Cháo hến sông La

Chiều muộn, theo chân người hướng dẫn, chúng tôi háo hức lên bờ, ghé vào một quán mộc mạc nhưng rộng rãi, nằm sát bờ sông La (thuộc thôn Bến Hến, xã Trường Sơn, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tỉnh). Thật ra, đó là cái lán lớn ẩn trong rặng tre xanh và gió từ sông La lồng lộng thổi vào hòa quyện với mùi thơm của các nồi hến đang luộc lan tỏa khắp làng quê. Ven bờ, hàng chục phụ nữ đang rộn ràng đãi hến, tiếng cười nói vang vọng cả bến sông.

Cô Dung, chủ một lán cho hay, luộc hến cần phải có bí quyết, khi đỏ lửa và đặt chảo gang lên bếp, cần bỏ vào chảo hai hoặc ba gáo nước sạch trước khi đổ rổ hến 10-15 kg. Lúc nước sôi, bọt trắng sủi lên, người nấu phải dùng muỗng gỗ cỡ lớn đảo cho đều rồi vớt ra thúng tre đặt bên cạnh. Một chảo hến nấu khoảng 20 phút. Nước luộc hến nguyên chất màu trắng đục cũng được chắt ra, đổ vào xô nhựa để làm nước kèm khi bán hến ruột. Lúc luộc không nên đổ nhiều nước, khoảng ba gáo là đủ. Nếu đổ nhiều, sau này nước dùng sẽ bị nhạt. Ngoài ra, bếp cần phải đỏ lửa đều, nếu để lửa nhỏ hoặc tắt giữa chừng thì hến sẽ “ngậm miệng” và không thể tách ruột. Cứ 50 kg hến sống đãi được 5 kg ruột thành phẩm. Một kg ruột bán cho bạn hàng có giá 50.000 - 150.000 đồng tùy loại, kèm theo 1 lít nước luộc hến.

Qua tìm hiểu của chúng tôi, hến sông La đặc biệt hơn so với hến ở những nơi khác bởi hến tại đây có vị ngọt đậm đà, không hôi mùi bùn. Hến sông La thơm đặc trưng quyến rũ, bát nước hến đầu tiên được luộc luôn nóng hôi hổi bốc khói, ngọt, thơm, đậm - màu trắng đục là “hồn cốt” của món canh hến hay cháo hến. Ruột hến được dùng chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: Cơm hến, bún hến, canh hến… Trong đó, cháo hến là món ăn dân dã, thơm ngon, nhiều hương vị, rất được thực khách ưa chuộng. Chẳng thế mà có câu ca: “Mời anh, cháo hến sông La/ Thơm ngon, bùi béo, đậm đà sông quê”.

Vào lán một lúc, cô Dung mang ra cho chúng tôi các món cháo hến, hến xào sả ớt xúc bánh tráng. Chúng tôi thong thả bẻ từng miếng bánh tráng chợ Trổ (Đức Thọ) được nướng vàng ruộm, giòn tan, thơm phức để xúc từng miếng hến trộn đưa vào miệng, rất ngon và húp từng muỗng cháo hến nóng thơm ngon bùi béo, đậm đà hương vị sông quê. Vừa ăn, chúng tôi vừa ngắm cảnh sông nước hữu tình với những ghe thuyền ngược xuôi trên dòng sông.

Thưởng thức các món ăn ngon từ hến sông La, chúng tôi được các bậc cao niên thôn Bến Hến cho hay, nghề nấu hến nơi đây có lịch sử hơn 300 năm. Trước toàn thôn có gần 200 hộ theo nghề, nay còn hơn 70. Nghề này mang lại kinh tế ổn định, ngày cao điểm người dân thu từ 500.000 đồng - 1.000.000 đồng. Hiện địa phương đã thành lập các tổ hợp tác, hỗ trợ nguồn vốn đóng thuyền, sắm sửa máy móc để người dân yên tâm làm ăn, duy trì nghề truyền thống của cha ông một cách hiệu quả. Các món ăn chế biến từ hến sông La đã níu chân du khách gần xa khi đến quê hương Đức Thọ thân thương.

Hoàng hôn xuống cũng là lúc chúng tôi phải nói lời giã từ. Con thuyền nhổ neo đã rời Bến Hến xa bờ mà những bàn tay ở “lán hến” vẫn còn vẫy chào lưu luyến khiến lòng du khách không khỏi bùi ngùi. Mọi người, không ai bảo ai đều mong có ngày tái ngộ, gặp lại những con người ân tình mộc mạc ở Bến Hến sông La cũng như được thưởng thức các món hến dân dã, thấm đậm nghĩa tình.