Hàng loạt vị trí từ biên kịch, đạo diễn, nhà sản xuất… trong các phim tham gia đường đua Oscar là nữ. Đây có thể xem là tín hiệu mừng khi nữ giới ngày càng tham gia nhiều hơn vào ngành công nghiệp sáng tạo này.

Sian Heder (phải) nhận tượng vàng cho Kịch bản chuyển thể hay nhất với CODA

Trong số các vị trí được chú ý tại các đề cử của Oscar 2022 có Jane Campion. Cô cũng là người phụ nữ duy nhất được đề cử đạo diễn xuất sắc nhất ở Oscar 2022.

Với giới điện ảnh, Jane Campion không phải là tên tuổi xa lạ. Danh tiếng của cô được biết đến nhiều từ phim The Piano, dù cuộc thi năm đó Steven Spielberg mới là người đoạt giải. Tại Oscar 2022, cô cũng gặp lại “địch thủ” cũ là đạo diễn Steven Spielberg khi cùng tranh tài ở hạng mục đạo diễn xuất sắc nhất. Kết quả, cô đã thắng địch thủ cũ ở lần tranh tài này với giải đạo diễn xuất sắc nhất cho bộ phim The Power of the Dog. Trước đó, bộ phim do cô đạo diễn đã được đánh giá cao khi được tới 12 đề cử. Tác phẩm này cũng giành hàng loạt giải thưởng trước đó, trong đó có Quả Cầu Vàng 2022.

Tờ IndieWire nhận định việc nữ đạo diễn người New Zealand thắng giải đã lập nên lịch sử hai năm liền phụ nữ thắng giải đạo diễn xuất sắc nhất. Điều này sẽ giúp phá vỡ rào cản bất bình đẳng giới tồn tại dai dẳng trong ngành công nghiệp này.

Tờ The Guardian phân tích nữ đạo diễn 67 tuổi là hình mẫu cổ vũ những nhà làm phim nữ trên thế giới theo đuổi tượng vàng. Dấu ấn Campion để lại trong đấu trường Oscar thật khó phai nhòa. Trong 94 năm, phụ nữ có tám đề cử và tên Campion được nhắc đến hai lần. Nữ đạo diễn nói trên Variety: “Tôi vừa buồn, vừa vui khi thấy các chị em mạnh mẽ phá vỡ chướng ngại trên đường đua sự nghiệp. Tôi cũng tin rằng những điều mới mẻ tốt đẹp sắp đến”.

Từ khi giải Oscar mở rộng danh sách đề cử từ 5 lên 10, số nữ giới có cơ hội được vinh danh cũng tăng lên. Ở hạng mục phim hay nhất, phim The Power of the Dog và phim CODA do phụ nữ làm đạo diễn. Ba đề cử khác là các bộ phim Dune, Licorice Pizza và West Side Story có nhiều phụ nữ tham gia vào các khâu khác nhau trong bộ phim. Việc bộ phim CODA thắng giải phim hay nhất tại Oscar 2022 có thể được xem là năm phụ nữ lên ngôi.

Ở hạng mục kịch bản chuyển thể hay nhất, ba đề cử là CODA, The Lost Daughter và The Power of the Dog đều do phụ nữ chấp bút. The Lost Daughter là phim đầu tay của nữ diễn viên Maggie Gyllenhaal. Cô đạo diễn, sản xuất và viết kịch bản. Tác phẩm cũng được đề cử tại BAFTA - giải “Oscar của Anh”. Kết quả CODA giành giải kịch bản chuyển thể hay nhất tôn vinh nữ biên kịch Siân Heder. 

Trong 5 tác phẩm được đề cử danh hiệu phim tài liệu hay nhất, có tới bốn bộ phim có phụ nữ tham gia sản xuất. Bộ phim Flee có đến ba nhà sản xuất nữ được đề cử, bên cạnh nam đạo diễn Jonas Poher Rasmussen. Riêng với các phim Ascension, Attica, Writing with Fire, nữ giới tham gia đạo diễn.

Jessica Chastain giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc

Thêm một hạng mục quan trọng nữa phái nữ chiếm sóng là phim hoạt hình xuất sắc, với bốn phim Encanto, Luca, Raya and the Last Dragon, Flee. Trong đó, Flee có tới ba nhà sản xuất nữ là Monica Hellström, Signe Byrge Sørensen và Charlotte De La Gournerie. Kết quả, bộ phim hoạt hình Encanto - công chiếu hồi tháng 11/2021 và có nữ đạo diễn là Charise Castro Smith đã giành giải.

Ở hạng mục quay phim xuất sắc nhất có sự tham gia tranh tài của Ari Wegner - đạo diễn hình ảnh của The Power of Dog. Đây cũng là lần thứ hai phụ nữ có mặt trong hạng mục này. Tác phẩm thể hiện tốt không khí viễn Tây của Mỹ với cảnh đồi núi, cảnh nông trại, dù được quay ở New Zealand. 

Ở một số giải khác, phụ nữ cũng tham gia khá nhiều. Pamela Martin - dựng phim King Richard - hai lần nhận đề cử. Các hạng mục như âm thanh hay nhất, thiết kế sân khấu hay nhất, trang phục đẹp nhất cũng có nhiều ứng viên nữ. Trong đó, Germaine Franco - nhà soạn nhạc cho Encanto - là phụ nữ Latin đầu tiên được đề cử hạng mục nhạc phim hay nhất.

Theo The Wrap, tuy nổi bật ở các hạng mục quan trọng, tổng số nữ giới được đề cử có phần giảm so với hai năm trước. Một số giải thiếu vắng phụ nữ như kỹ xảo hay nhất, kịch bản gốc hay nhất. Giải phim quốc tế hay nhất không có tác phẩm nào do phụ nữ đạo diễn, dù số lượng phim được giới thiệu trên thị trường quốc tế không ít. 

Trong nhiều năm kể từ lần đầu tổ chức năm 1929, Oscar là sân chơi độc quyền của nam giới. Sau 48 năm, ứng viên nữ cho danh hiệu đạo diễn xuất sắc mới xuất hiện. Viện Hàn lâm mất thêm 33 năm nữa để trao bức tượng danh giá cho nữ đạo diễn Kathryn Bigelow (phim The Hurt Locker). Trong 93 năm, với giải phim quốc tế xuất sắc, Viện Hàn lâm chỉ trao cho ba tác phẩm có đạo diễn là nữ. Hạng mục quay phim xuất sắc đến năm 2017 mới có một ứng viên nữ và sau bốn năm chưa phụ nữ nào chiến thắng. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, thế cục này đang dần thay đổi mở ra hy vọng nữ giới sẽ ngày một tham gia nhiều hơn vào ngành công nghiệp sáng tạo này.

HỒNG SÂM

Nguồn: Tạp chí VHNT số 496, tháng 4-2022