Trong thời đại công nghệ số, việc bắt tay để quảng bá sẽ mang tới thuận lợi cho các bên. Một trong những cú bắt tay đã được chứng minh là sự kết hợp giữa điện ảnh và du lịch để cùng quảng bá về một đất nước hay vùng đất nào đó.

Cảnh sắc Huế xuất hiện nhiều trong series phim Gái già lắm chiêu

So với nhiều quốc gia trong khu vực, Việt Nam vẫn chưa thu hút được nhiều đoàn làm phim nước ngoài. Việc quảng bá các điểm đến thông qua tác phẩm điện ảnh vẫn dừng lại ở một vài trường hợp nhỏ lẻ, chưa thực sự khai thác hiệu quả được tiềm năng.

Diễn viên Hồng Ánh chia sẻ vào mỗi kỳ liên hoan phim, ban tổ chức đều tổ chức ở một thành phố, địa phương khác nhau. Dù đi liên hoan phim “như đi chợ”, nhưng mỗi lần có dịp đến trải nghiệm một nơi chốn khác, “Hồng Ánh vẫn thấy vừa quen vừa lạ”. Trước Liên hoan Phim diễn ra ở Đà Lạt, Hồng Ánh có hai tháng ở đây để quay một phim truyền hình mới. Nữ diễn viên, đạo diễn Hồng Ánh cho biết: “Du lịch kết hợp với điện ảnh mang đến một trải nghiệm thú vị mới”. 

Tại Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 23, bà Trần Thị Vũ Loan, phó Chủ tịch UBND TP Đà Lạt, hào hứng khi chỉ với một kỳ liên hoan phim mà có đến chín phim được quay tại Đà Lạt tham gia dự thi  cho thấy sức hấp dẫn của thành phố này. Bà cho biết: “Có lẽ trong chính sách phát triển đô thị Đà Lạt theo chiều sâu sẽ có những ưu ái nhất định để Đà Lạt trở thành nơi điện ảnh, âm nhạc được chắp thêm đôi cánh”. Cũng theo bà Loan, sự  phát triển về công nghệ giải trí ở Đà Lạt là một bước đi quan trọng để kinh tế Đà Lạt có thêm đóng góp từ công nghiệp điện ảnh và thương mại hóa các loại hình nghệ thuật khác.

Phim Người tình với nhiều bối cảnh đẹp tại miền Tây

Ông Phạm S - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng - đánh giá  các phim quay tại Đà Lạt đều là những phim nổi tiếng, được nhiều khán giả quan tâm. Qua phim ảnh, Đà Lạt càng được nhiều người biết đến tạo sự thuận lợi cho phát triển du lịch, kinh tế.

Trên thực tế, mối quan hệ giữa du lịch và điện ảnh đã được đề cập ở nhiều hội thảo, tọa đàm lớn nhỏ khác nhau trong những năm qua nhưng dường như “mỏ quặng” tài nguyên du lịch lẫn điện ảnh vẫn đang chờ được khai thác.

Nhân hai sự kiện gần nhất là Liên hoan phim Việt Nam tại Đà Lạt và chương trình Điện ảnh với Phú Yên ở Phú Yên, câu chuyện phát triển công nghiệp điện ảnh trong mối gắn kết với phát triển du lịch và các ngành kinh tế, xã hội lại được đặt ra. Các chuyên gia, nghệ sĩ cũng đưa ra nhiều góp ý để phát triển du lịch gắn với điện ảnh.

Phim Chuyện của Pao gắn với cảnh sắc vùng núi phía Bắc

Ngoài mở cổng thông tin về điểm đến chi tiết và hấp dẫn, việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, xin giấy phép cũng như cơ chế hỗ trợ, ưu đãi về thuế cho các nhà làm phim (đặc biệt là nhà làm phim quốc tế)... cũng cần thiết. 

Tuy nhiên, để làm được điều đó không dễ trong bối cảnh “luật vướng luật hoặc luật vướng văn bản dưới luật” như các đại biểu đã nói trong hội thảo “Một số vấn đề trọng tâm trong xây dựng công nghiệp điện ảnh Việt Nam” mới đây.

Hai năm trước, khi Quốc hội thảo luận về dự án Luật Điện ảnh sửa đổi, nhiều chuyên gia, nhà sản xuất, nhà làm phim trong nước cũng đã đưa ra nhiều góp ý trong vấn đề thu hút các đoàn làm phim quốc tế. Tới nay, kể cả khi Luật Điện ảnh 2022 có hiệu lực, vẫn chưa có đoàn làm phim nào vào Việt Nam quay phim được hưởng ưu đãi về thuế theo luật. Có thể thấy, việc thực thi luật diễn ra tương đối chậm.

Phim Em và Trịnh với nhiều bối cảnh quay đẹp tại Đà Lạt

Nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc cho rằng điện ảnh là lĩnh vực tốt để quảng bá văn hóa và hình ảnh Việt Nam ra thế giới, kích thích du lịch cũng như các ngành kinh tế khác đi theo.

Bà ví dụ năm 2019 có tới 740 đoàn làm phim quốc tế đến Thái Lan và mang về 150 triệu USD cho nước này. Năm 2018, điện ảnh Hungary thu về 323 triệu USD, trong đó 90% đến từ các dự án hợp tác quốc tế.

“Tự thân sự hợp tác này sẽ dẫn đến nhu cầu xây dựng các phim trường hiện đại, các thiết bị hay nguồn lực đủ chất lượng để đáp ứng nhu cầu và thị trường sẽ phát triển theo hướng đi lên”, nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc nói. Theo bà, thủ tục và chính sách cởi mở sẽ thúc đẩy quy mô của thị trường điện ảnh.

Phim Ngày xưa có một chuyện tình

Cũng tại LHP Việt Nam tại Đà Lạt, ông Trần Thanh Hoài - Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lâm Đồng - cho biết tỉnh Lâm Đồng xem mỗi đoàn phim đến đây như một đoàn khách du lịch. Hiện nay, theo quy định, tỉnh chưa có chính sách ưu đãi, giảm thuế. Tuy nhiên, trong điều kiện cho phép, tỉnh luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để các đoàn làm phim đến đây xây các phim trường lớn, đơn giản hóa và nhanh chóng trong thủ tục cấp phép. Thậm chí, ông còn nói: “Lâm Đồng tự hào khi được các đoàn làm phim làm phiền. Đà Lạt chào đón các nhà làm phim”.

Trong lúc chờ luật được thực thi, ngành Văn hóa kêu gọi sự chung tay của các địa phương xem xét những “chính sách cụ thể và khả thi”.

Nhưng để đẩy mạnh được sự phát triển du lịch với điện ảnh trong guồng máy của công nghiệp văn hóa thực sự đòi hỏi một chiến lược nhất quán từ trên xuống. Nếu chỉ có sự cố gắng của Lâm Đồng, của Phú Yên hay các địa phương thì trên thực tế cũng chỉ là những hạt cát nhỏ mà thôi.

Thực tế tại nhiều nước, điện ảnh và du lịch vẫn có thể đi được đường dài với nhau, song, vẫn cần một chiến lược tổng thể và nhất quán từ trên xuống để mỏ quặng tài nguyên du lịch và điện ảnh có thể thành vàng.

Theo đạo diễn Phan Gia Nhật Linh thì điện ảnh Việt Nam đang rất cần những “văn phòng một trạm”. Theo đó, văn phòng một trạm là nơi cung cấp điểm liên lạc duy nhất để giải quyết các thủ tục giấy phép, hỗ trợ về an ninh và các yêu cầu khác liên quan đến quay phim tại địa phương. Một website của các địa phương trên đó cung cấp các văn bản cần thiết cho đoàn phim đến quay, các đầu mối liên hệ quan trọng về làm thủ tục với chính quyền cũng như dịch vụ (ăn ở, đi lại...), các hình ảnh cảnh đẹp đặc trưng của địa phương...

Bên cạnh đó, việc hỗ trợ về tài chính (tài trợ cho đoàn phim, các chính sách ưu đãi về thuế...) cũng góp phần kích thích các đoàn phim về các địa phương để quay phim.

Tại Mỹ, những năm gần đây, Hollywood đang mất dần ưu thế “kinh đô điện ảnh” khi các đoàn phim bắt đầu về các địa phương khác vì các chính sách ưu đãi về thuế khi đoàn phim quay tại địa phương của họ.

Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh chia sẻ: phim Ngày xưa có một chuyện tình được hỗ trợ khi quay ở Phú Yên. Vùng đất được mệnh danh là xứ “hoa vàng cỏ xanh” sau thành công của phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh của đạo diễn Victor Vũ đã trở thành điểm đến thu hút của rất nhiều đoàn phim đến với mảnh đất này. 

Trịnh Đình Lê Minh bày tỏ: “Phú Yên  nổi tiếng nhờ bộ phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh. Đó là một sự định vị, nhận diện rất hay, giúp ích cho du lịch Phú Yên. Cũng theo đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh thì phim Ngày xưa có một chuyện tình thực hiện phần tiền kỳ khá thuận lợi khi những yêu cầu, mong muốn của nhà làm phim đã nhận được sự hỗ trợ từ tỉnh Phú Yên. Chẳng hạn, những cảnh quay mưa có các đơn vị về xe bồn, phòng cháy chữa cháy hỗ trợ. Những cảnh quay sử dụng nhà dân thì phía tỉnh cử cán bộ đến giải thích, thuyết phục giúp, hỗ trợ cả việc cải tạo hệ thống điện vì phim lấy bối cảnh thập niên 1990 nên phải chỉnh sửa, cải tạo lại những chi tiết thuộc về thời hiện tại.

Có thể thấy, để điện ảnh thúc đẩy du lịch và các ngành dịch vụ khác thì rất cần sự vào cuộc của các bên để những cú bắt tay ngàn tỷ đem lại các lợi ích thiết thực.

THUỶ TRẦN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 577, tháng 7-2024