Gò Quao (Kiên Giang) là huyện có đông đồng bào dân tộc thiểu số (chiếm tỷ lệ 33,28%). Qua 10 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (2011 - 2020), Gò Quao đã có nhiều chuyển biến tích cực, diện mạo nông thôn ngày một khởi sắc, đời sống vật chất lẫn tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao, đạt chuẩn nông thôn mới năm 2020, theo Quyết định số 344/QĐ - TTg Thủ tướng Chính phủ ngày 12/3/2021.

Tuyến đường giao thông nông thôn ấp An Thuận, xã Định An (huyện Gò Quao) khá hoàn thiện, tạo điều kiện cho người dân, học sinh đi lại dễ dàng.

Chung tay xây dựng nông thôn mới

Khi bắt tay thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), Gò Quao gặp không ít khó khăn, cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm, nhiều đường giao thông nông thôn chưa được bê-tông hóa…Thu nhập bình quân chỉ đạt 19 triệu đồng/năm. Các xã mới đạt từ 3 – 8 tiêu chí/xã.

Năm 2012, Gò Quao triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM với phương châm: Tiêu chí nào dễ, ít hoặc không cần vốn đầu tư thì làm trước; tiêu chí nào khó, cần nhiều vốn đầu tư thì thực hiện từng bước với lộ trình hợp lý. Mười năm qua, huyện Gò Quao huy động được nguồn vốn gần 1.462 tỷ đồng cho đầu tư xây dựng NTM. Trong đó, nhân dân đóng góp 102 tỷ đồng, nguồn huy động từ doanh nghiệp gần 42 tỷ đồng, còn lại là vốn ngân sách đầu tư và vốn lồng ghép từ các chương trình. Nguồn lực đầu tư chủ yếu tập trung cho phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng nông thôn, giao thông, thủy lợi, trường học, y tế, điện và phát triển sản xuất…

Đời sống người dân được nâng lên, diện mạo nông thôn từng bước thay đổi. Hiện Gò Quao có 100% tuyến đường từ trung tâm xã đến huyện được nhựa hóa theo quy hoạch có mặt đường từ 3,5 – 6m, hệ thống cầu, cống kiên cố; trên 86% đường trục ấp được cứng hóa. Ông Nguyễn Văn Hùng, ngụ ấp 5, xã Vĩnh Hòa Hưng Nam (huyện Gò Quao), chia sẻ: “Ngày trước, ấp 5 toàn cầu cây, đường sình lầy mỗi khi mưa, người dân đi lại khó khăn, thương nhất là mấy cháu học sinh. Từ khi XDNTM, cầu, đường, trường, trạm đều được đầu tư, bê-tông hóa, ban đêm còn có đèn đường… Tôi thấy khoảng cách nông thôn và thành thị ngày càng thu hẹp”.

Chị Trương Kim Ánh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Gò Quao cho biết: Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện tuyên truyền sâu rộng đến từng hội viên phụ nữ việc xây dựng NTM, Hội xây dựng 116 câu lạc bộ “5 không, 3 sạch” trên 100 ấp và câu lạc bộ bảo vệ môi trường. Chị em rất đồng tình, phấn khởi thực hiện “sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ”.

Chia sẻ kinh nghiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng NTM, ông Võ Văn Trà, Chủ tịch UBND huyện, Trưởng Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia huyện Gò Quao, cho biết: Để thực hiện thành công chương trình xây dựng NTM, Đảng bộ huyện Gò Quao đẩy mạnh tuyên truyền cho nhân dân hiểu xây dựng NTM là cho dân hưởng thụ, từ đó vận động, phát huy sức mạnh tối đa của nhân dân. Với cách làm này, từ chỗ hiểu rõ quyền lợi được hưởng, người dân đã bảo nhau thực hiện trách nhiệm trong việc đóng góp ngày công, tiền của, hiến đất, hiến cây để xây dựng NTM.

“Đến cuối năm 2020, Gò Quao có 10/10 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới và hoàn thành 9/9 tiêu chí huyện nông thôn mới. Diện mạo nông thôn của huyện ngày một khởi sắc với nhiều thay đổi rõ nét, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, thu nhập năm 2020 là 55,24 triệu đồng/người, tăng 3,25 lần so năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,65% hiện nay. Các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, bảo vệ môi trường được phát huy hiệu quả, người dân đã nâng cao ý thức trong việc giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc” – ông Trà nói.

Sức sống mới từ các mô hình sản xuất hiệu quả

Nếu như hệ thống đường giao thông được xem là yếu tố tạo nên “diện mạo mới” của Gò Quao trong xây dựng NTM thì những đổi mới trong sản xuất nông nghiệp lại chính là yếu tố cơ bản đem lại “sức sống mới” cho vùng quê nghèo.

Trồng khóm theo mô hình VietGAP của nông dân xã Vĩnh Phước A (huyện Gò Quao)

Ông Dương Duy Duyệt, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Gò Quao chia sẻ: Dấu ấn quan trọng trong 10 năm xây dựng NTM, Gò Quao đã quy hoạch ổn định vùng sản xuất lúa chất lượng cao phục vụ chế biến xuất khẩu hơn 25.249 ha, diện tích khóm 4.100 ha, trong đó xã Vĩnh Phước A là vùng sản xuất chuyên canh 2.600ha gắn với liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, từng bước hình các sản phẩm OCOP; gắn với nhãn hiệu tập thể, sản phẩm đạt chuẩn GAP từ trái khóm kết hợp du lịch sinh thái nông nghiệp nông thôn. Huyện cũng quy hoạch vùng nguyên liệu trồng hồ tiêu tập trung ở 2 xã Vĩnh Hòa Hưng Nam và Vĩnh Hòa Hưng Bắc, đến nay diện tích trồng hơn 200ha gắn với nhãn hiệu tập thể, sản phẩm đạt chuẩn GAP, hữu cơ. Ngoài ra, huyện còn phát triển những vườn cây ăn trái, tổng diện tích hàng trăm ha như: sầu riêng, măng cụt, xoài, quýt, cam, bưởi… gắn với phát triển mô hình du lịch sinh thái nông nghiệp, nông thôn. Huyện có diện tích nuôi thủy sản gần 6.000ha, trong đó, nuôi tôm 3.868ha tại các xã ven sông Cái Lớn như: Thới Quản, Thủy Liễu, Vĩnh Tuy, Vĩnh Thắng.

Người dân ấp Thạnh Hòa 3, xã Thủy Liễu (huyện Gò Quao) xây dựng lò đốt rác xử lý rác thải hộ gia đình

Ông Danh Thơ, ấp Thạnh Hòa 3, xã Thủy Liễu cho biết: “Hưởng ứng phòng trào xây dựng NTM, gia đình tôi thực hiện 15 phần việc như vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, đường sá… Huyện được công nhận nông thôn mới, tôi rất vui mừng, bộ mặt địa phương nổi bật lên rõ rệt, tốt hơn trước đây rất nhiều. Sản xuất nông nghiệp hiện nay, bà con áp dụng khoa học kỹ thuật vào làm ruộng. Năm 2021, năng suất lúa đạt cao, trước đây khoảng 1 tấn trở xuống thì vụ mùa năm nay 1,1 – 1,2 tấn, có nơi 1,3 tấn; giá lúa mọi năm trên dưới 5.000 đồng/kg, năm nay 6.000 – 7.000 đồng/kg, nông dân sau khi thu hoạch trừ chi phí lợi nhuận từ 30 triệu đồng/ha trở lên”.

Tác giả: Phương Nghi

Nguồn: Tạp chí VHNT số 462, tháng 5-2021