Cái nắng chói chang cứ thôi thúc trí nhớ tôi tìm về nơi giếng cũ. Đó là vành giếng phủ rêu xanh lặng thầm sau nhà ngoại, nước trong leo lẻo mát lành. Giếng nước đã giữ lại bao vui buồn một thuở êm đềm, bình dị. Tiếng vục gầu vọng về da diết trong giấc mơ.

Những bụi cỏ dại, dương xỉ mọc lúp xúp quanh thềm giếng, tán khế ngoại trồng ngả bóng xuống mát rượi bình yên. Ngày nhỏ, tôi thường vu vơ thả chùm hoa khế xuống mặt nước trong veo, để ngắm hoa trôi bềnh bồng. Tiếng chim trong trẻo hòa vào cánh gió mong manh thấm đượm hương quê. Những đêm rằm, tôi khẽ cúi xuống nhìn ánh trăng loãng tan nơi đáy giếng. Màu trăng huyền hoặc rót vào tâm hồn, để rồi lòng thương hoài một khoảng trời cổ tích.

Nỗi nhớ dịu dàng như có phép màu xoa dịu lòng tôi. Nhớ dáng ngoại liêu xiêu xách nước từ giếng đổ đầy chum vại, ống quần bó cao, mồ hôi rịn ướt vạt áo nâu sồng. Đó là những ngày tôi còn thơ bé, ngoại vẫn cứng cáp, thời gian chưa làm cong tấm lưng gầy một nắng hai sương của ngoại. Mỗi chiều đi chơi về, anh em tôi lại chạy lon ton ra giếng, cùng xối lên gầu nước mát trong ngần. Ngoại từ trong bếp nhìn ra, khẽ mắng yêu, giục chúng tôi tắm rửa nhanh để vào ăn bữa cơm chiều. Nước giếng mát vào mùa hè, ấm vào mùa đông, ngọt lành tựa lời ru của ngoại.

Tôi nhớ những chiều êm ả, bên vành giếng cũ, ngoại gội đầu cho chị. Ngày đó, người quê tôi vẫn gội đầu bằng bồ kết. Ngoại ân cần luồn bàn tay sần chai qua làn tóc suôn mượt của chị. Mái tóc đen nhánh của tuổi con gái mới lớn nhiều mộng mơ, xõa mềm trong làn nước giếng trong vắt. Mảnh trăng chiều mờ xa phía ngọn đồi sau làng. Hương bồ kết còn thoảng vương trên tóc chị mấy ngày sau đó. Đêm về được nằm cạnh chị, hương bồ kết theo gió đi vào giấc ngủ êm đềm tuổi thơ.

Giếng nước là nơi gắn liền với bóng hình những người phụ nữ thân thương của đời tôi. Là nơi mỗi ban mai ngoại múc nước đun sôi pha trà. Nơi chị vừa giặt giũ vừa khe khẽ hát, những khúc ca không đầu không cuối mà nghe buồn xa xăm. Nơi gợi về bao câu chuyện xửa xưa ngoại kể mà tôi đã nằm lòng từ thuở bé. Vành giếng bao năm lặng thầm giữa những đổi thay của quê nhà. Tuổi tác chất chồng trên vầng trán ngoại. Giếng nước sau nhà dương xỉ, cỏ dại ngày càng rậm rạp. Nước máy, giếng khoan tiện lợi dần thay thế vành giếng cũ giữa vùn vụt tháng năm…

Tôi về đứng bên giếng nước ngày nào, gốc khế xưa đã không còn để tôi mơ mộng nhặt chùm hoa thả xuống làn nước trong. Bao bận đi về lần nào cũng ghé thăm ngoại rồi lại vội vã rời xa, tôi đã lãng quên mất cái giếng sau nhà, đã không nhận ra cây khế từ lúc nào bị đốn mất. Chiều nay, lòng rưng rưng thương ngoại một đời dâu bể, thương chị tôi giữa tháng ngày cứ trôi hun hút mà tình duyên vẫn hoài lận đận. Múc một gầu nước mát vục lên mặt, để những nỗi buồn cũng nhẹ nhàng cuốn đi. 

Tôi muốn nước giếng rửa hết bao gió bụi đường đời, dọn sạch lòng mình để khi ở bên ngoại chỉ có niềm hạnh phúc ấm áp lan tỏa. Vòng tay qua ôm ngoại nghe mùi dầu gió nồng cay, rưng rức, bao ký ức vẫn vẹn nguyên trong căn nhà của ngoại, tự dặn mình không được khóc để ngoại được an lòng…

TRẦN VĂN THIÊN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 543, tháng 8-2023