Chưa có phim chiếu rạp nhưng không thể phủ nhận mơ ước về một “bom tấn” hoạt hình made in Việt Nam vẫn luôn hiện hữu và từng ngày âm ỉ cháy.

Phim Dưới bóng cây - hành trình trở về

Nếu tính cả bộ phim hoạt hình Người con của rồng được làm nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long và một vài tập trong series phim hoạt hình Monta trong giải ngân hà kỳ cục đã ra mắt tại một vài rạp thì hoạt hình Việt Nam chưa có phim ra rạp theo đúng nghĩa. Nói vậy là bởi ngoài bộ phim hoạt hình dài hơi Người con của rồng (100 phút) được Nhà nước đặt hàng và chiếu một số buổi tại rạp hay vài tập phim Monta trong dải ngân hà kỳ cục được một tập đoàn lớn tài trợ thì phim hoạt hình Việt Nam chỉ xuất hiện trong các dịp hè với mỗi buổi chiếu là một nhóm 4 - 6 phim có độ dài tương đương 10 - 30 phút phim. Thực tế đó đã diễn ra suốt nhiều năm mặc dù Hãng phim Hoạt hình Việt Nam đã qua lễ kỷ niệm tuổi 60. Những khó khăn về kinh phí, công nghệ, nguồn nhân lực khiến phim hoạt hình Việt Nam mãi là “đứa trẻ không chịu lớn”. 

Bên cạnh các khó khăn hiện hữu, sự lớn mạnh của hoạt hình thế giới cũng như đội ngũ các nghệ sĩ theo đuổi môn nghệ thuật này ở cả trong và ngoài nước ngày một đông đảo khiến mơ ước về phim hoạt hình chiếu rạp luôn rực cháy. Vài năm gần đây, đã có lúc, có thời điểm, một vài hãng phim tư nhân hay các hội, nhóm bạn trẻ yêu thích phim hoạt hình cùng chung tay để các phim hoạt hình dài hơi mang mác Việt có thể hình thành và ra rạp. Dự án Dưới bóng cây - hành trình trở về từng được kỳ vọng khi đạo diễn Phan Gia Nhật Linh ngỏ ý sẽ cùng Đoàn Trần Anh Tuấn và nhóm Colovy phát triển phim từ một phim ngắn rất hót trên mạng trước đó. Cục Điện ảnh từng tổ chức một cuộc thi kịch bản phim hoạt hình và tài liệu dài nhằm tìm kiếm đầu vào cho thể loại này. Một số nghệ sĩ gốc Việt gây ấn tượng tại các cuộc thi điện ảnh quốc tế bằng thể loại phim hoạt hình như nữ đạo diễn Mai Vũ vừa giành giải Truyền cảm hứng “Light on woman award” tại LHP Cannes 2022 với bộ phim hoạt hình ngắn Giấc mơ gỏi cuốn (tên tiếng Anh là Spring roll dream). Những cú hích đó đã truyền cảm hứng cho cộng đồng các nghệ sĩ đam mê làm phim hoạt hình tại Việt Nam khi mơ ước về một phim hoạt hình dài hơi chưa bao giờ lịm tắt.

Mới đây, một sản phẩm của Sun Wolf Animation Studio là Tản Viên Phong Châu đã mang lại hy vọng cho các nghệ sĩ. Theo kế hoạch, phần đầu tiên của dự án phim hoạt hình Tản Viên Phong Châu sẽ ra mắt khán giả vào năm 2025. Nếu đi đúng lộ trình, rất có thể đây là phim hoạt hình chiếu rạp đầu tiên của Việt Nam được ra mắt.

Nói về Sun Wolf Animation Studio - đơn vị này có tiền thân là Red Cat Motion - một trong những đơn vị đứng sau bộ phim hoạt hình ngắn ra mắt năm 2017 gây tiếng vang - Con rồng cháu tiên.

Tản Viên Phong Châu được phát triển từ truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh gồm 3 phần, dự kiến ra rạp lần lượt vào các năm 2025, 2028 và 2030. Một dự án phim hoạt hình chiếu rạp từng được đơn vị này ấp ủ nhiều năm về trước là Hành trình nhân quả nay được ấn định ra mắt vào năm 2035. Xen kẽ giữa 2 phim hoạt hình chiếu rạp, xưởng phim này sẽ sản xuất một series phim hoạt hình ngắn mang tên U linh tích ký gồm 8 tập (7-8 phút/tập). Tập phim đầu tiên mang tên U linh tích ký: Bột thần kỳ vừa hoàn thành và tham dự một số liên hoan phim quốc tế.

Đại diện của Sun Wolf Animation Studio chia sẻ: “Đó là những câu chuyện lấy cảm hứng từ văn hóa dân gian nhưng dưới góc nhìn của người trẻ nhằm tạo hơi thở mới cho phim hoạt hình đồng thời đảm bảo những quy chuẩn quốc tế từ chất lượng sản phẩm ở tất cả các khâu: hình ảnh, âm nhạc, hiệu ứng, chuyển động… cho đến đội ngũ nhân sự”. Tất cả những nhân vật cổ tích, câu chuyện truyền thuyết, ca dao, ẩm thực, cùng nhiều chất liệu văn hóa Việt khác… đều được nghiên cứu tỉ mỉ để trở thành nguồn cảm hứng cho các dự án, với mục tiêu không chỉ kể câu chuyện của riêng mình mà còn tạo ra các tác phẩm mang tính kết nối, hướng đến giá trị tốt đẹp.

Phim hoạt hình Con Rồng cháu Tiên

Theo đạo diễn Phan Gia Nhật Linh, làm phim hoạt hình ở Việt Nam rất khó vì chưa từng có phim thương mại chiếu rạp. Phải có ước mơ và hoài bão lớn mới có thể thực hiện được. Đánh giá cao về kỹ thuật làm phim, hiệu ứng hình ảnh, mỹ thuật… của phim ngắn U linh tích ký: Bột thần kỳ, nhưng anh cho rằng muốn làm phim dài, ngoài kinh phí thì câu chuyện và cách kể là tối quan trọng. Đạo diễn Trần Thanh Huy cũng nhấn mạnh, kỹ thuật chỉ là bổ trợ, bởi yếu tố tiên quyết là câu chuyện, văn hóa, con người và tiếng nói cá nhân của người sáng tạo.

Mặc định là dòng phim kén người xem, nhưng theo thống kê, Việt Nam vẫn là một thị trường béo bở của dòng phim này. Thực tế, từ năm 2010 đến nay, phim hoạt hình luôn nằm trong top 10 phim có doanh thu cao nhất tại Việt Nam với những con số kỷ lục.

Chính vì thế khi Sun Wolf đã giới thiệu 2 dự án hoạt hình là Hành trình nhân quả và Tản Viên Phong Châu với tầm nhìn đến tận năm 2035 đã tạo nên sự hứng thú và hy vọng cho nhiều nghệ sĩ theo đuổi dòng phim này. Leo Đinh - đại diện của Sun Wolf cho biết: “Phim hoạt hình có nhiều thử thách cả về con người, kỹ thuật và nội dung. Những năm qua, mình loay hoay định hướng con người và kỹ thuật. Hiện giờ thì mình tự tin hơn về hai thứ đó và tập trung vào nội dung. Để sản phẩm thật sự chất lượng, đội ngũ sản xuất của mình lựa chọn phong cách làm hoạt hình truyền thống, đó là vẽ tay. Tính cả các bản phác thảo không thể sử dụng, mỗi giây lên màn ảnh tốn cả trăm bản vẽ, nên sẽ khá tốn thời gian cho một bộ phim dài 90 phút”.

Hầu hết các phim hoạt hình Việt Nam đều hướng đến khai thác văn hóa dân gian Việt Nam. Nhiều hình ảnh quen thuộc trong đời sống và tín ngưỡng người Việt từ các thế kỷ qua được đưa vào phim như chim hạc, trống đồng, cây đa, bến nước, hoa sen đã được thể hiện trong các phim Con Rồng cháu Tiên, U linh tích ký - Bột thần kỳ. 

Đánh giá về dự án Tản Viên phong châu, nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết: “Với góc độ một khán giả thì tôi thấy đây là dự án hoàn hảo. Vì thế, tôi nghĩ rằng nếu có một cốt truyện tốt cộng với tay nghề mà các bạn đã có, chắc chắn sẽ có một kết quả xứng đáng với công sức mà các bạn bỏ ra. Đây có thể là kỳ vọng của những người như chúng tôi ở các bạn trẻ”. 

Tuy nhiên, làm phim hoạt hình ở Việt Nam thật sự rất khó và cũng chưa có một phim hoạt hình Việt Nam thương mại chiếu rạp nào. Với ước mơ, hoài bão về phim hoạt hình, các tài năng trẻ của Sun Wolf cũng như các hội, nhóm, hãng trước đó đã tiên phong cho hành trình mang phim hoạt hình Việt ra màn ảnh rộng. 

Với hoạt hình, không riêng gì với khán giả nhỏ tuổi, nhiều người lớn cũng mê ngôn ngữ loại hình này nếu nó đủ hay và hấp dẫn. Thị trường thế giới và Việt Nam cũng từng chứng kiến những bom tấn hoạt hình có doanh thu không thua kém gì phim truyện như Vua sư tử, Hoa Mộc Lan, Gia đình phép thuật…

Với hoài bão và khao khát của người trẻ yêu hoạt hình, khán giả có quyền kỳ vọng vào một bộ phim hoạt hình “made in Vietnam” chất lượng được đưa ra màn ảnh rộng trong thời gian tới.

HOÀI THU

Nguồn: Tạp chí VHNT số 511, tháng 9-2022