Từ ngày 29-4 đến 3-5-2023, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ giới thiệu không gian văn hóa đậm sắc màu các dân tộc vùng Tây Bắc, Đông Bắc, tạo không khí đậm nét chợ vùng cao ấn tượng cho du khách đi chợ và thưởng thức ẩm thực, đặc sản truyền thống, văn hóa dân tộc, trò chơi dân gian tại chợ vùng cao của các cộng đồng dân tộc Mông, Dao, Thái, Mường, Khơ Mú, Tày...

Đến “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc trong dịp này, du khách không chỉ được trải nghiệm không gian chợ mang đậm sắc màu văn hóa của vùng cao phía Bắc, nơi mua bán, trao đổi hàng hóa và là nơi gặp gỡ giao lưu, sinh hoạt văn hóa, với bức tranh đa dạng, phong phú, sinh động về sản vật văn hóa dân tộc; trong đó là các hoạt động tái hiện như không gian trao đổi mua bán, chế biến các món ăn truyền thống,  ăn thắng cố, mèn mén , không gian những cặp trai gái người Mông say sưa với những điệu khèn, không gian đồng bào Dao, Mông… hát giao duyên khi chơi chợ…

Trung tâm của chợ là các gian hàng, với các sản phẩm nông - lâm nghiệp, hàng thủ công mỹ nghệ, đồ lưu niệm, các món ăn ẩm thực đặc trưng của tỉnh Lào Cai, Sơn La; giới thiệu văn hóa - du lịch và trưng bày triển lãm ảnh, sách, tờ rơi quảng bá du lịch với chủ đề “Vẻ đẹp Lào Cai”; giới thiệu và bán thổ cẩm của dân tộc Mông, Thái, Dao, Nùng...

Hoạt động sự kiện dịp nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương 10-3 âm lịch và dịp từ 29-4 đến 3-5 với chủ đề “Ngày hội non sông thống nhất” gồm các hoạt động điểm nhấn:

Chợ phiên vùng cao “Sắc màu Lào Cai”. Là sự kết hợp giữa không gian hội xuống chợ, không gian vui chơi gắn với các hoạt động dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian, không gian ẩm thực, sản vật với sắc màu của các dân tộc Mông, Dao, Thái, Mường, Khơ Mú, Tày... Trung tâm của chợ vùng cao là các gian hàng của Sở VHTTDL tỉnh Lào Cai trưng bày giới thiệu các sản vật dân tộc: rau củ quả (rau cải, măng khô, măng tươi, su su, các loại gia vị đặc trưng...); ẩm thực (các món ăn đặc trưng của dân tộc Mông: thắng cố, rượu ngô mèn mén...; của dân tộc Nùng: xôi nếp bảy màu, gà nướng, thịt lợn, cơm lam, cá nướng...); giới thiệu văn hóa - du lịch của các tỉnh Lào Cai (trưng bày triển lãm ảnh, sách, tờ rơi quảng bá du lịch tỉnh Lào Cai); giới thiệu và bán thổ cẩm của dân tộc Mông, Thái, Dao, Nùng…(trang phục, khăn, vòng tay, đồ lưu niệm...).

Trình diễn thêu thổ cẩm - Ảnh tư liệu: Tuấn Minh

Tái hiện Lễ hội Say Sán dân tộc Mông, tỉnh Lào Cai. Lễ hội gồm có 2 phần: lễ và hội, phần lễ diễn ra quanh cây nêu, thầy cúng làm lễ vừa đi vừa hát khấn cho mưa thuận gió hòa, mọi người, mọi gia đình đều khỏe mạnh; Lễ hội thực sự là Ngày hội sinh hoạt văn hóa văn nghệ, thể thao của đồng bào dân tộc Mông. Thông qua phần hội mà các chàng trai, cô gái có thể chọn cho mình những người vợ khéo tay và các cô gái cũng chọn cho mình những người bạn đời khỏe mạnh

Tái hiện Tết mừng chiến thắng của đồng bào dân tộc Nùng. Tết là dịp bà con dâng cúng thần linh thổ địa các món ăn từ chuối: quả chuối, hoa chuối, lõi chuối, xôi 7 màu với biểu tượng cây chuối và một đôi đũa màu đỏ, hát dân ca kể về sự tích chống giặc. Từ đó, họ chọn ngày 1-7 âm lịch làm ngày Tết cổ truyền của người Nùng. Trong lễ ăn mừng chiến thắng, người Nùng đã làm xôi bảy màu. Cũng từ đó, món xôi này trở nên không thể thiếu trong ngày mừng lễ chiến thắng.

Tái hiện Lễ Hạn khuống của đồng bào dân tộc Thái, tỉnh Sơn La. Lễ này đã có từ rất lâu đời và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Hạn khuống được coi là linh hồn của bản mường, tượng trưng cho sự phồn vinh, no ấm. Loại hình nghệ thuật Hạn khuống được tổ chức hằng năm, là một trong những loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian độc đáo của người Thái, được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Loại hình nghệ thuật này được hình thành và phát triển, cùng với quá trình lịch sử hình thành bản sắc văn hóa truyền thống gắn liền với cuộc sống, sinh hoạt, thể hiện đời sống vật chất và tinh thần của người Thái. 

Tổ chức Triễn lãm “Theo dấu chân Đại tướng” do Bảo tàng phụ nữ Việt Nam phối hợp với Ban quản lý Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam, nhà giáo, nhà báo Nguyễn Thị Mỹ Dung - Tác giả của 110 bài thơ này là người có cơ duyên gặp gỡ, viết nhiều bài báo, nhiều bài thơ về vị tướng tài ba trong suốt hơn 20 năm qua. Triển lãm “Theo dấu chân Đại tướng” tái hiện bằng thơ, diễn ca những dấu mốc của chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ cũng như cuộc sống đời thường của vị Tổng tư lệnh quân đội và tình cảm của nhân dân dành cho ông.

 Bên cạnh đó là các hoạt động hàng ngày, cuối tuần của 16 cộng đồng dân tộc, chương trình du lịch trải nghiệm, giới thiệu làm bánh, gói bánh phục vụ du khách, trò chơi dân gian; hoạt động cầu an, chúc phúc tại các không gian tâm linh chùa Khmer, tháp Chăm... nhằm giới thiệu nét văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào, cùng các hoạt động trải nghiệm tại “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

ĐĂNG NGUYÊN