Được xem là người quyền lực nhất, xếp trên cả đạo diễn, ở nhiều nước, nhà sản xuất phim giữ vai trò quan trọng trong việc thành bại của một tác phẩm.

 Phim Chị chị em em 2

Với vai trò quan trọng từ dự báo, phân tích xu hướng đến tìm, đặt, chọn người viết kịch bản, đạo diễn, liên kết phát hành… có thể nói nhà sản xuất là người khởi đầu và đi đến tận cùng một dự án phim. Với vị trí quan trọng đó, ở nhiều nước, nhà sản xuất phim là một nghề được đào tạo và mang tính chuyên nghiệp. Trên thực tế, cũng có nhiều nhà sản xuất xuất thân từ ca sĩ, diễn viên, đạo diễn… khi họ có năng lực, thâm niên, sự hiểu biết cũng như các mối quan hệ. Góp mặt ở tất cả mọi khâu từ khi khởi phát ý tưởng đến khi phim ra rạp, có thể nói nhà sản xuất tham gia vào mọi chu trình sản xuất - phát hành. Nhà sản xuất (NSX) phim yêu cầu ngoài năng lực, khả năng tập hợp, huy động vốn còn cần sự phân tích nhạy bén, thấu hiểu thị trường và có kế hoạch quảng cáo, phát hành bài bản. Trong thực tế, thông thường NSX không tham gia quá nhiều vào trong một dự án phim. Công việc của họ là liên kết với những yếu tố bên ngoài để hỗ trợ dự án phim có thể diễn ra một cách thuận lợi. NSX cũng là người đem về những giá trị mà đôi khi khó quy đổi, đong đếm thành tiền khi mọi liên kết, hỗ trợ đều giúp bộ phim được thuận lợi hơn trong mọi khâu, mọi chu trình từ sản xuất đến quảng bá, phát hành... 

Với thị trường, một bộ phim thành công, bên cạnh nỗ lực của cả một êkip hiếm khi thiếu vắng sự sát sao, đồng hành của một NSX. Đó là trên thế giới, còn ở Việt Nam thì sao? Mỗi năm thị trường điện ảnh Việt có khoảng hơn 30 phim ra mắt và có thể  đạt tới 40 - 50 phim tuỳ theo tình hình. Con số đó cho thấy, lực lượng NSX tham gia thị trường  cũng khá đông đảo.

 Phim Song Lang  

Theo đạo diễn Lương Đình Dũng, vai trò của NSX giống với đạo diễn hoặc có thể ví họ giống như các công ty sản xuất phim. Họ đứng sau tất cả sự vận hành và lựa chọn ê-kíp, ít khi xuất hiện nhưng lại là phần tạo nên sự sống còn của  các bộ phim.

Có thể kể tên những NSX trong làng điện ảnh Việt thời điểm này như: Charlie Nguyễn, Ngô Thanh Vân, Dustin Nguyễn, Nghiêm Phạm, Jenni Trang Lê... Bên cạnh đó còn có sự xuất hiện của một thế hệ các NSX mới hoặc có xuất phát điểm là những diễn viên như: Minh Hằng, Quỳnh Chi, Vân Trang, Bá Cường, Ngọc Diệp... 

Nói về cơ duyên trở thành NSX của Mùa viết tình ca, Minh Hằng cho biết: “Tôi tự tin vì mình là diễn viên đã có ít nhiều kinh nghiệm trong nghề, có cơ hội tham gia nhiều ê kíp, hợp tác với nhiều NSX tốt. Vai trò NSX cũng là con đường mà tôi muốn hướng đến trong tương lai”.

Phim Cô Ba Sài Gòn

Trong khi đó, Vân Trang trở thành NSX của Thạch Thảo là một cơ duyên: “Tôi yêu thích và có ý định trở thành NSX từ lâu. Sau nhiều lần đi làm phim, tôi cũng hay tham gia vào công việc sản xuất, phụ giúp mọi người trong đoàn và rất yêu thích công việc này. Mặc dù được các anh chị đi trước khuyến khích nhưng lúc đó tôi vẫn chưa tự tin lắm và duyên cũng chưa tới. Hơn nữa, tôi muốn mình phải thật sự chắc chắn mới dám làm”.

Nhận định xu hướng bùng nổ các NSX mới ở thời điểm hiện tại, NSX Nhất Trung chia sẻ: “Việc mỗi năm xuất hiện thêm NSX mới, chứng tỏ thị trường đang phát triển và nhiều người muốn nhảy vào lĩnh vực này. Đó là một tín hiệu tốt. Tôi tin một NSX khi có phim ra rạp luôn có sự chuẩn bị nhất định, mặc dù để tạo đột phá, am hiểu thị trường cần thời gian và những vấp váp”.

Phim Thạch Thảo

Dẫu quyền lực của NSX là rất lớn nhưng bất cứ quyết định nào của họ cũng ảnh hưởng trực tiếp tới êkip, túi tiền và khả năng thành bại của bộ phim. Với vai trò là người đầu tàu mỗi dự án, công việc của một NSX vô cùng vất vả, phải bao quát toàn bộ quá trình, từ khi lên ý tưởng, kịch bản, lựa chọn ê kíp, nhà phát hành...

Đó là lý do, với những người quyết tâm đi theo con đường NSX chuyên nghiệp cần sự nghiêm túc, học hỏi và trau dồi. Vân Trang cho biết, cô đã dành 5 - 6 năm để học thêm về quản trị doanh nghiệp và những môn học liên quan đến sản xuất phim. Nhiều NSX còn tích cực giao lưu, học hỏi các chuyên gia trên thế giới.

NSX Thanh Thúy thổ lộ: “Giai đoạn mới bước chân vào lĩnh vực này, không có mặt trên phim trường tôi thấy không yên tâm, bởi NSX luôn là người giải quyết từng sự cố nhỏ nhất. Bản thân mình thấy làm được gì sẽ làm và luôn suy nghĩ một điều duy nhất là làm thế nào để công việc trôi chảy”.

NSX Ngô Thanh Vân thì cho biết: “Mỗi tác phẩm phải được tính toán kỹ lưỡng để tiếp cận đúng đối tượng khán giả mình mong muốn. Vừa thỏa mãn đam mê làm phim, đồng thời đem doanh thu về cho nhà đầu tư, có tiền tái đầu tư cho các dự án kế tiếp”.

Phim Mùa viết tình ca  

NSX Nhất Trung phân tích một khía cạnh quan trọng khác ở công đoạn phát hành bộ phim: “Nếu bạn có một bộ phim chất lượng, việc chọn nhà phát hành không hề khó. Tuy nhiên nhà NSX giỏi phải biết kết hợp với nhà phát hành để có chiến dịch quảng bá tốt cho bộ phim. Điều đó đòi hỏi cả hai bên phải ngồi xuống bàn bạc kỹ lưỡng: chiếu phim cho ai, khán giả quan tâm điều gì và làm gì để khán giả quan tâm đến phim của mình. NSX luôn phải là người đánh giá được đối thủ, biết phân tích thị trường và đặc biệt phải hiểu bộ phim của mình”.

Theo các NSX nhiều kinh nghiệm, khâu tuyển chọn, đánh giá kịch bản được xem là bước đi then chốt. Bà Vũ Thị Bích Liên, Giám đốc điều hành tổ hợp giải trí và truyền thông Mega GS cho biết: “NSX phải đủ giỏi để quyết định kịch bản nào có thể đưa vào sản xuất và tiên liệu được xác suất thành công của dự án”. 

NSX Tuân Đỗ đến với  vai trò NSX theo một cách khác. Anh đã từng làm việc trong môi trường làm phim hơn 15 năm ở vị trí biên kịch, đạo diễn như một người làm phim độc lập trước khi tham gia các dự án phim ở tổ đạo diễn, tổ sản xuất … Tuy nhiên khó khăn lớn nhất của anh là không tìm được một NSX có thể hỗ trợ cho dự án của mình đi xa và phát triển hơn, đây cũng là lý do đưa anh đến với công việc này, trở thành một NSX như hiện nay.

Phim Trạng Quỳnh

Với quyền lực cao, trách nhiệm, chuyên môn đặt ra với NSX cũng  rất  lớn. Ngoài am hiểu nghề nghiệp, có các cộng sự tốt, NSX còn luôn phải vượt lên phía trước với những kế  hoạch, dự  cảm tỉnh táo mới mong đưa dự án đến thành công. Dù có những thành bại, đào thải khắc nghiệt từ thị trường  nhưng NSX phim vẫn luôn là một nghề hot với những người chót đam mê nghệ thuật điện ảnh.

Trên thực tế, dù là một dự án phim giải trí hay dự án phim độc lập, NSX được xem là người góp phần quyết định làm nên thành bại của một bộ phim. NSX với vai trò là chủ dự án phim, kết nối tất cả thành viên, nguồn lực về tài chính - nhân sự, điều phối, quản lý và là người đi giải quyết tất cả mọi vấn đề khó khăn, trở ngại trong một đoàn phim. Theo đạo diễn Lương Đình Dũng thì việc xuất hiện ngày càng nhiều các NSX trẻ, kỹ năng tốt và chuyên môn cao cho thấy điện ảnh Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội phát hành rộng rãi trên thị trường quốc tế. 

Cùng với đội ngũ kỳ cựu thì các NSX phim trẻ ở Việt Nam đang nỗ lực tạo nên những tác phẩm chất lượng, gặt hái được nhiều giải thưởng. Họ chính là lực lượng chủ đạo của điện ảnh trong tương lai. Bởi vậy, theo quy luật “tre già măng mọc”, những NSX trẻ cần được hỗ trợ hoạt động sáng tạo để tạo sức bật cho điện ảnh. Họ với sức trẻ, sự năng động, sáng tạo, có kiến thức chuyên ngành và chủ động hội nhập chắc chắn sẽ góp phầm làm nên sự  phát triển đối với điện ảnh Việt.

VIỆT NGA

Nguồn: Tạp chí VHNT số 577, tháng 7-2024