Vừa lập kỷ lục trở thành nữ nghệ sĩ châu Á đầu tiên giành được giải Oscar Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Lễ trao giải Oscar lần thứ 95, Dương Tử Quỳnh cũng là người phụ nữ da màu thứ hai giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất trong lịch sử giải Oscar.

“Chạm đến cơ hội được yêu thương”

Trong phim Cuộc chiến đa vũ trụ (Everything Everywhere All at Once), Dương Tử Quỳnh hóa thân thành Evelyn Wang - một chủ tiệm giặt là người Mỹ gốc Hoa. Bộ phim gây bất ngờ với cách xây dựng nội dung về thế giới đa vũ trụ. Diễn biến trong phim xảy ra ở nhiều thế giới, nơi mọi quy tắc bị phá vỡ. Đề tài đa vũ trụ đòi hỏi diễn viên phải ứng biến linh hoạt theo từng nhân vật và diễn xuất của Dương Tử Quỳnh được đánh giá là điểm sáng cho phim. Bà thể hiện xuất sắc vai diễn một bà chủ tiệm giặt là luôn trong tình trạng áp lực vì công việc, chăm lo quán xuyến gia đình ba thế hệ. Khi chịu sự chi phối của nhiều thế giới, bà xuất hiện trong nhiều vai trò. Lúc là người đầu bếp đam mê với nghề, cương quyết vạch trần sự thật của đồng nghiệp; khi là nghệ sĩ kinh kịch Trung Quốc có giọng hát nội lực... Có lúc Dương Tử Quỳnh còn “nhập vai” chính mình trong phân đoạn Evelyn từ diễn viên võ thuật, nhờ nỗ lực đã trở thành “đả nữ” nổi tiếng trên đấu trường quốc tế. Điều này giúp Dương Tử Quỳnh bộc lộ tài năng phản xạ với nhiều vai diễn chỉ trong 120 phút. Điều đặc biệt là ở tuổi 60, bà vẫn tự đóng những pha hành động nguy hiểm.

Dương Tử Quỳnh cũng chinh phục khán giả ở những phân đoạn xoay quanh mối quan hệ với chồng và con gái, người mẹ đã học cách mở lòng, kiên nhẫn và tử tế với con gái. Phim lấy nước mắt khán giả vì qua lớp vỏ bọc khoa học viễn tưởng, tác phẩm chạm đến những vấn đề về gia đình, mối quan hệ giữa các thành viên, các thế hệ...

Cảnh phim Cuộc chiến đa vũ trụ

 Dương Tử Quỳnh cho rằng bà may mắn đoạt được giải thưởng vì bộ phim đã chạm đến chủ đề gắn kết mọi người lại với nhau: mái ấm và sự cảm thông giữa các thế hệ. Và điều quan trọng hơn cả là nhân vật người mẹ Evelyn Wong đã dẫn dắt khán giả qua mọi cung bậc cảm xúc để chạm đến cơ hội được yêu thương.

Từ "đả nữ" đến ngôi sao đoạt Oscar

Năm nay đã bước sang tuổi 61, ngôi sao điện ảnh người Malyasia Dương Tử Quỳnh không những trở thành nữ nghệ sĩ châu Á đầu tiên đoạt giải thưởng Oscar Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất mà còn mang vinh quang cho quê hương khi cô là nữ nghệ sĩ Malaysia đầu tiên nhận được giải thưởng danh giá này.

Những thời khắc trước khi nghe ban tổ chức xướng tên, Dương Tử Quỳnh như “ngộp thở”. Vì bà biết, vai diễn của mình quan trọng không chỉ xuất phát từ tính chất vai diễn - một người mẹ, người vợ hết mình vì con, vì gia đình - mà còn vì vấn đề màu da.

Dương Tử Quỳnh trở thành cái tên châu Á hiếm hoi được thời báo Time chọn là gương mặt trang bìa với danh hiệu Icon of the Year (Biểu tượng của năm). Bà từng gây tranh cãi khi được hỏi về khả năng liệu bà có trở thành diễn viên châu Á đầu tiên ẵm giải này ở hạng mục Nữ chính hay không, bà chẳng ngần ngại nói với họ rằng: “Hãy trao nó cho tôi!” - “Nó” ở đây chính là tượng vàng Oscar! 

 Dương Tử Quỳnh nhận giải Quả cầu vàng

Quả thật, trong lịch sử 94 mùa giải, Oscar chưa từng trao tượng vàng Nữ chính cho bất kì diễn viên châu Á nào, từ những tên tuổi lớn như Merle Oberon của Ấn cho đến Anna May Wong của Trung Quốc…Là đại diện cho các diễn viên châu Á ở Hollywood, Dương Tử Quỳnh ý thức được mình chính là thế hệ kế thừa cho sắc da vàng ở Hollywood. 

Chào đời tại Malaysia trong một gia đình Hoa kiều, Dương Tử Quỳnh học ba lê, hội họa, đàn và các bộ môn nghệ thuật khác từ bé. Năm 1983, Dương Tử Quỳnh đoạt danh hiệu Hoa hậu Malaysia. Từ đây cách cửa bước vào làng giải trí rộng mở với cô. Vai trò ban đầu trước ống kính của Dương Tử Quỳnh là tham gia diễn xuất trong các mẫu quảng cáo, khởi đầu thuận lợi giúp cô chạm ngõ điện ảnh. Cô chủ động liên hệ Hồng Kim Bảo - cây đại thụ làng võ thuật để thụ giáo Kungfu. Trong suốt nửa năm, từ đánh bao cát, tập thể lực, cho đến cải thiện sức bền, Dương Tử Quỳnh đều thể hiện quyết tâm nghiêm túc. Bắt đầu từ đấy, cô thường xuyên tự thực hiện các cảnh nguy hiểm. Dù là chạy mô tô, đu dây, nhảy từ trên cao…, Dương Tử Quỳnh đều ưu tiên thử thách bản thân và cũng nhiều lần bị chấn thương. Sự hy sinh hết mình cho vai diễn giúp Dương Tử Quỳnh giành được sự kính trọng từ người trong ngành và được khán giả mến mộ. Sau khi tham gia nhiều tác phẩm nội địa đạt doanh thu tốt, năm 1997 Dương Tử Quỳnh góp mặt cùng Pierce Brosnan trong phim về điệp viên 007 - Tomorrow Never Dies (Ngày mai không bao giờ chết).

 Bộ phim này như tấm hộ chiếu giúp cô đến kinh đô điện ảnh Hollywood với hình tượng “đả nữ” mà cô đã kỳ công xây dựng trước đó. Vai diễn cao thủ võ lâm Du Tú Liên trong bộ phim Ngọa hổ tàng long của đạo diễn Lý An được đánh giá cao, Dương Tử Quỳnh nhận được đề cử giải thưởng BAFTA của Anh nhưng báo chí khi đó dồn sự tập trung lớn vào Chương Tử Di - một gương mặt mới toanh, tươi trẻ hút hồn. Những vai diễn sau đó của Dương Tử Quỳnh không mấy nổi bật, ngoại trừ vai diễn trong Memoirs of a Geisha (Hồi ức của một Geisha) hay The Lady (đạo diễn Luc Besson)…

Dương Tử Quỳnh trong phim Marco Polo

Công bằng mà nói thì trong gần 40 năm đóng phim, Dương Tử Quỳnh không có nhiều bộ phim chất lượng, đặc biệt giai đoạn đầu những năm 2000, khi cô bước chân sang Hollywood tìm cơ hội. Lý do bởi Hollywood bấy giờ chỉ xem diễn viên châu Á như những diễn viên chuyên đóng vai phụ - dạng vai “một kẻ phản diện” hoặc “một kiếm khách”... Không có nhiều bộ phim có những vai diễn nặng ký, chú trọng diễn xuất tâm lý cho các diễn viên da màu. Và Dương Tử Quỳnh phải chờ tới năm 2018, khi bộ phim Crazy Rich Asians (Con nhà siêu giàu châu Á) của đạo diễn thế hệ hậu bối là Jon M. Chu để trưng trổ tài năng thật sự. 

Thành công của Con nhà siêu giàu châu Á đã giúp tên tuổi Dương Tử Quỳnh trở lại bản đồ điện ảnh và trở thành nguồn cảm hứng lớn cho hai nhà làm phim Daniel Kwan và Daniel Scheinert để họ thực hiện bộ phim Cuộc chiến đa vũ trụ (Everything Everywhere All at Once) tạo nên cú hích lớn cho thị trường chiếu rạp Bắc Mỹ hồi đầu năm. Việc Dương Tử Quỳnh, vụt sáng với vai diễn Evelyn - một người mẹ - người vợ, người của “thiên hà” đã giúp bà gặt hái một loạt thành tích “không tưởng”. Việc bà đoạt giải Oscar đã là nguồn cảm hứng lớn lao cho các diễn viên châu Á và hòa vào “dòng chảy Á Đông” đang sục sôi ở Hollywood khoảng ba năm qua, khi các gương mặt châu Á ngày càng xuất hiện nhiều hơn trên phim.

 Người phụ nữ truyền cảm hứng 

Xuất hiện tại Lễ trao giải Oscar lần thứ 95 với mái tóc dài gần như không đổi suốt hàng chục năm, thân hình mảnh khảnh và nhan sắc vượt thời gian nhờ việc chăm sóc cơ thể và luyện tập thể thao, Dương Tử Quỳnh trông trẻ trung và gợi cảm hơn nhiều so với lứa tuổi 60. Bà đã có một bài phát biểu ngắn gọn nhưng ấm áp và chạm tới hàng tỷ trái tim, tạo viral toàn cầu - như tờ Variety nhận xét. Bài phát biểu có đoạn: “Gửi tới những cô bé, cậu bé nhìn giống tôi đang xem chương trình này vào đêm nay, đây là biểu tượng của hy vọng và những điều có thể. Đây là bằng chứng cho thấy hãy mơ lớn, bởi những giấc mơ lớn sẽ thành sự thật. Và các quý cô, đừng để ai nói với các bạn rằng bạn đã qua giai đoạn đỉnh cao của mình. Đừng bao giờ bỏ cuộc!”.

Trả lời phỏng vấn của báo Time, bà nói: “Khi cơ hội đến, bạn phải dồn cả tâm trí cho nó bởi vì bạn không biết tới bao giờ mới có cơ hội thứ hai!”. Và bà cũng khẳng định sẽ “chiến đấu đến cùng” để không chỉ sắc tộc châu Á hưng thịnh ở Hollywood, mà còn vì chính bà - diễn viên da vàng bỏ lỡ cả thập kỷ loay hoay đi tìm vai trò thật sự của mình trên màn ảnh. Và giờ đây, với nhiều giải thưởng cao quý Quả cầu vàng, Oscar - bà đã được ghi nhận là một trong những nữ diễn viên châu Á xuất sắc nhất lịch sử.

ANH NGỌC

Nguồn: Tạp chí VHNT số 535, tháng 5-2023