinh thần thấy thoải mái hơn nhiều, sức khỏe ngày càng dẻo dai hơn”. Cũng từ NVH này, đã hình thành nhiều câu lạc bộ, đa số đều hoạt động rất hữu ích như: Câu lạc bộ Đờn ca tài tử, CLB dưỡng sinh; CLB bi sắt; bóng đá, bóng chuyền, tập thể dục vào mỗi buổi sáng; CLB ca – múa, nhạc… hoạt động rất hiệu quả. Tuy nhiên, ở huyện Long Phú hiện nay, ngoài một số NVH xã và NVH ấp hoạt động hiệu quả, cũng còn một số NVH ấp hoạt động chưa đúng mục đích, các hoạt động tổ chức chưa được thường xuyên, nội dung và hình thức chưa phong phú, hiệu quả chưa cao nên chưa thu hút mọi người, mọi đối tượng cùng tham gia. Tình trạng NVH xã, ấp thường xuyên “đóng cửa” vẫn còn.

Thiết nghĩ, để NVH xã, NVH ấp, hay Nhà sinh hoạt cộng đồng… thực hiện tốt các chức năng nhiệm vụ và phát huy hiệu quả trong cộng đồng dân cư, thực sự là thiết chế văn hóa cần thiết đối với nhân dân, cần có những giải pháp phù hợp, cụ thể như: Xây dựng NVH theo các tiêu chí đã quy định, đảm bảo diện tích, có đủ các phòng chức năng, cơ sở vật chất, trang thiết bị  đáp ứng nhu cầu của các tầng lớp nhân dân, đồng thời phải có cơ chế, chính sách hỗ trợ phù hợp cho cán bộ phụ trách NVH xã, hướng dẫn thành lập loại hình câu lạc bộ phù hợp với các đoàn thể và đối tượng tại địa phương. Mặt khác, các CLB cũng cần tránh sự nhàm chán, tạo nên sự mới mẻ, hấp dẫn, thu hút đông đảo mọi người cùng tham gia. Cần tổ chức các hoạt động VHVN, TDTT phù hợp với từng đối tượng, quan tâm tổ chức các hoạt động sinh hoạt hè cho đoàn viên thanh niên và các cháu thiếu nhi trong dịp nghỉ hè. Phối hợp với các tổ chức, cá nhân mở các lớp dạy năng khiếu, thể dục thẩm mỹ, khiêu vũ, làm tốt công tác xã hội hóa, huy động được nguồn kinh phí để Ban chủ nhiệm NVH xã triển khai các hoạt động đạt hiệu quả cao.

NVH xã ngày càng có vai trò quan trọng trong sinh hoạt cộng đồng của dân cư trên địa bàn. Vì vậy, việc xây dựng NVH xã, NVH ấp, liên ấp hay Nhà sinh hoạt cộng đồng ấp đảm bảo các tiêu chí theo quy định và tổ chức các hoạt động có hiệu quả là rất cần thiết, đòi hỏi phải có sự chỉ đạo của chính quyền địa phương, sự phối hợp chặt chẽ của các đoàn thể và sự năng động sáng tạo của Ban chủ nhiệm hay cán bộ quản lý NVH.

Tác giả: Sóc Ca

Nguồn: Tạp chí VHNT số 444, tháng 11-2020