TS.NSND Nguyễn Văn Quang và TS.NSƯT Trần Văn Hải - thành viên Hội đồng giám khảo trao kỷ niệm chương cho các thí sinh tài năng biểu diễn múa chuyên nghiệp

Diễn ra từ ngày 19 - 21/10 tại TP Hồ Chí Minh và từ ngày 25 - 29/10 tại thành phố Hà Nội, Tuần lễ Múa Việt Nam 2023 (Vietnam Dance Week 2023) thu hút hơn 500 nghệ sĩ, diễn viên, tài năng ở lứa tuổi thiếu nhi, thiếu niên với niềm đam mê, khát khao sáng tạo. Các tác phẩm trong khuôn khổ sự kiện đã cống hiến hàng trăm tiết mục múa đặc sắc, mang lại cho công chúng những cảm nhận tinh tế, hấp dẫn về vẻ đẹp ngôn ngữ hình thể rất đặc biệt của nghệ thuật múa.

Tuần lễ Múa Việt Nam 2023 do Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam phát động từ ngày 15/7, trải qua các vòng đăng ký thử thách video Sơ khảo, chấm Sơ khảo, Bán kết và vòng Chung kết. Vòng Chung kết được tổ chức tại 2 khu vực: phía Nam từ ngày 19 - 21/10 tại TP Hồ Chí Minh; phía Bắc từ ngày 25 - 29/10 tại Hà Nội. Hàng trăm nghệ sĩ, biên đạo múa chuyên nghiệp trong nước và quốc tế, các tài năng múa ở mọi lứa tuổi, từ thiếu nhi, thiếu niên, U50… đã tranh tài ở nhiều hạng mục. Các nghệ sĩ bằng niềm đam mê, khát khao sáng tạo đã cống hiến 137 tiết mục múa đặc sắc, ghi được dấu ấn nghệ thuật trong lòng đông đảo công chúng.

 Tuần lễ Múa Việt Nam 2023 ở khu vực phía Nam thu hút sự tham gia của gần 200 nghệ sĩ, diễn viên, các tài năng nhảy múa ở nhiều hạng mục, với nhiều lứa tuổi, đến từ các tỉnh, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Định, Đắk Nông… Theo đánh giá của Hội đồng Giám khảo, Tuần lễ Múa Việt Nam 2023 khu vực phía Nam có sự phong phú trong các hạng mục dự thi với những tác phẩm được đầu tư dàn dựng chỉn chu, công phu, nội dung đa dạng, đề tài nhân văn.

TS.NSND Phạm Anh Phương trao Kỷ niệm chương cho Ban Giám khảo các hạng mục tại Tuần lễ múa VN 2023

Ở hạng mục dự thi múa Dân gian dân tộc Việt Nam và Liên hoan tài năng múa chuyên nghiệp đã xuất hiện nhiều thí sinh nổi trội về kỹ thuật và khả năng biểu cảm như Nguyễn Đức Hữu với tác phẩm Tám chữ có - biên đạo Dajay; Đỗ Hoàng Khang Ninh với tác phẩm Verses (Thơ) - biên đạo Robert Bondara... Một số tác phẩm được xây dựng với kết cấu chặt chẽ, khắc họa rõ ý tưởng và mang tính hình tượng, giá trị nhân văn cao, thể hiện được bản sắc, tôn vinh giá trị văn hóa vùng miền như tác phẩm Khía súa- biên đạo Sùng A Lùng, tác phẩm Thổi hồn nhịp trống Ghi năng - biên đạo Lê Thị Yến Phi… Đặc biệt, ở hạng mục Liên hoan các thể loại trình diễn múa với sự xuất hiện của các nhóm, vũ đoàn có chất lượng tốt và có sự đầu tư chỉn chu, nổi bật như Mania Family và Huỳnh Huy Academy… Các nhóm, vũ đoàn đã góp phần làm cho Tuần lễ Múa Việt Nam khu vực phía Nam sôi động, hấp dẫn. 

Tại Hà Nội, trên 300 nghệ sĩ, thí sinh đã tham gia các phần trình diễn với tinh thần thi tài đầy hào hứng. Đêm khai mạc 27/10 hoành tráng cùng màn thảm đỏ trang trọng với sự tham gia của các quan khách trong nước và quốc tế; các thế hệ nghệ sĩ múa tài năng, danh tiếng. Đây cũng là lần đầu tiên có sự tham gia của 6 vũ đoàn lớn ở Hà Nội: vũ đoàn Grammy (leader Anh Đức), vũ đoàn Carmen (leader Kiều Vân), vũ đoàn Emmy (leader Quang Huy); vũ đoàn Cao Tùng (leader Cao Tùng), vũ đoàn Cannes (leader An Nguyễn), vũ đoàn PL (leader Phan Lương). Các vũ đoàn này đều là những nhóm nhảy được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, đã xây dựng được thương hiệu ở nhiều show diễn lớn, đóng góp tích cực cho nền công nghiệp văn hóa nghệ thuật.

Vũ đoàn PL là một trong 6 vũ đoàn lớn ở Hà Nội tham gia Tuần lễ múa VN 202

Ở phần thi của các tài năng biểu diễn múa chuyên nghiệp, nhiều nghệ sĩ, nhóm nghệ sĩ tài năng đã mang đến cho công chúng những màn biểu diễn nghệ thuật rực rỡ sắc màu, đầy tính thẩm mỹ. Nhóm Theatre Dance Vietnam với tác phẩm Tắt đèn, thể loại Jazz đương đại; Nguyễn Quang Đạt với tác phẩm Ngoài vùng, thể loại múa đương đại, hình thức múa solo; Trần Thảo Vân với tác phẩm Dạ Liên Vũ, thể loại múa dân gian dân tộc, hình thức múa solo; Xuân Thảo - Đình Lộc với tác phẩm The Mirror - Soi, thể loại múa đương đại, hình thức múa Duo (múa đôi)… Đêm diễn thi cuối cùng vào tối 28/10 của các thí sinh dòng Dân gian dân tộc, dưới tiết trời mưa nặng hạt liên tục, nhưng các thí sinh vẫn “cháy” hết mình để hoàn thành bài thi một cách xuất sắc. Nhiều tác phẩm múa dân gian dân tộc đã chinh phục Hội đồng Giám khảo, giới trong nghề và công chúng yêu nghệ thuật múa như: Giã vải của của biên đạo múa Hà Văn Trung (Trường Cao đẳng Lào Cai); Tắm lửa của biên đạo múa Thanh Mai và Công Phương (Trường Nghệ thuật Việt Bắc - Thái Nguyên); Tự tại của biên đạo múa Vũ Huệ (Học viện Múa Việt Nam)…

Tổng kết về mặt nghệ thuật, NSND Hà Thế Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam phát biểu: Đây là sự kiện khởi động cho nhiều hoạt động thiết thực với mong muốn hồi sinh những giá trị văn hóa và nghệ thuật đích thực đang dần mai một trong nhịp sống hối hả của thời cuộc. Sự kiện quy tụ nhiều nghệ sĩ múa đến từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước và bạn bè quốc tế cùng nhau thể hiện tài năng biểu diễn và sáng tạo tác phẩm. Đây cũng là cơ hội tuyệt vời đối với công chúng cả nước, nhằm tiếp cận và nhận dạng muôn sắc thái của các hình thức sáng tạo nghệ thuật múa với nhiều thể loại khác nhau, phong phú về tính chất, đổi mới về nội dung, tìm tòi và khai thác vốn múa truyền thống của dân tộc, nhằm tôn vinh nghệ thuật múa trong bối cảnh phát triển chung đa chiều và toàn cầu hóa.

 Nghệ sĩ Nguyễn Đinh Bảo dự thi tác phẩm Cô bóng

Có thể thấy, trong những ngày diễn thi tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, các thí sinh đã thể hiện tinh thần thi đua tràn đầy năng lượng. Tất cả các hạng mục, từ biểu diễn dành cho người cao tuổi, đến các hạng mục tài năng nhảy múa dành cho các em thiếu niên, thiếu nhi hay múa Dân gian dân tộc đều được các thí sinh thể hiện đầy hào hứng, say mê. Vì là sự kiện diễn ra ngoài trời (Công viên Thống nhất ở Hà Nội) nên khi thời tiết không thuận lợi, trời mưa nặng hạt nhưng các thí sinh và toàn bộ Ban Giám khảo đã đội mưa để hoàn thành hết các bài thi. Biên đạo múa Tuyết Minh, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam, cũng là người khởi xướng, lên kịch bản, kêu gọi tài trợ cho sự kiện này đã rất xúc động. Chị nghẹn ngào tâm sự: “Mưa như trút nước, tôi hỏi là các em có muốn hoãn để sáng mai vào Học viện Múa thi không? Tất cả các em đều đồng loạt hô vang: Chơi đi cô, chúng em đã đến đây rồi, mưa cũng thi. Ngồi chấm mà nước mắt tôi cứ trào ra. Nghĩ thương cái nghề, thương tụi trẻ cũng khát khao y như mình hồi xưa. Đi thi mà, nên giải thì đâu phải em nào cũng đạt được...”. Nhà báo Lại Bắc Hải Đăng cùng ngồi chấm dưới mưa chia sẻ: Đây là lần đầu tiên anh chấm múa dưới mưa, như sân khấu thực cảnh. 15 tác phẩm múa dưới ánh đèn sân khấu dưới mưa rất đẹp.

Cũng trong khuôn khổ sự kiện, mục đích của Ban Tổ chức Tuần lễ Múa Việt Nam 2023 là phổ biến và nhân rộng vũ điệu Tay trong tay. Tiến sĩ, NSND Phạm Anh Phương cho biết, ý tưởng sáng tác một điệu vũ để tất cả mọi người đều có thể tham gia mà vẫn giàu tính nghệ thuật không phải đến bây giờ mới có. Trước đây cũng đã có một số địa phương tiến hành các hoạt động mang tính cộng đồng, cũng cố gắng đưa ra một vũ điệu dân vũ mang tính phổ biến nhưng đều chưa thành công. Ông phân tích, các điệu vũ trước đây vẫn còn khó, nghiêng về múa nhiều quá mà vốn nghệ thuật múa không dễ học theo, sẽ gây khó khăn cho người dân muốn tham gia. Đòi hỏi vũ điệu hiện nay phải hấp dẫn, vui, có sức cuốn hút người dân múa thử để rồi có thể múa theo được. Vũ điệu phải có tính nhảy, tính múa đơn giản nhưng vẫn có tính nghệ thuật, phản ánh được không khí hiện đại, có tính thẩm mỹ của ngày hôm nay khi mà sự phát triển, lan tỏa được phổ biến qua nhiều phương pháp, công nghệ hiện đại. Nhóm sáng tác vì thế tập hợp cả nghệ sĩ lớn tuổi, trung tuổi, trẻ… rồi đủ thành phần giảng viên, nghệ sĩ múa… mỗi người đều có những thế mạnh riêng để đóng góp tốt nhất, tìm được gu chung cho cả nhóm để giải quyết những khúc mắc, những điểm chưa đạt của các vũ điệu được sáng tác trước đây, giúp cho những sáng tác của Hội mang tính đại chúng và hấp dẫn hơn. 

 Thí sinh Trần Thảo Vân với tác phẩm Dạ Liên Vũ

Đáng mừng là, sự ra mắt của vũ điệu Tay trong tay cùng bài hát đã được các bạn trẻ và khán giả nhiều lứa tuổi hưởng ứng nhiệt thành bởi vũ điệu không cần quá nhiều động tác, hấp dẫn, vui, tiết tấu nhẹ nhàng, tạo được sự cuốn hút người thưởng thức tự thử múa, học theo và có thể tham gia vào vũ điệu. Khi được trình diễn trong ánh đèn sân khấu, trong sắc màu rực rỡ của những bộ trang phục các dân tộc Việt Nam… giai điệu sôi động, tự hào đã cuốn hút lượng lớn khán giả có mặt tại Công viên Thống Nhất hôm đó. Tin rằng, nếu có nhiều kênh đa dạng phổ biến, điệu múa sẽ nhanh chóng được cộng đồng chấp nhận, học theo và thực hành trong đời sống văn nghệ.

 Tuy vậy, theo dõi suốt quá trình sự kiện diễn ra, NSND Hà Thế Dũng vẫn còn nhiều trăn trở khi cuộc thi vẫn tồn tại những tiểu phẩm chưa thật “sạch nước cản”, ngôn ngữ múa, chuyển động đội hình, động tác có phần gượng ép, âm nhạc cắt nối không logic. Một số tiểu phẩm múa Dân gian chưa thể hiện rõ nét màu sắc dân tộc, còn sơ sài, chưa rõ ý và có phần lạm dụng kỹ thuật, kỹ xảo của các loại hình khác vào múa Dân gian dân tộc. Nhiều biên đạo sa vào bộc lộ tài năng, kỹ thuật diễn viên mà thiếu đi chiều sâu, tư duy nghệ thuật biên đạo. Một số tác phẩm không bám vào tiêu chí cuộc thi, nội dung không rõ ràng, kết cấu lỏng lẻo, sơ sài… Qua đó cũng cho thấy sự thiếu hụt lực lượng biên đạo khi hạng mục múa Dân gian dân tộc ở cả hai miền Nam, Bắc chỉ có 28 tác giả, khá khiêm tốn so với tổng số 90 tiết mục dự liên hoan. Hay nỗi lo về lực lượng nghiên cứu, lý luận phê bình múa ngày càng hiếm hoi, khi hạng mục công trình, báo chí chỉ có 4 tác giả tham dự giải. 

Tiết mục của Vũ đoàn PL trong Lễ Khai mạc Tuần lễ múa VN 2023

Tuần lễ Múa Việt Nam 2023 đã gây được tác động tích cực khi tạo ra được niềm tin, sự hy vọng mới về một tương lai tỏa sáng cho nghệ thuật múa. Thạc sĩ, Biên đạo múa Tuyết Minh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam khẳng định: Đây thực sự là cơ hội để ngành múa giới thiệu và tôn vinh đóng góp của các thế hệ nghệ sĩ, người yêu nhảy múa, lan tỏa sâu rộng nghệ thuật múa vào đời sống xã hội, nhất là múa Dân gian dân tộc Việt Nam trong bối cảnh hội nhập, phát triển công nghiệp văn hóa. Thông qua đó, giới chuyên môn tìm kiếm cơ hội hợp tác và đưa ra mô hình hoạt động hiệu quả, hướng phát triển mới cho sự phát triển bền vững của nghệ thuật múa Việt Nam.

NGỌC BẢO

Nguồn: Tạp chí VHNT số 553, tháng 11-2023