Bộ phim tài liệu “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam” do Bộ VHTTDL, Cục Điện ảnh giao Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương thực hiện có độ dài 40 phút. Phim dự kiến phát sóng vào 20 giờ 30 phút ngày 27-2 trên kênh VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam.

Bộ phim tập trung làm rõ về những thành quả, giá trị của văn hóa trải qua hàng nghìn năm lao động sáng tạo, đấu tranh kiên cường dựng nước và giữ nước của cộng đồng các dân tộc, hun đúc nên tâm hồn, khí phách bản lĩnh Việt Nam, làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc. Xuyên suốt chiều dài lịch sử cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn có quan điểm nhất quán về vị trí, vai trò hết sức quan trọng của lĩnh vực văn hóa. Với Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 ra đời, lần đầu tiên Đảng ta có cương lĩnh về văn hóa, xác định văn hóa là một mặt trận quan trọng, cùng với kinh tế và chính trị; văn hóa chỉ có thể gắn liền với cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và tương lai của nền văn hóa mới ấy xác lập sau khi cách mạng đã thành công. Những luận điểm của đề cương này đã được soi tỏ bằng thực tiễn cách mạng Việt Nam: giành độc lập năm 1945. Kể từ đây, sự nghiệp văn hóa đồng hành cùng lịch sử dân tộc, được Chủ tịch Hồ Chí Minh khái quát hóa tahfnh luận điểm sâu sắc: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”.

Hình ảnh Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với đồng bào Tây Nguyên trong phim

Đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương cho biết, bộ phim chia làm 4 phần: Phần thứ nhất sẽ đề cập đến Đề cương về văn hóa Việt Nam 1943 trong thời gian 80 năm qua, khẳng định tầm nhìn xa, trông rộng của Đảng ta về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Đây là văn kiện có giá trị lịch sử vô cùng to lớn và sâu sắc của Đảng, được coi là Tuyên ngôn của Đảng về một nền văn hóa dân tộc, khoa học, đại chúng.

Phần thứ hai nói về Đề cương về văn hóa Việt Nam và các Nghị quyết của Đảng 80 năm qua về phát triển văn hóa; nêu cao truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng của dân tộc; khẳng định sự kiên định con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và Nhân dân ta lựa chọn; khắc sâu đạo lý “uống nước nhớ nguồn", lòng biết ơn sâu sắc với các bậc tiền nhân, danh nhân đã có công dựng nước và giữ nước.

Tiếp theo là phần về Đề cương và đường lối văn hóa của Đảng. Đặc biệt, một nền văn học nghệ thuật mới đã hình thành trong khói lửa của hai cuộc kháng chiến thần thánh, là chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tạo nên nhiều tác phẩm có giá trị, phản ánh một giai đoạn rực rỡ và vẻ vang của dân tộc. Đảng ta xác định: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Việc vận dụng, tiếp thu và bổ sung, hoàn thiện những quan điểm, chủ trương của Đảng ta về văn hóa trong Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 được thể hiện trong các văn kiện của Đảng qua các thời kỳ; những thành tựu mà văn hóa Việt Nam đã đạt được dưới ánh sáng của Đảng.

Hình ảnh Văn Miếu - Quốc Tử Giám sẽ xuất hiện trong phim

Phần cuối là sự quyết tâm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng về lĩnh vực văn hóa, Kết luận số 76-KL/TW ngày 4-6-2020 của Bộ Chính trị, Kết luận chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc, ngày 24-11-2021 và các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về văn hóa.

“Từ lúc có chủ trương của Bộ VHTTDL, Hãng phim đã bắt tay vào công tác chuẩn bị và thực hiện phim, đồng thời coi đây là nhiệm vụ quan trọng không chỉ của Hãng phim mà còn là của ngành Văn hóa. Chúng tôi đã phân công những nghệ sĩ có năng lực, dày dặn kinh nghiệm để tổ chức, thực hiện thể loại phim này. Với mục đích là bộ phim sẽ phản ánh đa dạng văn hóa vùng, miền nên đoàn làm phim phải chia làm nhiều nhóm, gấp rút lên đường, triển khai quay tại nhiều địa điểm, từ Bắc, vào Nam và cả Tây Nguyên. Với cách thức vừa quay, vừa dựng, cả đoàn làm phim đang miệt mài ngày đêm để sớm hoàn thành bộ phim” - NSƯT Trịnh Quang Tùng chia sẻ.

Chỉ trong hơn hai tuần, các nhà làm phim đã phác thảo xong kịch bản, đề cương bộ phim và bắt tay vào thực hiện. Nội dung của phim sẽ bám sát về những chủ trương, chỉ đạo của Đảng về văn hóa thông qua các kỳ đại hội Đảng, Hội nghị văn hóa toàn quốc và Hội nghị văn học nghệ thuật… Qua đó, khẳng định văn học nghệ thuật nói chung, khối điện ảnh nói riêng đã bám sát sự chỉ đạo của Đảng, tích cực cổ vũ, động viên, khích lệ tinh thần yêu nước,  xây dựng đất nước, con người ngày càng tươi đẹp hơn.

“Thông qua ngôn ngữ hình ảnh, ngôn ngữ nghệ thuật, những câu chuyện, cách thức truyền tải của phim tài liệu, chúng tôi sẽ truyền tải sự chỉ đạo của Đảng về văn hóa một cách “mềm hóa” để lôi cuốn người xem” - NSƯT Trịnh Quang Tùng cho biết.

Cố đô Huế sẽ được êkíp đưa vào phim

Chia sẻ về quá trình thực hiện bộ phim, đạo diễn Nguyễn Quý Mạnh Minh cho biết: “Với tên gọi 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam, nên phim sẽ bám sát nội dung về văn hóa trong các văn kiện của Đảng ở các kỳ Đại hội, với khởi nguồn là Đề cương về văn hóa Việt Nam 1943. Bên cạnh đó, phim cũng phản ánh quá trình lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về văn hóa trong sự nghiệp cách mạng qua các chặng đường: hai cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp, đế quốc chống Mỹ và thời kỳ đổi mới. Theo đó, lời bình và hình ảnh trong phim sẽ bám sát các chỉ đạo, đề cương, văn kiện của Đảng về công tác văn hóa”.

Để thực hiện bộ phim với bề dày về văn hóa, nên êkíp thực hiện cũng như đạo diễn đã phải tìm kiếm và huy động tư liệu từ nhiều nguồn. Đặc biệt, trong thời kỳ đổi mới các lĩnh vực về văn hóa rất lớn và đa dạng, vì thế để “gom lại” và khai thác là khá khó khăn. Bên cạnh đó, văn hóa là một lĩnh vực rất rộng nên nội dung khai thác cũng sẽ phong phú, mang màu sắc của các vùng, miền của đất nước.

Trong bộ phim 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam cũng sẽ có những ý kiến, quan điểm của các đồng chí lãnh đạo, nhà nghiên cứu, chuyên gia về lĩnh vực văn hóa, cũng như các nghệ nhân - những người thực hành văn hóa. Bộ phim sẽ là một trong những điểm nhấn giúp công chúng hiểu rõ hơn về những giá trị cốt lõi của Đề cương về văn hóa Việt Nam 1943, thêm vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc hiện nay.

NGỌC BÍCH