Với kinh nghiệm phát triển du lịch văn hóa thành công của Hàn Quốc, Việt Nam có thể học hỏi và áp dụng những bài học đó vào thực tiễn nhằm phát triển du lịch văn hóa một cách bền vững và có lợi cho đất nước và người dân Việt Nam. Bài viết tìm hiểu những kinh nghiệm xây dựng, phát triển du lịch văn hóa của Hàn Quốc và đưa ra những bài học để Việt Nam có thể áp dụng vào thực tiễn.

1. Vài nét về ngành Du lịch văn hóa Hàn Quốc

Sau khi Hàn Quốc trở thành một quốc gia công nghiệp hóa vào những năm 1960, Chính phủ Hàn Quốc đã bắt đầu đẩy mạnh phát triển ngành Du lịch nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, ngành Du lịch chủ yếu tập trung vào các hoạt động nghỉ dưỡng, chứ không phải du lịch văn hóa.

Đến những năm 1990, Hàn Quốc đã có sự nhận thức rõ hơn về tiềm năng của du lịch văn hóa và bắt đầu đầu tư và phát triển lĩnh vực này. Chính phủ Hàn Quốc đã đưa ra nhiều chính sách khuyến khích phát triển du lịch văn hóa, bao gồm tài trợ cho các sự kiện và triển lãm nghệ thuật, đồng thời đầu tư vào các trung tâm văn hóa và di sản văn hóa.

Năm 2015, Hàn Quốc đã thực hiện Kế hoạch phát triển du lịch văn hóa trong giai đoạn 2016-2020, nhằm mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giữ vững văn hóa truyền thống của đất nước. Theo kế hoạch này, Hàn Quốc tập trung vào phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo, cải thiện cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch, đồng thời tăng cường quảng bá và xây dựng thương hiệu du lịch văn hóa của đất nước (1).

Năm 2019, Chính phủ Hàn Quốc thông qua Chiến lược phát triển du lịch văn hóa 2020-2029. Chiến lược trong việc xây dựng và phát triển ngành Du lịch chủ yếu tập trung vào ba mục tiêu chính: một là, quảng bá hình ảnh văn hóa đặc sắc của đất nước; hai là, tăng cường đầu tư và phát triển hạ tầng du lịch; ba là, phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa đa dạng và sáng tạo (2).

Để đạt được mục tiêu đầu tiên, Hàn Quốc đã và đang tạo ra một hình ảnh đồng bộ của đất nước thông qua các chiến dịch quảng bá và truyền thông. Họ đã sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại, bao gồm truyền hình, báo chí, mạng xã hội và các trang web du lịch, để giới thiệu văn hóa, ẩm thực và lễ hội đặc sắc của Hàn Quốc đến các thị trường quốc tế.

Để đạt được mục tiêu thứ hai, Hàn Quốc đã và đang đầu tư mạnh vào các cơ sở hạ tầng du lịch, bao gồm cả khách sạn, nhà hàng, địa điểm tham quan và phương tiện giao thông. Họ đã xây dựng và bảo trì chất lượng cao cho các cơ sở này để đảm bảo sự hài lòng của du khách. Hàn Quốc đã đẩy mạnh việc thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành Du lịch văn hóa bằng cách cung cấp các chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư.

Để đạt được mục tiêu thứ ba, Hàn Quốc đã và đang phát triển nhiều sản phẩm du lịch văn hóa đa dạng và sáng tạo, từ các tour tham quan đến các khóa học nghệ thuật truyền thống. Họ đã tận dụng tối đa các giá trị văn hóa địa phương và sáng tạo ra các trải nghiệm du lịch độc đáo, ấn tượng. Đồng thời, Hàn Quốc đã đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng trong ngành Du lịch, bao gồm hướng dẫn viên, nhân viên khách sạn và nhân viên kinh doanh du lịch. Ngoài ra, Chính phủ Hàn Quốc cũng ban hành nhiều chính sách hỗ trợ phát triển du lịch văn hóa như:

Phát triển các điểm tham quan và di sản văn hóa: tập trung vào phát triển các điểm tham quan văn hóa, di sản văn hóa và lễ hội để thu hút khách du lịch như: khu phố cổ Bukchon Hanok, lâu đài Gyeongbokgung, khu phố Myeong-dong, đền thờ Jogyesa, lăng mộ Hoàng đế Taejo và những ngôi làng truyền thống đang được bảo tồn và phát triển để trở thành những điểm đến hấp dẫn cho du khách. Ngoài ra, Hàn Quốc cũng đã đầu tư để tạo ra các trung tâm nghệ thuật và văn hóa hiện đại như: Trung tâm Nghệ thuật Seoul, Trung tâm Điện ảnh Busan, Bảo tàng Nghệ thuật đương đại quốc gia Hàn Quốc và Bảo tàng Nghệ thuật Seoul… để thu hút khách du lịch.

Tăng cường đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực du lịch văn hóa: đầu tư vào đào tạo và nghiên cứu về du lịch văn hóa nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và sản phẩm du lịch văn hóa của đất nước. Họ đã xây dựng các trung tâm đào tạo chuyên về du lịch văn hóa và thúc đẩy nghiên cứu về văn hóa và lịch sử đất nước.

Hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp du lịch: cung cấp các khoản vay vốn và các khoản hỗ trợ tài chính khác cho các doanh nghiệp du lịch văn hóa, nhà hàng, khách sạn… để họ có thể phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ của mình. Hơn thế, Chính phủ Hàn Quốc cũng hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp để phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa mới như trải nghiệm truyền thống, ẩm thực Hàn Quốc, du lịch đường sắt và du thuyền.

Thúc đẩy các sự kiện văn hóa: tổ chức nhiều sự kiện và lễ hội văn hóa để quảng bá văn hóa đặc trưng của đất nước này, bao gồm: lễ hội ánh sáng Seoul, lễ hội hoa đào Jinhae, lễ hội nghệ thuật Busan, lễ hội trà Boseong và lễ hội nấm Pyeongchang… Hàn Quốc cũng đã tổ chức nhiều sự kiện văn hóa lớn như Triển lãm Nghệ thuật Busan và Festival Kim chi Hàn Quốc nhằm quảng bá và giới thiệu văn hóa đất nước với khách du lịch quốc tế.

Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực du lịch văn hóa: hợp tác với các đối tác quốc tế nhằm tăng cường sức hấp dẫn của đất nước với du khách quốc tế. Họ đã thực hiện các hoạt động quảng bá và trao đổi kinh nghiệm phát triển du lịch văn hóa.

Các sản phẩm du lịch văn hóa phổ biến ở Hàn Quốc hiện nay:

Tham quan các địa điểm lịch sử và di tích văn hóa: Hàn Quốc có nhiều di tích lịch sử và văn hóa để du khách có thể tham quan các địa điểm này, hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của Hàn Quốc như: khu phố cổ Bukchon Hanok ở Seoul, lâu đài Gyeongbokgung, chùa Bulguksa, cổng Gwanghwamun, cung điện Gyeongbokgung, mũi Đông Triều ở Gangneung là một trong những địa điểm du lịch văn hóa nổi tiếng của Hàn Quốc. Đây là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa và lễ hội truyền thống của đất nước; làng truyền thống Andong Hahoe là một trong những ngôi làng cổ truyền của Hàn Quốc. Nó được bảo tồn rất tốt và là điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn của đất nước.

Trải nghiệm ẩm thực Hàn Quốc: du khách có thể tham gia các khóa học nấu ăn để học cách chế biến các món ăn truyền thống Hàn Quốc, hoặc tham gia các tour ẩm thực để thưởng thức các món ăn đặc trưng của Hàn Quốc. Hơn thế, du khách có thể thưởng thức trà đạo truyền thống của Hàn Quốc. Du khách có thể trải nghiệm loại hình nghệ thuật này tại một số quán trà và trung tâm văn hóa trên khắp đất nước, nơi họ có thể tìm hiểu về lịch sử và ý nghĩa văn hóa của trà Hàn Quốc và tham gia vào một buổi trà đạo do một trà sư hướng dẫn (3).

Tham gia các lễ hội và sự kiện văn hóa: Hàn Quốc có nhiều lễ hội và sự kiện văn hóa như các lễ hội truyền thống Hàn Quốc. Lễ hội ánh sáng Seoul Lantern Festival, lễ hội bắn pháo hoa Daegu: đây là một trong những lễ hội bắn pháo hoa lớn nhất của Hàn Quốc, được tổ chức vào tháng 4 hằng năm tại thành phố Daegu và thu hút hàng trăm nghìn du khách; Lễ hội Bongeunsa: là một trong những lễ hội Phật giáo lớn nhất của Hàn Quốc, được tổ chức vào tháng 5 hằng năm tại đền Bongeunsa ở Seoul; Festival Hoa Anh đào là một trong những sự kiện văn hóa nổi tiếng tại Hàn Quốc, được tổ chức hằng năm vào mùa Xuân tại Seoul và các thành phố khác trên toàn quốc. Du khách có thể tham gia vào các tour du lịch văn hóa tại Hàn Quốc trong thời gian này để tận hưởng vẻ đẹp tuyệt vời của hoa anh đào và tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống.

Trải nghiệm trang phục truyền thống Hàn Quốc: du khách có thể mặc trang phục truyền thống hanbok cùng với các phụ kiện như nón gats, giày truyền thống và túi xách. Khi mặc hanbok và đi dạo trên phố cổ của Hàn Quốc, du khách sẽ có cảm giác như đang trở về thời phong kiến của Hàn Quốc và được trải nghiệm cuộc sống của người dân nơi đây. Trải nghiệm này không chỉ giúp du khách khám phá về văn hóa truyền thống của Hàn Quốc, mà còn giúp họ có những bức ảnh đẹp để lưu giữ.

Bên cạnh những sản phẩm truyền thống, Hàn Quốc cũng không ngừng tạo ra những sản phẩm du lịch văn hóa mới để thu hút du khách. Một trong những sản phẩm đó là K-pop. Những nhóm nhạc nổi tiếng như BTS, EXO, BLACKPINK, TWICE đã thu hút hàng triệu du khách từ khắp nơi đến tham quan các buổi biểu diễn, trung tâm thu âm và cửa hàng nhạc. Hơn nữa, các bộ phim truyền hình Hàn Quốc (K-drama) cũng trở thành một xu hướng toàn cầu và đưa Hàn Quốc trở thành một điểm du lịch mới cho những người yêu thích K-drama.

Tất cả những sản phẩm này đều mang đến cho du khách một trải nghiệm đầy ấn tượng về văn hóa, lịch sử và nghệ thuật của Hàn Quốc. Bên cạnh đó, Chính phủ Hàn Quốc cũng đang hỗ trợ các hoạt động quảng bá và phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa, giúp thúc đẩy ngành Du lịch văn hóa của đất nước phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Ảnh minh họa: vietrantour.com.vn

2. Thành tựu và thách thức trong phát triển du lịch văn hóa của Hàn Quốc

Trong những năm gần đây, ngành Du lịch văn hóa của Hàn Quốc đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, đặc biệt là trong việc thu hút khách du lịch quốc tế. Từ năm 2010 đến năm 2019, số lượng khách du lịch quốc tế đến Hàn Quốc tăng từ khoảng 8 triệu lên gần 17 triệu người (4). Tính đến năm 2019, ngành Du lịch tại Hàn Quốc đã đóng góp khoảng 8,3% GDP của đất nước (5). Thành công của ngành Du lịch văn hóa chủ yếu từ chiến lược quảng bá thương hiệu hiệu quả Hàn Quốc với việc sử dụng các phương tiện truyền thông để quảng bá thương hiệu, như các chương trình truyền hình, bộ phim và chương trình truyền hình thực tế. Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng chú trọng đầu tư vào hạ tầng du lịch như: sân bay quốc tế, các đường cao tốc và đường sắt. Với những đầu tư này, Hàn Quốc đã tạo ra một hệ thống giao thông thuận tiện và hiệu quả để đưa du khách đến các điểm đến du lịch. Điều này đã giúp Hàn Quốc thu hút một lượng lớn khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới, phát triển sản phẩm và dịch vụ du lịch đa dạng và phong phú để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch, bao gồm các tour, dịch vụ vận chuyển, ẩm thực và giải trí. Hàn Quốc đã tập trung vào việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ liên quan đến du lịch văn hóa như các trải nghiệm truyền thống, các lễ hội và các hoạt động nghệ thuật. Nhờ đó, Hàn Quốc đã thu hút được nhiều du khách đến trải nghiệm văn hóa đặc sắc của đất nước này; nâng cao chất lượng dịch vụ và đào tạo nhân lực Hàn Quốc để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch.

Hàn Quốc đã đưa ra các quy định và hướng dẫn nghiêm ngặt để đảm bảo chất lượng dịch vụ du lịch, đồng thời cung cấp các khóa đào tạo và huấn luyện cho nhân viên trong ngành Du lịch. Nhờ đó, Hàn Quốc đã tạo ra một đội ngũ nhân lực chuyên nghiệp và có trình độ, giúp nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch và tạo được sự tin tưởng của khách du lịch.

Tuy nhiên, hiện nay, ngành Du lịch văn hóa của Hàn Quốc cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như thiếu sự đa dạng trong trải nghiệm du lịch. Mặc dù, Hàn Quốc có nhiều sản phẩm du lịch văn hóa nổi tiếng, nhưng hầu hết đều tập trung vào các địa điểm du lịch phổ biến như Seoul, Jeju, Busan. Nhiều địa phương vẫn chưa có đủ nguồn lực để đầu tư và phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa, điều này khiến cho khách du lịch chỉ tập trung vào các điểm du lịch phát triển ở các thành phố lớn, làm giảm tính đa dạng và cơ hội phát triển của ngành Du lịch văn hóa. Bên cạnh đó, một số địa điểm du lịch văn hóa ở Hàn Quốc như cung điện Gyeongbokgung, pháo đài Hwaseong, đảo Jeju đã trở nên quá tải do số lượng khách du lịch tăng cao. Điển hình như cung điện Gyeongbokgung đã phải đóng cửa vào năm 2020 sau khi số lượng du khách tham quan quá đông. Ngành Du lịch văn hóa của Hàn Quốc cũng đang phải có sự cạnh tranh khốc liệt với các nước trong khu vực như Nhật Bản, Trung Quốc hay Thái Lan.

3. Một số gợi mở cho Việt Nam

Dựa trên những kinh nghiệm và thành công của Hàn Quốc trong phát triển du lịch văn hóa, Việt Nam có thể rút ra một số bài học:

Một là, xây dựng và bảo tồn các di sản văn hóa đặc trưng: Tương tự như Hàn Quốc, Việt Nam cũng có nhiều di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể... Hơn thế, Việt Nam là một quốc gia có bề dày lịch sử, với sự pha trộn giữa nhiều dân tộc và vùng miền khác nhau, do đó trải nghiệm du lịch văn hóa ở Việt Nam cũng rất độc đáo. Vì vậy, việc quản lý và bảo tồn các di sản văn hóa, lịch sử và truyền thống của Việt Nam là rất quan trọng, để đảm bảo tài nguyên du lịch được sử dụng một cách bền vững, không gây tổn hại đến giá trị văn hóa của địa phương.

Hai là, đầu tư vào hệ thống cơ sở hạ tầng du lịch: Để tạo điều kiện thuận lợi cho du lịch văn hóa, trong thập niên 2000, Hàn Quốc đã đầu tư khoảng 12 tỷ USD vào các dự án hạ tầng du lịch, bao gồm các tuyến đường cao tốc, đường sắt và sân bay quốc tế (6). Điều này đã giúp Hàn Quốc thu hút được nhiều khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới. Tương tự, Việt Nam cũng cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng và tiện ích du lịch như đường bay, khách sạn, nhà hàng, phương tiện vận chuyển để thu hút khách du lịch và tạo điều kiện thuận lợi cho họ tham quan và khám phá các địa danh văn hóa.

Ba là, xây dựng và phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch văn hóa: Ngoài các sản phẩm du lịch văn hóa truyền thống, Hàn Quốc còn có các chương trình trải nghiệm văn hóa truyền thống, trang phục truyền thống Hàn Quốc, trò chơi dân gian và các bữa tiệc truyền thống. Trong khi đó, Việt Nam có nhiều giá trị văn hóa đặc sắc như nghệ thuật múa rối, mỹ thuật, kiến trúc, âm nhạc truyền thống như: đờn ca tài tử, hát quan họ, ví dặm... Các sản phẩm này cần được mở rộng và nâng cao chất lượng để thu hút khách du lịch. Hơn thế, Việt Nam cần thúc đẩy các hoạt động liên kết giữa du lịch văn hóa và các ngành khác như nghệ thuật, văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ để tạo ra các sản phẩm du lịch văn hóa mới, sáng tạo và độc đáo.

Bốn là, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực cho ngành Du lịch văn hóa: Hàn Quốc đã thành lập các trường đại học và trung tâm đào tạo du lịch văn hóa để đào tạo và huấn luyện nguồn nhân lực cho ngành Du lịch văn hóa. Những chuyên gia về du lịch văn hóa, quản lý du lịch và phát triển sản phẩm du lịch văn hóa được đào tạo qua các chương trình đào tạo này. Tương tự, Việt Nam cũng cần tăng cường đào tạo nguồn nhân lực cho ngành Du lịch văn hóa. Đặc biệt, đào tạo chuyên gia về quản lý du lịch văn hóa, phát triển sản phẩm du lịch văn hóa và tiếp thị, quảng bá thương hiệu du lịch văn hóa. Để phát triển du lịch văn hóa, cần phải tôn trọng và bảo vệ các giá trị văn hóa, lịch sử, truyền thống của địa phương. Vì vậy, việc đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn, có kiến thức về văn hóa, lịch sử, du lịch và có kỹ năng giao tiếp, hướng dẫn khách du lịch là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng dịch vụ và tạo sự hài lòng cho khách du lịch.

Năm là, tập trung vào bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa: Hàn Quốc đã tận dụng các khu di tích, bảo tàng, viện nghiên cứu lịch sử, văn hóa và truyền thống để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của đất nước. Họ cũng tổ chức các chương trình và hoạt động văn hóa để giới thiệu và truyền bá giá trị văn hóa đến du khách trong và ngoài nước. Việt Nam cũng cần chú trọng đến việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của đất nước, đặc biệt là các di sản văn hóa như đền, chùa, lăng tẩm... và thực hiện các hoạt động giới thiệu văn hóa để thu hút khách du lịch quốc tế đến Việt Nam. Việc tạo ra các chương trình giáo dục và tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của du khách về giá trị văn hóa của địa phương và các di sản văn hóa, lịch sử và truyền thống cũng là một điều cần thiết. Điều này giúp du khách hiểu rõ hơn về giá trị của các di sản và đảm bảo tính bền vững của ngành Du lịch. Ngoài ra, Việt Nam cần tăng cường quản lý và giám sát các hoạt động du lịch văn hóa để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành Du lịch. Việc quản lý và giám sát này cần được thực hiện chặt chẽ, đảm bảo tuân thủ các quy định và pháp luật về bảo vệ môi trường và văn hóa địa phương.

Sáu là, đẩy mạnh quảng bá và xây dựng thương hiệu du lịch: Hàn Quốc đầu tư mạnh vào việc sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông để quảng bá và quản lý du lịch văn hóa. Trang web chính thức của du lịch Hàn Quốc (Korea Tourism Organization) cung cấp đầy đủ thông tin về các sản phẩm du lịch văn hóa và các lễ hội truyền thống của đất nước. Ngoài ra, còn được quảng bá qua các trang mạng xã hội như Instagram, Facebook, Twitter... Do đó, Việt Nam không chỉ cần xây dựng thương hiệu du lịch văn hóa của mình, thông qua các hoạt động quảng cáo, marketing du lịch, tổ chức các sự kiện du lịch, sự kiện, triển lãm văn hóa, hội chợ, các phương tiện truyền thông chính thống, mạng xã hội… mà còn cần đẩy mạnh quảng bá thương hiệu của mình bằng cách tạo ra các chiến dịch truyền thông hiệu quả và thúc đẩy hợp tác với các đối tác quốc tế.

__________________

1, 2, 5. english.visitkorea.or.kr.

3. Kirsten Seale, Cultural Tourism in Korea (Du lịch văn hóa tại Hàn Quốc), Nxb Routledge, 2018, tr.68.

4. unwto.org.

6. kto.visitkorea.or.kr.

LÊ MẠNH HÙNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 533, tháng 5-2023