Dù tuổi đã cao nhưng đến nay, ông vẫn tức cực trao truyền cho thế hệ trẻ niềm đam mê hò, xự, xang, xê, cống của bộ môn nghệ thuật Đờn ca tài tử (ĐCTT) đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ông là Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) Nguyễn Hoàng Vũ, người “giữ lửa” cho phong trào ĐCTT ở tỉnh Kiên Giang.

NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ phát biểu tại Đại hội CLB Ban Chủ nhiệm ĐCTT tỉnh Kiên Giang
 

Trong số 5 người đầu tiên của tỉnh Kiên Giang được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) thì giới mộ điệu trong tỉnh đều biết đến NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ, sinh năm 1958, tại xã Mỹ Hưng, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, trong một gia đình có truyền thống ĐCTT. Ngay từ nhỏ, ông đã say mê những ngón đàn, lời ca ngọt ngào, trầm bổng, sâu lắng của những cung điệu tài tử, một nét văn hóa độc đáo mang đậm bản sắc phương Nam. Năm 1973, ông theo học đờn, học ca với nghệ nhân Bùi Tấn Quới, người vừa sáng tác, và sử dụng được nhiều loại nhạc cụ như kìm, cò, guitar phím lõm. Sau 2 năm học đờn, ông trở thành nhạc công cho Đoàn văn công xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre.

Năm 1979, ông Vũ về sinh sống tại Kiên Giang, tự mình tìm các nhóm để sinh hoạt với mong muốn tập hợp những người cùng chung sở thích với mình. Ông được Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh ủng hộ và đứng ra “đỡ đầu” việc thành lập Câu lạc bộ (CLB) ĐCTT Phù Sa Kiên Giang vào năm 2011 để tập trung nghiên cứu, thực hành những bài bản tài tử. Năm 2012, CLB Phù Sa kết hợp với Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh mở lớp dạy Đờn ca tài tử - cải lương, đã thu hút gần 30 học viên tham gia, đây cũng là những học trò đầu tiên mà NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ truyền nghề. Với sự đầu tư bài bản và chăm chỉ luyện tập, nhiều học viên dưới sự truyền dạy nhiệt tình của ông đã bước đầu gặt hái được thành công trên con đường nghệ thuật. Tính đến thời điểm hiện tại, ông đã dạy cho hơn 50 người, có người không chỉ học một khóa mà hễ nghe tin ông mở lớp là tham gia học nâng cao thêm.

Nghệ sĩ tài tử Nguyễn Thị Bích Trâm là học trò, người trực tiếp ca nhiều bài do NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ sáng tác tâm sự: Ngoài công việc truyền nghề cho những người đam mê ĐCTT, thầy còn sáng tác nhiều bài ca có lời mới để đưa bộ môn nghệ thuật đến gần hơn với công chúng. Những bài ca đó được Bích Trâm chọn để trình diễn trong các hội thi, hội diễn và đạt nhiều giải thưởng.

Tại Liên hoan ĐCTT tại Bạc Liêu năm 2019, Đội ĐCTT tỉnh Kiên Giang tham dự với 3 sáng tác đặt lời mới của NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ thì cả 3 đều đoạt giải gồm: 1 giải A tiết mục “Hương sứ đất Hòn”; 3 tiết mục giải B là “Tặng bạn tri âm”, “Đất biển quê hương”, “Ký ức một thời”. Năm 2014, tại Festival Đờn ca tài tử lần thứ I - Bạc Liêu,  NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ được tặng Giấy khen cho tiết mục “Tặng bạn tri âm”… Trên 40 năm theo nghiệp đờn ca, NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ đã có nhiều tác phẩm nghiên cứu lý luận nội dung về nghệ thuật ĐCTT đăng trên tạp chí, báo trong tỉnh và Trung ương. 

NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ (thứ ba từ trái qua) nhận danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú năm 2019

Căn nhà mà NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ đang sinh sống ở TP. Rạch Giá luôn vang tiếng đờn, lời ca của nhiều học viên theo học gồm đủ lứa tuổi và thành phần. Nhiều người mê bộ môn nghệ thuật này đến để luyện giọng và gọi nơi đây là “lò” luyện tập tài tử. Ông tâm sự: ĐCTT là người bạn tri âm, tri kỷ của cuộc đời mình, còn sức khỏe ngày nào tôi còn cống hiến cho nghệ thuật ngày đó. Tôi luôn tích cực tham gia truyền dạy và sáng tác lời mới với mong muốn sẽ ươm mầm được nhiều niềm đam mê tài tử trẻ để nghệ thuật truyền thống trường tồn mãi.

Hiện nay, NNƯT Nguyễn Hoàng Vũ là Chủ nhiệm CLB ĐCTT tỉnh Kiên Giang. CLB có 20 thành viên là đại diện của các huyện, thành phố trong tỉnh. CLB làm cầu nối cho mọi hoạt động của nghệ thuật ĐCTT từ tỉnh đến cơ sở; tổ chức giao lưu biểu diễn,  truyền dạy,  trao đổi kinh nghiệm; tổ chức sân chơi thường xuyên cho những người mộ điệu ĐCTT đến tham gia; cùng các hoạt động phối hợp, giao lưu biểu diễn giữa các địa phương trong và ngoài tỉnh; tìm kiếm tài năng tham gia các cuộc liên hoan, hội thi khu vực và phục vụ những sự kiện văn hóa, chính trị của tỉnh khi có yêu cầu; tham mưu cho ngành văn hóa về việc giới thiệu các cá nhân có chuyên môn giỏi, thành tích tốt trong phong trào của tỉnh, để làm hồ sơ công nhận Nghệ nhân Ưu tú ĐCTT do Nhà nước phong tặng...

Khi được vinh danh phong tặng NNƯT, nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Vũ rất vui và cho đó là nguồn động viên to lớn để mình tiếp tục cống hiến, truyền dạy “giữ lửa” cho phong trào ĐCTT ở Kiên Giang để cùng bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống của dân tộc.

THẾ HẠNH

Nguồn: Tạp chí VHNT số 486, tháng 1-2022