Số lượng tăng cao, một vài phim có doanh thu khủng, thậm chí vượt cả các bom tấn ngoại nhập cùng thời điểm đã mang đến nguồn động lực cho phim Việt. Tuy nhiên, đã qua rồi thời làm phim dễ dãi, mỗi dự án phim Việt giờ đều phải tính đến đầu tư chất lượng để có thể hút khách và tỏa sáng.

Phim Nghề siêu dễ

Đa dạng phương thức

Mới cách đây chưa lâu, khi phim Việt vẫn tập trung quanh mấy mùa phim chủ yếu như mùa phim hè, phim Noel hay phim Tết, nhiều êkip đã cạnh tranh để mời bằng được các danh hài, người mẫu, hotgirl, chân dài… tham gia như một bảo chứng cho thành công. Chính “công thức” đó đã dẫn tới tình trạng một vài gương mặt đắt show xuất hiện trong 2 - 3 phim chiếu Tết dẫn đến sự nhàm chán, một mầu khi không có đủ thời gian trau chuốt cho vai diễn, cho nhân vật. Theo thời gian, sự sàng lọc của thị trường, giờ đây các gương mặt đang hot không còn là bảo chứng duy nhất cho thành công của một bộ phim và cũng chỉ có rất ít hãng phim sử dụng chiêu thức này. Thực tế đã cho thấy khi một kịch bản hấp dẫn, dàn diễn viên hợp vai, thời điểm ra mắt tốt  cộng chiến lược truyền thông hiệu quả đã đem lại trái ngọt cho không ít bộ phim. Ở thời điểm Em chưa 18 ra mắt, cả hai diễn viên chính là Kaity Nguyễn và Kiều Minh Tuấn đều chưa phải là những tên tuổi được nhiều người biết đến nhưng sự vào vai xuất sắc của cả hai đã đem đến thành công vượt trội cho phim. Sau Em chưa 18, cả hai đã xuất hiện trong khá nhiều phim, tạo nên một cặp đôi ăn ý của màn ảnh.

Gần đây, bộ phim Đêm tối rực rỡ - một bộ phim độc lập của đạo diễn nước ngoài Aaron Toronto được sản xuất với kinh phí thấp cũng được đánh giá cao. Dù là người nước ngoài nhưng đạo diễn Aaron Toronto đã có gần hai chục năm sống và làm việc tại Việt Nam. Văn hóa Việt đã thấm đẫm trong anh và được thể hiện rõ nét qua đám tang của một gia đình với những bi kịch, góc khuất về bạo hành được hé lộ. Bộ phim cũng được đánh giá cao về mặt diễn xuất, dù các diễn viên chính như Kiến An, Nhã Uyên không phải là sao. Tuy nhiên, sự hóa thân xuất sắc của dàn diễn viên đã đem về cho Đêm tối rực rỡ cơn mưa lời khen. Trên các diễn đàn, phim được đánh giá đáng xem nhất từ đầu năm đến nay và những chia sẻ từ các khán giả đã giúp bộ phim có thêm  các suất chiếu, đạt doanh thu khá cao trong dòng phim độc lập.

Và cảm nhận, đánh giá của khán giả về chất lượng sau khi xem phim đang là một kênh đáng tin cậy để phim lan tỏa, có thêm các suất chiếu, khán giả cũng như đạt doanh thu cao. Các hãng phim cũng nhận thấy rõ xu thế này nên đã có sự chuyển hướng, đầu tư tốt hơn cho chất lượng. Đánh giá về tín hiệu tích cực này, nhiều  ý kiến cho rằng chất lượng phim đang tốt dần lên. Đây là tín hiệu mừng khi khán giả chính là người tác động đến nâng cao chất lượng. Thực tế, khán giả không thờ ơ với phim nội mà là điện ảnh Việt có tự đổi mới, nâng cao chất lượng phim để thu hút hay không?

Chia sẻ trên các diễn đàn, nhiều đạo diễn cho biết chất lượng phim Việt ra rạp đang tốt lên, không còn kiểu “mì ăn liền” đầu tư vài tỉ đồng, quay nhanh gọn rồi chiếu. Phim tốt sẽ không lo vắng khán giả bởi khán giả Việt sẽ thích những bộ phim có nội dung, nhân vật và những tình huống phù hợp với văn hóa của chính mình. Và phim Việt nếu có nội dung hay, phù hợp sẽ luôn là sự chọn lựa của khán giả.

Một nguyên nhân khác nằm ở chỗ các nhà phát hành. Nhiều cụm rạp đã nói không với những phim chất lượng thấp. Động thái đó cộng với sự sàng lọc của thị trường đã dần loại trừ, hạn chế bớt những phim được sản xuất theo kiểu “mì ăn liền”, đầu tư thấp, làm ẩu… Khi không có đầu ra cho những phim chất lượng kém, các nhà sản xuất, nhà đầu tư  cũng sẽ từ bỏ.

Phim Việt đang tốt hơn, tiếp cận được thị hiếu và trình độ thưởng thức của khán giả. Phim không ngôi sao, không hài nhảm nhưng làm tốt vẫn được khán giả ủng hộ. Ngoài ra, việc đa dạng trong đề tài, thể loại với những ngôn ngữ điện ảnh nhiều tìm tòi, khác biệt đang đem tới cho điện ảnh Việt những sắc mầu đa dạng và từng bước đáp ứng những nhu cầu của công chúng.

Hướng tới chuyên nghiệp, chất lượng

Đánh giá về sức tăng trưởng của thị trường phim Việt, đạo diễn Bảo Nhân nhìn nhận: "Lượng khán giả xem phim rạp hiện lên đến con số hàng triệu. Nếu chúng ta làm phim tốt vẫn có khả năng thu hút được lượng khán giả này. Yếu tố thu hút của phim Việt là chất lượng cộng với sự hỗ trợ phát hành của rạp chiếu. Nếu phim hay mà rạp không hỗ trợ cũng không đến được với khán giả. Muốn phim Việt có đồ thị tăng trưởng ổn định, cần bệ đỡ ổn định là các nhà phát hành. Hiện tại, hệ thống rạp vẫn là nơi nắm quyền sinh quyền sát".

Ngoài sự ủng hộ, lớn mạnh của hệ thống rạp chiếu trong nước và mạng lưới phát hành có vốn đầu tư của nước ngoài, chiến lược dùng chất lượng để  quảng bá, tạo hiệu ứng truyền miệng đã góp phần đưa nhiều bộ phim tới thành công. Đơn cử như phim Em chưa 18 hay gần đây là Đêm tối rực rỡ dù không phải diễn viên ngôi sao nhưng họ đã gây bất ngờ vì diễn quá tốt, tạo được sự truyền miệng tích cực. Khi khán giả đến xem, họ thấy phim tốt nên giới thiệu bạn bè cùng thưởng thức và hiệu ứng truyền miệng trên mạng xã hội cũng góp phần giúp nhiều người đến rạp hơn.

Phim Maika - cô bé đến từ hành tinh khác

Và như một hệ quả tất yếu, phim có doanh thu cao, nhà đầu tư có lời, có vốn để tái quay vòng sản xuất. Các nghệ sĩ cũng có thêm cơ hội, động lực để chuyên tâm, đầu tư vào chất lượng phim. Việc các phim có chất lượng hút khán giả càng khiến cho các êkip thêm động lực để đa dạng thể loại, tìm đến với những đề tài, thể loại khó hơn để vừa khẳng định tay nghề vừa thu hút khán giả. Cái lợi cuối cùng thuộc về khán giả khi có nhiều phim hay để xem và nền điện ảnh cũng được lợi khi có nhiều thể loại, dòng phim cùng phát triển. 

Nhìn vào đề tài phim Việt ra rạp từ đầu năm đến nay, bên cạnh dòng phim giải trí, nhiều bộ phim đề cập tới những vấn đề tâm lý- kinh dị, phim hành động, phim hài cũng thu hút sự quan tâm của khán giả như 1990, Nhà không bán, Người tình, Bóng đè, Nghề siêu dễ… Trong các phim đã ra mắt, có phim là kịch bản trong nước, có phim là kịch bản Việt hóa nhưng đa số đều có sự trau chuốt, đầu tư về kịch bản, nhân vật. Dù tác động của dịch bệnh khiến lượng khán giả chưa cao dẫn tới doanh thu khó bùng nổ nhưng điểm sáng của phim Việt là chất lượng, sự chuyên nghiệp đang được nâng lên. Sắp tới, hàng loạt dự án chuẩn bị ra mắt với sự đầu tư công phu, sự đa dạng về thể tài, thể loại như  578 - phát đạn của kẻ điên, Maika - cô bé đến từ hành tinh khác, Em và Trịnh... hứa hẹn thỏa mãn khán giả yêu phim hành động, phim giả tưởng, huyền bí hay chân dung những người nổi tiếng… Sự phong phú về đề tài, sự chỉn chu về chất lượng đang được chờ đợi sẽ làm lên những bất ngờ mới, giúp phim Việt ngày càng ghi điểm với khán giả qua đó thúc đẩy thị trường điện ảnh trong nước phát triển. 

Để phim Việt phát triển, những sàng lọc, chọn lựa theo chiều hướng tích cực của cả khán giả lẫn thị trường là cần thiết và điều đó thuận với quy luật cũng như tạo tiền đề để điện ảnh Việt phát triển lên một tầm vóc mới.

TRẦN THU THỦY

Nguồn: Tạp chí VHNT số 502, tháng 6-2022