Trịnh Lâm Tùng: Dành tình yêu cho hoạt hình

Tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội nhưng lại đam mê với phim hoạt hình, Trịnh Lâm Tùng đã tự trang bị cho mình hàng loạt kiến thức để có thể theo đuổi lâu dài niềm đam mê ấy.

Trước khi đến với hoạt hình, Trịnh Lâm Tùng đã từng thử làm nhiều việc liên quan đến mỹ thuật như đứng lớp dạy vẽ, dạy làm đồ họa, kỹ xảo… Trải qua khá nhiều công việc, Tùng nhận ra tình yêu của mình với hoạt hình: thứ ngôn ngữ của mầu sắc quyện với chuyển động, nhẩy múa đầy ảo diệu.

Đến với hoạt hình từ vốn kiến thức khá chắc từ hội họa, không chỉ đam mê những sắc mầu, hình khối, Tùng còn yêu thích cả sự chuyển động của những mầu sắc, nhân vật theo một diễn tiến, một câu chuyện, một chủ đề riêng. Theo thời gian, Tùng ngày càng tìm thấy nhiều hơn sự yêu thích và gắn bó với hoạt hình khi mà ngôn ngữ thể loại luôn đòi hỏi sự nhậy, tinh và vững về hội họa. Càng hiểu sâu về hội họa càng khiến Tùng yêu, say và mê hơn khi tiếp cận với nhiều bộ phim hoạt hình nổi tiếng của thế giới. Theo dõi những siêu phẩm hoạt hình, Tùng không chỉ bị cuốn hút vào câu chuyện, nhân vật mà còn bị “thôi miên” bởi những mầu sắc, hình khối, nhân vật cùng chuyển động trong đó. Từng đầu quân về Xưởng phim hoạt hình thuộc Trung tâm sản xuất phim truyền hình Việt Nam, công việc nhiều, đầu phim lắm, nó như một sự tập dượt để Tùng làm quen với mọi công đoạn của quy trình sản xuất một bộ phim hoạt hình từ phân cảnh, phác họa bối cảnh, tạo hình nhân vật đến đi nét, tô mầu, tạo chuyển động... Sau 3 năm “cày cuốc” trên lãnh địa hoạt hình, Trịnh Lâm Tùng đầu quân về Hãng phim hoạt hình Việt Nam nay là Công ty cổ phần hãng phim hoạt hình với hy vọng có thêm thời gian, không gian rộng hơn để tung hứng và khám phá đến cùng với ngôn ngữ nghệ thuật này.

Với một người đầy đam mê và hoài bão như Tùng, để có thể sống và theo đuổi đam mê, anh phải làm thêm khá nhiều việc để đảm bảo kinh tế cho gia đình, cho vợ con. Không ngại vất vả, Trịnh Lâm Tùng đã tham gia nhiều công việc liên quan đến hội họa để nuôi mình, nuôi nghề. Từng là họa sĩ trang trí của chương trình Đồ Rê Mí, tạo hình nhân vật của nhiều trò chơi game, tham gia vẽ quảng cáo truyền thông, thiết kế bối cảnh cho phim, vẽ minh họa truyện tranh, Tùng làm bất cứ thứ gì liên quan đến hội họa nhưng có một thứ anh lại đi rất chậm, cẩn thận, nhấn nhá để hòa nhập vào đó với cả niềm say mê và khát khao khám phá, đó chính là phim hoạt hình.

Phim Cuộc phiêu lưu của Ốc Sên Tia Chớp - Chiếc đèn đẹp nhất

Tuy có nền tảng vững về hội họa cùng các kỹ thuật thao tác, xử lý mầu sắc, hình khối nhưng để tiến xa trên con đường làm phim, Trịnh Lâm Tùng đã tự trang bị cho mình thêm rất nhiều kiến thức qua các cua học ngắn, các chương trình đào tạo và không ngừng cập nhật thêm các kiến thức mới về nghề. Quá trình lăn lộn với nghề, Tùng dần nắm rõ mọi lớp lang, những khó khăn và cả những công nghệ, phần mềm, ứng dụng khoa học mới đang áp dụng vào việc làm phim hoạt hình. Từng là họa sĩ thứ, họa sĩ chính, họa sĩ dàn cảnh, họa sĩ diễn xuất... trong nhiều bộ phim của đồng nghiệp, có thể nói mọi thể loại của hoạt hình Tùng đã từng thử qua. Tham gia làm các bộ phim hoạt hình từ ngắn đến dài tập, phim hoạt họa, phim cắt giấy truyền thống rồi đến các phim sử dụng nhiều hơn đến công nghệ, phần mềm hiện đại như phim vi tính, hoạt họa 2D, 3D... Ở mỗi thể loại, Tùng đều cố gắng nắm bắt rồi tiến tới làm chủ nhiều công đoạn, thao tác. Nhận rõ những ưu điểm và cả hạn chế của cách làm phim truyền thống, Tùng tự học, làm chủ, thành thạo rồi trở thành giảng viên của nhiều lớp đào tạo về 2D, 3D. Tùng cho rằng cách tốt nhất, tối ưu nhất là kết hợp nhiều thể loại, nhiều khâu trong chu trình sản xuất một bộ phim hoạt hình cả ở cách truyền thống lẫn hiện đại. Có như thế ngôn ngữ hoạt hình hiện lên trong phim mới chân thực, sống động. Từng đi học rồi tự học, tự nghiên cứu mà nắm vững, thành thạo trong nghề, khi làm giảng viên, Tùng cũng chỉ dám nhận mình là người đi trước, say mê, hiểu biết hơn về công việc và mong muốn truyền thụ, nhân rộng đội ngũ những người yêu hoạt hình, đam mê với ngôn ngữ thể loại này.

Bị đồng nghiệp, gia đình gán cho biệt danh “gã khùng” khi có thể ăn ngủ cùng phim tại các phòng vẽ, phòng dựng, Tùng cố gắng vận dụng kinh nghiệm của những nghệ sĩ đàn anh, đàn chị đi trước trong khi vẫn cố gắng tìm ra nét riêng của chính mình. Là một trong những họa sĩ chính của bộ phim hoạt hình dài kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Chuyện về người con của rồng (đạo diễn: Minh Trí) tại nhiều Liên hoan Phim Việt Nam gần đây Trịnh Lâm Tùng luôn là cái tên quen thuộc trong các LHP. Không quá kỳ vọng vào các giải thưởng, với Tùng với mỗi bộ phim là một sự thể nghiệm, sự vận dụng những gì đã học, đã trải nghiệm.

Trong bộ phim hoạt hình đầu tiên Gã mèo mướp trên cương vị đạo diễn Tùng đã mang lại nhiều nét dí dỏm, hài hước và trẻ trung cho phim. Nói về bộ phim đầu tiên trên cương vị đạo diễn Tùng chia sẻ: Hài hước, dí dỏm và không giáo điều. Trong bộ phim đầu tay và cả các phim sau này điều Tùng ham là khoe kỹ thuật, mảng miếng, tạo hình hơn là chú trọng, bám sát vào nội dung, cốt truyện. Trong ngôn ngữ hoạt hình đôi khi sự đơn giản, hài hước mang lại sức hấp dẫn lớn.

Phim Đại Hành Hoàng Đế

Từ ấn tượng ban đầu với bộ phim hoạt hình đầu tay ấy, Trịnh Lâm Tùng đã làm hàng chục phim sau đó mà mỗi phim là một kỷ niệm, một lần thử nghiệm, phá cách cùng ngôn ngữ hoạt hình. Bộ phim Càng to, càng nhỏ cũng để lại cho anh nhiều kỷ niệm khi nó gắn với tuổi thơ cũng như quan niệm, dấu ấn, phong cách cá nhân trong bộ phim. Không bằng lòng với những gì đã đạt được, tại LHP Việt Nam lần thứ XX, bộ phim Một lần đào ngũ của anh gây ấn tượng mạnh mẽ với Ban giám khảo. Phim giành Bông sen Bạc và giải đạo diễn xuất sắc cho Trịnh Lâm Tùng với những sáng tạo, những cách tân độc đáo khi đưa ngôn ngữ hoạt hình Việt Nam tiệm cận gần hơn với ngôn ngữ hoạt hình hiện đại của thế giới. Đây cũng là bộ phim thể hiện được rõ nét sự phiêu lưu, tinh thần cống hiến và cả sự chơi đến cùng với nghề mà Tùng muốn mang đến cho tác phẩm khi mang đến cho phim một ngôn ngữ đầy hiện đại, phá cách. Để chủ động hơn trong sáng tạo, Tùng mong muốn được thử nghiệm nhiều hơn với các phim hoạt hình dài hay các series phim nhiều tập. Hiện series phim Cuộc phiêu lưu của Ốc sên tia chớp với mỗi tập là một câu chuyện riêng vẫn đang kéo dài. Nó cho thấy sự sung sức và cả sáng tạo của anh với nghề, với hoạt hình để có thể thu hút khán giả cho các series phim hoạt hình dài cũng như hy vọng tạo nên một hoặc một nhóm nhân vật với sức hút, sự nhận diện riêng.

Không đi theo lối mòn, biết chắt lọc kinh nghiệm của những người đi trước, kế thừa những tinh hoa của truyền thống Trịnh Lâm Tùng đã đi từng bước chậm mà chắc với hoạt hình khi vừa kết hợp truyền thống vừa vận dụng ngôn ngữ hoạt hình hiện đại. Trên hành trình sáng tạo ấy, Tùng luôn tự đặt ra các áp lực cho mình khi không chỉ tiến lên với sự cập nhật không ngừng của kiến thức, của công nghệ mà với anh nhiều dự án là những cuộc chơi, sự khám phá với chính bộ môn nghệ thuật mà anh theo đuổi.

PHI YẾN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 502, tháng 6-2022