Thị trường điện ảnh Việt nửa đầu năm 2024 chứng kiến một hiện tượng: dù doanh thu phòng vé tăng mạnh nhưng bên cạnh ba dự án phim thắng lớn với doanh thu kỷ lục là những thất bại phòng vé. Nhiều dự án phim Việt đang trở lại đường đua trong dịp lễ Quốc khánh 2/9 với kỳ vọng sẽ mở ra một mùa phim mới trong năm.

NSƯT Quyền Linh trong vai Hai Muối

Doanh thu phim Việt chênh lệch kỷ lục

Theo thống kê từ đơn vị độc lập Box Office Vietnam, trong nửa đầu năm 2024, tổng doanh thu phòng vé phim Việt 2024 gần 1.570 tỉ đồng. Thành tích này chủ yếu đến từ doanh thu của hai bộ phim Mai và Lật mặt 7: Một điều ước. Trong đó phim Mai thu hơn 551 tỷ, dẫn đầu bảng tổng sắp phim Việt ăn khách nhất lịch sử, Lật mặt 7: Một điều ước thu được gần  482,7 tỷ - xếp ở vị trí thứ 2. Khởi chiếu dịp Tết Nguyên đán, Gặp lại chị bầu cũng thu được 92,7 tỷ đồng. Nếu so với cùng kỳ năm 2023, tổng doanh thu phòng vé cũng xác lập thành tích tương tự. Song nếu nửa đầu năm 2023 có tới 4 phim Việt đạt doanh thu trên trăm tỷ (Nhà bà Nữ, Chị chị em em 2, Siêu lừa gặp siêu lầy và Lật mặt 6) thì năm nay, thị trường nội địa mới chỉ xuất hiện hai dự án trăm tỷ là Mai và Lật mặt 7: Một điều ước.

Bởi vậy, thị trường điện ảnh Việt nửa đầu năm 2024 chứng kiến một hiện tượng: dù doanh thu phòng vé tăng mạnh nhưng bên cạnh ba dự án phim thắng lớn với doanh thu kỷ lục là những thất bại phòng vé. Trong số hơn 10 bộ phim Việt ra mắt trong 6 tháng đầu năm, chỉ có Đào, phở và piano đạt hơn 20,8 tỷ đồng và Cái giá của hạnh phúc 26 tỷ đồng, những bộ phim còn lại doanh thu đều thấp kỷ lục (doanh thu 7 phim cộng lại đạt chưa đầy 20 tỷ đồng), thậm chí thấp nhất lịch sử phòng vé. Có thể kể đến: Đóa hoa mong manh (430 triệu đồng), Trà (1,6 tỷ đồng), Án mạng lầu 4 (2 tỷ đồng), Sáng đèn (3,4 tỷ đồng), Móng vuốt và B4S - Trước giờ yêu (3,8 tỷ đồng), Quý cô thừa kế 2 (6,4 tỷ đồng)… trong đó nhiều dự án thậm chí gây lỗ nặng cho nhà sản xuất.  

Đoàn làm phim Hai Muối làm phim tại huyện Cần Giờ

Trong mùa phim hè, khi nhiều bộ phim nước ngoài có doanh thu cao thì phim Việt hầu như “lép vế” trên sân nhà. Cuối tháng 6, bộ phim Mùa hè đẹp nhất dù được đặt nhiều kỳ vọng nhưng cũng chỉ rời rạp với doanh thu vỏn vẹn 1,7 tỷ đồng.  

Điều đáng nói là ngay cả phim của những đạo diễn tên tuổi, từng có phim ăn khách cũng không nằm ngoài sự thất bại như trường hợp đạo diễn Lê Thanh Sơn với phim Móng vuốt hay đạo diễn Lê Hoàng với phim Trà. Nếu đạo diễn Lê Thanh Sơn từng gây bão với bộ phim Em chưa 18 và mức doanh thu kỷ lục 170 tỷ đồng vào thời điểm năm 2017 thì đạo diễn Lê Hoàng cũng từng gây một sơn sốt với Gái nhảy. 

Ngay cả những diễn viên vẫn được gọi là “bảo chứng phòng vé” như Thái Hòa hay liên tục góp mặt trong những dự án phim trăm tỷ như Tuấn Trần… cũng không thể cứu vãn nổi doanh thu của phim. 

Thực tế này đã cho thấy, những năm gần đây sự chênh lệch giữa phim có doanh thu cao và doanh thu thấp ngày một lớn. Các phim trăm tỷ hầu như thuộc về những đạo diễn có tiếng, đã xây dựng được thương hiệu trước đó. Năm nay, sự chênh lệch càng rõ rệt hơn khi khoảng cách về mặt doanh thu giữa phim của Lý Hải, Trấn Thành và những đạo diễn còn lại rất lớn. Chỉ trong đầu năm nay, hai tác phẩm của họ đã chiếm tới hơn 2/3 tổng thị phần doanh thu phim Việt chiếu rạp. Thực tế này đã tạo nên sự mất cân đối trong thị trường điện ảnh.  

 Một trong những yếu tố khiến doanh thu phim Việt chênh lệch, bên cạnh chất lượng phim thì thời điểm ra mắt chiếm vai trò quan trọng. Có thể dễ dàng nhận thấy, những bộ phim lập kỷ lục doanh thu đa phần đều được công chiếu vào các dịp nghỉ lễ dài hạn.  

Tạo dựng một mùa phim mới

Thị trường khó lường, thị hiếu khán giả khó đoán là thế, nhưng nhiều nhà sản xuất phim vẫn miệt mài với những dự án tâm huyết. Thay vì đồng loạt chờ đến cuối năm để ra mắt phim trong mùa cao điểm Noel và Tết Dương lịch thì cuối tháng 8 tới, nhiều dự án phim Việt đồng loạt công chiếu, đón chờ dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9.  

. NSƯT Việt Hương trong phim Ma da

Sau quãng thời gian trầm lắng trong mùa phim hè, nhiều nhà sản xuất Việt đang chuẩn bị trở lại với những tác phẩm mới. Trong tháng 8 này, ba dự án phim điện ảnh dự kiến  đồng loạt ra mắt, bao gồm: Ma Da (16/8), Làm giàu với ma và Hai Muối (cùng ra mắt ngày 30/8). 

Nếu Ma da, Làm giàu với ma đều thuộc thể loại kinh dị - một dòng phim đang có dấu hiệu khởi sắc thời gian gần đây thì Làm giàu với ma và Hai Muối là những bộ phim nói về tình phụ tử. Có thể nói, cả ba bộ phim đều có tiềm năng tạo ấn tượng cho thị trường phim Việt vốn ảm đạm suốt nhiều tháng qua. Điểm chung của những dự án này là quy tụ những cái tên quen thuộc với khán giả trong nước khi cả ba đều có sự trở lại của những gương mặt diễn viên gạo cội bên cạnh những gương mặt trẻ đáng chú ý.

Là dự án điện ảnh Việt đầu tiên ra mắt khán giả sau quãng thời gian “nghỉ hè” vừa qua, trong buổi ra mắt sớm với truyền thông, Ma Da được đánh giá đáng xem so với mặt bằng phim kinh dị Việt và. Trước đó, Việt Hương và ê-kíp đã đem phim sang chiếu ở Úc, Hàn Quốc… nhận nhiều phản ứng tích cực. Nhìn chung, Ma da là bộ phim có nội dung mới lạ, diễn xuất của dàn diễn viên tốt, đặc biệt NSƯT  Việt Hương có vai diễn để đời sau 30 năm làm nghề. Tuy nhiên, phim còn có thể làm tốt hơn nữa nếu đầu tư hơn ở phần kịch bản. Khai thác truyền thuyết dân gian “ma da kéo giò” nổi tiếng ở vùng sông nước, là nỗi ám ảnh của nhiều thế hệ khán giả, phim xoay quanh câu chuyện của Lệ - người phụ nữ làm nghề vớt xác, xem đây là cái nghiệp của mình. Nhiều hiện tượng lạ xảy ra sau lần bà vớt xác của một thanh niên qua đời bí ẩn…Thuộc thể loại kinh dị, dài 95 phút, được gắn nhãn T16, phù hợp với khán giả từ đủ 16 tuổi trở lên, phim do đạo diễn trẻ Nguyễn Hữu Hoàng cầm trịch, với sự cố vấn của đạo diễn Nhất Trung. Theo tiết lộ của ê-kíp, kinh phí của Ma da là 35 tỷ đồng.

. Ê kíp làm phim Ma da trên trường quay

Trong khi đó, Làm giàu với ma là dự án kinh dị pha trộn với yếu tố hài hước, đánh dấu sự trở lại của danh hài Hoài Linh và sự đồng hành của Tuấn Trần. Ra mắt cùng thời điểm, Làm giàu với ma và Hai Muối còn là màn so tài của hai diễn viên gạo cội Hoài Linh và Quyền Linh. Hai bộ phim đều xoay quanh những câu chuyện gia đình, về tình phụ tử nhưng Làm giàu với ma pha trộn thêm yếu tố kinh dị và hài hước còn Hai Muối lại khai thác nặng yếu tố tâm lý hơn. Câu chuyện chính của Làm giàu với ma xoay quanh mối quan hệ dần rạn nứt giữa hai cha con vì thói đam mê cờ bạc. Một lần, người con trai tình cờ gặp một ma nữ và đàm phán được giao kèo giúp anh làm giàu bằng các trò may rủi, nhưng chỉ được kiếm tối đa 30 triệu đồng mỗi ngày nếu không muốn người thân gặp tai nạn… Bên cạnh những tiếng cười do ký giao kèo với… người cõi âm, Làm giàu với ma còn mang đến nhiều cảm xúc xoay quanh tình cha con của ông Đạo và Lanh. Trailer đã cho thấy những khoảnh khắc diễn xuất thăng hoa của NSƯT Hoài Linh trong vai ông Đạo, giây phút thẳng tay đánh Lanh khi phát hiện ra con trai chơi cờ bạc. Thế nhưng trong khoảnh khắc đó, khán giả có thể nhận ra nếu Lanh đau một thì cha của anh đau đến mười. Ông đau lòng nhắc đến lời hứa của Lanh năm xưa là vừa đi học vừa đi làm để lấy được tấm bằng cấp ba. Nhưng Lanh dường như cũng có nỗi khổ riêng khi oán trách Na đã khiến mình nợ càng thêm nợ, phải trốn chui trốn nhủi và bị cha xem là kẻ thất bại. Khán giả tò mò, liệu có uẩn khúc gì khiến một chàng trai ngoan hiền như Lanh bỗng nhiên ham mê cờ bạc? Phải chăng chỉ vì muốn làm giàu hay còn một lý do nào khác?. Đạo diễn Nhật Trung cho rằng “bộ phim rất khác biệt vì là tác phẩm về tình cha con có màu sắc tâm linh, dùng tâm linh để làm chất xúc tác nói đến những thứ lớn lao hơn”. Dự án còn quy tụ cặp diễn viên trẻ triển vọng Tuấn Trần và Diệp Bảo Ngọc lần đầu đóng cặp cùng nhau.

Có thể thấy, Làm giàu với ma còn ẩn chứa rất nhiều bí mật thú vị để khán giả khám phá. Đồng thời, phim cũng hứa hẹn mang đến rất nhiều yếu tố giải trí, tiếng cười xen lẫn những cảm xúc ý nghĩa về tình cảm gia đình.

 Nặng về yếu tố tâm lý hơn, Hai Muối thuộc thể loại tình cảm gia đình, khai thác câu chuyện “gà trống nuôi con” của một người đàn ông lam lũ kiếm sống bằng nghề làm muối. Cuộc sống yên bình ngày qua ngày đảo lộn khi con gái ông có quan điểm khác với cha mình về việc muốn thoát khỏi cái nghèo. Bộ phim đánh dấu sự trở lại với phim điện ảnh của NSƯT Quyền Linh sau 20 năm vắng bóng. NSƯT Quyền Linh chia sẻ, một trong những lý do khiến anh tham gia Hai Muối là do sự đồng cảm sâu sắc đối với nhân vật ông Hai. Anh cảm thấy tình yêu và trách nhiệm của một người cha đối với con cái, tương tự với phiên bản ngoài đời thực của mình, một “người cha quốc dân” hết lòng yêu thương, chăm lo cho hai cô con gái vô điều kiện. Nhưng anh cũng thừa nhận những khó khăn để bắt kịp xu hướng điện ảnh ngày nay khi thế hệ trẻ hiện nay năng động hơn, có những kỹ thuật mới hơn và nhịp làm phim nhanh hơn. Từng theo học diễn viên và đạo diễn điện ảnh chuyên nghiệp, nhưng sau một thời gian dài tạm gác lại sự nghiệp diễn xuất, có thể nói, Hai Muối là thử thách cũng như là cơ hội để NSƯT Quyền Linh một lần nữa tỏa sáng trên màn ảnh.

Hai Muối còn gây chú ý bởi làm phim về làng nghề làm muối, nguồn sinh kế nuôi sống nhiều thế hệ gia đình ở nơi ấp đảo xa xôi. Lấy bối cảnh chính tại ấp đảo Thiềng Liềng, xã Thạnh An, huyện Cần Giờ, đạo diễn Vũ Thành Vinh đã rất khéo léo khai thác triệt để nét đẹp thiên nhiên và chất liệu văn hóa truyền thống trong phim. Phim còn có sự góp mặt đáng chú ý của NSND Hồng Vân, NSND Việt Anh, NSƯT Công Ninh, diễn viên trẻ Huỳnh Bảo Ngọc…

Đặt nhiều kỳ vọng

Kể từ dịp Tết Nguyên đán đến nay, phòng vé Việt mới chào đón sự trở lại của nhiều tác phẩm điện ảnh nội địa cùng lúc như vậy. Các dự án điện ảnh Việt sắp tới đều chọn quãng thời gian cuối tháng 8, khi mùa phim hè Hollywood đã giảm nhiệt. Nhằm tránh đối đầu bất lợi với những tác phẩm Hollywood, các nhà sản xuất Việt thường chọn giới thiệu dự án mới vào thời điểm trước hoặc sau mùa hè. Đây cũng được xem là sự lựa chọn an toàn và dễ hiểu với các ê kíp trong nước, tránh những tác phẩm đến từ các nền điện ảnh phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản hay thậm chí Thái Lan.

Cảnh phim Làm giàu với ma

 Doanh thu hiện tại các tác phẩm Việt hiện chủ yếu đến từ các dịp nghỉ lễ dài ngày như Tết Nguyên Đán và 30/4-1/5. Vì vậy, dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 cũng có thể trở thành một thời điểm vàng để các dự án nội địa tái lập những kỷ lục doanh thu như dịp Tết Nguyên Đán và dịp nghỉ lễ 30/4-1/5. Hơn nữa, kỳ nghỉ lễ 2/9 cũng là thời điểm không có quá nhiều đối thủ cạnh tranh đình đám đến từ nước ngoài bởi đây là quãng thời gian Hollywood chuẩn bị cho mùa Liên hoan phim, giải thưởng điện ảnh dịp cuối năm, bắt đầu với LHP Venice.

Thị trường phim chiếu rạp tại Việt Nam được nhận định còn rất nhiều tiềm năng phát triển nhưng trên thực tế, thị trường vẫn còn bấp bênh, điều này khiến khoảng cách giữa phim ăn khách và phim thảm bại dần tăng lên. Bên cạnh đó, chất lượng tác phẩm cũng là yếu tố then chốt quyết định thành bại, buộc các nhà làm phim phải tìm ra đáp án thành công trong việc chọn lựa kịch bản, đầu tư vào chất lượng phim bên cạnh việc lựa chọn “thời điểm vàng”, không thể ngồi chờ cơ hội… ăn may. Dù việc chọn thời điểm phát hành phim rất quan trọng, doanh thu của phim còn phụ thuộc chất lượng của chính các tác phẩm. Thị trường hiện nay cho thấy độ cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Những bộ phim kém chất lượng hoặc thiếu điểm chạm với khán giả sẽ bị đào thải một cách nhanh chóng. Với sự tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây, ngành điện ảnh Việt rõ ràng còn rất nhiều tiềm năng. Điều quan trọng nhất với các nhà làm phim là tận dụng cơ hội này để đưa ra những bộ phim có chất lượng tốt để chinh phục khán giả.

DIÊN VỸ

Nguồn: Tạp chí VHNT số 580, tháng 8-2024