Cá mú thường sinh sống ở vùng biển thuộc Bắc Bộ và Trung Bộ, nhiều nhất là vùng biển Quảng Nam - Đà Nẵng. Cá mú có đặc điểm vô cùng đặc biệt so với những loài cá khác, chính là thân hình mập mạp cùng cái miệng khá lớn. Cá mú nhỏ thường sống ở khu vực cửa sông nơi có nhiều cát bùn hoặc trong những khu rừng ngập mặn. Những loài cá mú có kích thước lớn thường sống ở khu vực quanh các rạn san hô, các dãy đá ngầm nơi vùng nước ấm. Ở miền Trung, chu kỳ sinh sản của cá mú bắt đầu từ tháng 3 cho đến hết tháng 10 hằng năm.

Cá mú có hương vị rất thơm ngon và giá trị dinh dưỡng khá nhiều nên có giá thành tương đối cao so với một số loại cá biển khác. Hiện nay, ở các chợ TP Đà Nẵng và các khu vực lân cận có giá bán 1kg cá mú biển dao động từ 350.000 – 1.500.000 đồng tùy thuộc vào từng loại cá mú khác nhau.

Cá mú có nhiều loại như cá mú đen, cá mú bông, cá mú dẹt, các mú chuột, các mú sao…Cá mú là loại cá có thịt rất bổ dưỡng, ít xương, thịt cá mú được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như nướng, hấp, chiên, kho, lẩu, canh chua… mang lại hương vị đậm đà, thơm ngon... Đặc biệt, cá mú nấu canh chua là một món ăn thơm ngon giải nhiệt, bổ dưỡng được nhiều người ưa chuộng, nhất là trong mùa hè. Canh chua cá mú được chế biến như sau:

Cá mú làm sạch, ướp với ớt băm, hành tím, muối, mì chính ít nhất 15 phút.  Rau gia vị rửa sạch, cắt nhỏ cà chua làm 6, cắt thơm (dứa), khế thành lát vừa ăn; cắt bạc hà đậu bắp thành đoạn ngắn, cắt nhỏ rau ngò gai và rau ngổ, rửa sạch giá để ráo nước.

Phi dầu ăn với tỏi cho thơm rồi cho cá vào xoong (lưu ý đừng để lửa to dễ cháy dầu sẽ làm cá dính vào xoong). Thịt cá vừa săn thì trở mặt ngay. Tiếp tục cho vào xoong nước dùng vừa đủ và nấu với lửa vừa. Cho thơm, cà chua, khế, măng chua vào, nấu đến khi sôi thì để nhỏ lửa và vớt bọt. Sau đó cho các nguyên liệu rau còn lại như đậu bắp, bạc hà, giá, rau mùi… đến khi sôi lại thì nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi tắt bếp.

Canh chua múc ra bát. Lúc này có thể cho rau ngổ, ngò gai vào bát canh để giữ phần màu xanh tươi của các loại rau thơm. Khi ăn nhớ kèm theo chén nước mắm nguyên chất có giã dập tỏi, ớt và thêm nước chanh tươi để chấm với thịt cá mú khi ăn sẽ đậm đà hơn.

Trên bát canh cá mú có màu đỏ của ớt và cà chua, màu xanh của rau thơm, màu vàng của dứa, màu trắng ngà của măng chua trông rất bắt mắt. Khi ăn, vị ngọt chua của nước, vị béo thơm của cá mú, vị cay của ớt, vị đặc trưng của măng chua hòa quyện với nhau làm món ăn rất thơm ngon và cực kỳ hấp dẫn trong những ngày hè. Canh chua cá mú nóng ăn với bún hoặc cơm nóng đều ngon, giúp mọi người ăn được nhiều hơn khi thời tiết nóng bức…

Chuyện kể rằng, có cô gái làng chài Tam Hải (Núi Thành) thường đãi người bạn trai quê ở miền núi Tiên Phước đến chơi món canh chua cá mú. Không biết vì mê cô gái làng chài hay ghiền món “canh mú” nàng nấu mà sau này hai người nên vợ nên chồng. Làng chài ấy, về sau vẫn còn câu ca truyền lại: “Thơm ngon “canh mú” làng chài / Đường xa anh vẫn miệt mài đến em / Cầu cho chân cứng đá mềm / Để anh đi miết mà dùng món canh / Thơm ngon canh cá ngọt lành / Anh ăn nhớ mãi sao đành quên em /  Chiều quê gió thoảng bên thềm / Nhớ người xứ biển càng thêm nao lòng…

TIÊN SA

Nguồn: Tạp chí VHNT số 528, tháng 3-2023