Từ một thành phố miền biên với muôn vàn khó khăn do ảnh hưởng từ cuộc chiến tranh biên giới, thành phố Lào Cai đã nỗ lực vươn lên trở thành thành phố đô thị loại II văn minh, hiện đại, là cầu nối trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai  - Hà Nội - Hải Phòng – Quảng Ninh. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng cao, văn hóa xã hội đạt nhiều thành tựu nổi bật. Giai đoạn 2015-2020, thu ngân sách đạt trên 2.000 tỷ đồng, đạt 200% so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội; thu nhập bình quân đầu người đạt 86 triệu đồng, tăng 6 triệu đồng so với đầu nhiệm kỳ, bằng 108% mục tiêu Nghị quyết đại hội. Cùng với phát triển kinh tế, vấn đề xây dựng con người thành phố văn minh, kỷ cương để xứng đáng với danh hiệu thành phố anh hùng lao động được đặc biệt chú trọng, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Thành phố đã ban hành và triển khai Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa văn minh sâu rộng trong cán bộ đảng viên và nhân dân (theo Quyết định số 2915/QĐ-UBND ngày 3/11/2015). Sau 5 năm triển khai Bộ Quy tắc ứng xử làm chuyển đổi hành vi thói quen của người dân trong ứng xử văn hóa nơi cộng đồng dân cư, nơi công sở, trường học, trong kinh doanh thương mại, xây dựng hình ảnh đẹp của con người thành phố văn minh lịch sự, thân thiện kỷ cương trong con mắt bạn bè và du khách.

Tập huấn cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao về thực hiện Ba không Ba có

Theo đó, Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa bao gồm những quy định, những chuẩn mực ứng xử  văn hóa dễ đọc, dễ hiểu, dễ áp dụng và dễ thực hiện, tập trung vào 7 nhóm nội dung cơ bản đó là: Văn hóa ứng xử trong gia đình và cộng đồng  dân cư; Văn hóa  ứng xử nơi công cộng; Văn hóa ứng xử nơi công sở; Văn hóa  học đường; Văn hóa giao thông;  Về văn minh thương mại; Văn hóa ứng xử đối với lĩnh vực du lịch.  Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa văn minh đã đưa ra những chuẩn mực về truyền thống văn hóa, phong tục tập quán địa phương, ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên và xã hội, sự tuân thủ những quy định về trật tự an toàn giao thông, ứng xử trong gia đình, nơi công cộng, thực hiện văn minh trong kinh doanh thương mại, nơi công sở, nơi thờ cúng tôn nghiêm phải mặc trang phục lịch sự, cán bộ công chức nơi công sở phải thực sự trở thành công bộc của dân, với nhân dân phải lịch sự, hòa nhã, lắng nghe. Với cấp trên phải tôn trọng, phục tùng, trung thực, đóng góp ý kiến; Với cấp dưới phải dân chủ, tạo niềm tin, …Đặc biệt, trong lĩnh vực du lịch, Bộ Quy tắc quy định về  trang phục, về ứng xử  đúng mực, tôn trọng khách, có thái độ thân thiện, niềm nở khi phục vụ khách. Luôn sẵn sàng với các câu nói cần thiết “Xin chào”, “Xin lỗi”, “Xin mời”, “Cảm ơn”, “Xin hẹn gặp lại”. “Không phân biệt, đối xử với khách du lịch, không lợi dụng khách du lịch để trục lợi bất chính”...Trong học đường, các em học sinh phải biết xưng hô lịch sự, lễ phép, đúng mực, “biết chào, thưa, xin lỗi, cảm ơn, biết lắng nghe người khác, phải biết tôn trọng, hòa nhã, thân thiện trong giao tiếp”…

Để Bộ Quy tắc đi vào cuộc sống trở thành thói quen, hành vi,  nếp nghĩ của mỗi người, thành phố Lào Cai đã chỉ đạo đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa văn minh, cuốn sổ tay đô thị, năm trật tự văn minh đô thị với nhiều hình thức: trên phương tiện thông tin đại chúng, trên sóng phát thanh, truyền hình tỉnh, thành phố; tăng cường tuyên truyền trực quan trên hệ thống pa nô, áp phích, khẩu hiệu, tuyên truyền lưu động, trên Cổng thông tin điện tử, Bản tin thành phố; hệ thống loa truyền thanh cơ sở... Hướng dẫn triển khai việc ký cam kết thực hiện “ba không, ba có” cho 100 %  hộ gia đình  trên địa bàn; 100 % các cơ quan đơn vị của thành phố  ký cam kết thực hiện “năm xây, ba chống” trong thi hành công vụ. đó là: “Xây dựng đội ngũ cán bộ công chức đạo đức, trách nhiệm, năng động, công tâm, kỷ cương”, triển khai xây dựng “Bộ tiêu chí  chợ văn minh”;  tổ chức các lớp tập huấn và hướng dẫn cho các hộ kinh doanh tại các chợ ký cam kết thực hiện “năm không, ba nên”.  Cùng với đó, Thành phố đã mở 6 lớp tập huấn tuyên truyền Quy tắc ứng xử văn hóa văn minh cho các cán bộ chủ chốt: Bí thư chi bộ, Tổ trưởng dân phố, Ban công tác mặt trận khu dân cư, tập huấn cho cán bộ công chức, viên chức trong các cơ quan đơn vị, đội ngũ lái xe các hãng ta xi  trên địa bàn và Chủ các cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch; cấp phát  trên 28.500 bộ tài liệu tuyên truyền quy tắc ứng xử văn hóa  treo dán tại hộ gia đình; thực hiện niêm yết  Quy tắc ứng xử văn hóa tại cơ quan công sở... Các hộ gia đình, các cơ quan ra quân thực hiện phân loại rác tại nguồn, tổ chức  Hội thi  tại các cấp với chủ đề “Tìm hiểu nếp sống văn hóa, văn minh đô thị”, 100% các cơ quan đơn vị xây dựng chuẩn mực đạo đức học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh...

Quyết liệt trong triển khai thực hiện “Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa”, “Năm trật tự văn minh đô thị”, Thành ủy Lào Cai đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU về “Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ trọng tâm về quản lý trật tự đô thị và xây dựng tuyến phố văn minh trên địa bàn thành phố Lào Cai” ; UBND thành phố ban hành Kế hoạch số 82/KH-UBND nhằm cụ thể hóa  Nghị quyết 06-NQ/TU thành 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm về trật tự mỹ quan đô thị; vệ sinh môi trường; quản lý quảng cáo; đảm bảo trật tự an toàn giao thông; xây dựng tuyến phố văn minh, kiểu mẫu, theo đó: Nhóm nhiệm vụ trọng tâm về trật tự mỹ quan đô thị tập trung giải tỏa, sắp xếp trật tự hành lang, vỉa hè, lòng đường bị lấn chiếm phục vụ mục đích riêng để trả lại không gian cho người đi bộ và các phương tiện khi tham gia giao thông, đảm bảo an toàn giao thông; Nhóm nhiệm vụ trọng tâm về vệ sinh môi trường tiếp tục duy trì triển khai đề án phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn; Nhóm nhiệm vụ trọng tâm về quản lý quảng cáo đã chấn chỉnh hoạt động quảng cáo, không để tình trạng quảng cáo rao vặt tràn lan gây phản cảm và mất mỹ quan đô thị;  Nhóm nhiệm vụ trọng tâm về trật tự an toàn giao thông: Các cơ quan, đoàn thể, xã phường tiếp tục công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân về việc chấp hành luật lệ giao thông. Lực lượng công an tăng cường tuần tra, kiểm tra và xử lý nghiêm khắc đối với các hành vi: đi không đúng làn đường, ngược chiều, vượt đèn đỏ, chở quá số người cho phép, chạy quá tốc độ quy định, không đội mũ bảo hiểm, sử dụng bia rượu khi tham gia giao thông,... Xử lý nghiêm các trường hợp xe taxi, xe khách đón trả khách không đúng nơi quy định; Nhóm nhiệm vụ trọng tâm về công tác xây dựng tuyến phố văn minh, kiểu mẫu: rà soát tiêu chí cho từng tuyến phố, đánh giá và công nhận mới thêm các tuyến phố văn minh đảm bảo bền vững, lâu dài.

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sau 5 năm thành phố ban hành và triển khai thực hiện  “Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa văn minh trên địa bàn thành phố Lào Cai” đã nâng cao nhận thức cho người dân về văn hóa ứng xử văn hóa văn minh; nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức khi thực thi công vụ, lịch sự thân thiện đối với khách du lịch, trên 27.900 hộ gia đình ký cam kết thực hiện  Quy tắc ứng xử văn hóa, đạt tỷ lệ 100%. Trên  87 % hộ gia đình thực hiện phân loại rác thải tại nguồn, trên 27.000 hộ gia đình tự tháo dỡ các lỗi vi phạm mái che mái vẩy, lối lên xuống; trong cơ quan công sở, cán bộ công chức viên chức nâng cao ý thức xây dựng đạo đức công vụ. Nơi cộng đồng dân cư, người dân đã nêu cao ý thức trong thực hiện ứng xử văn hóa, giao tiếp lịch sự, tôn trọng, đặc biệt đối với khách du lịch.

TP tăng cường tuyên truyền trực quan trên các tuyến phố

Trên địa bàn thành phố, công tác quản lý trật tự đô thị và xây dựng tuyến phố văn minh, kiểu mẫu được nhân dân tự giác chấp hành, các tuyến phố được duy trì đường thông hè thoáng, tạo chuyển biến căn bản về ý thức, diện mạo đô thị thay đổi theo hướng ngăn nắp, sạch đẹp, văn minh. Thành phố đã hoàn thành xây dựng 343 tuyến phố văn minh, 06 tuyến phố kiểu mẫu đạt 107,19% mục tiêu Nghị quyết Đại hội, đáp ứng tiêu chuẩn tỷ lệ tuyến phố văn minh đô thị loại I. Tổng kinh phí đầu tư xây dựng tuyến phố văn minh, tuyến phố kiểu mẫu là 68.200 triệu đồng, trong đó nguồn kinh phí xã hội hóa là 52.606 triệu đồng, chiếm 77% kinh phí thực hiện. Các tuyến phố văn minh, tuyến phố kiểu mẫu sau khi công nhận được bàn giao cho các xã phường và khu dân cư duy trì, tự quản. Kinh tế, xã hội ổn định, bản sắc văn hóa được giữ gìn, lượng khách du lịch đến thành phố tăng  bình quân 40% trên năm, riêng năm 2019, thành phố đã đón 3,51 triệu lượt khách du lịch bằng 280% so với năm 2015.

Có thể khẳng định, “Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa văn minh” được triển khai trên địa bàn thành phố đã và đang từng bước xây dựng hình ảnh con người thành phố “Văn minh, lịch sự, thân thiện, kỷ cương” góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển thành phố Lào Cai trở thành “Trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, trọng yếu về quốc phòng, an ninh và đối ngoại đối với tỉnh, vùng Tây Bắc và khu vực Trung du miền núi phía Bắc”.

Tác giả: Trần Thị Bình

Nguồn: Tạp chí VHNT số 453, tháng 2-2021