Riêng tư là những điều thuộc về riêng bản thân của mỗi người. Tôn trọng quyền riêng tư là quy tắc ứng xử văn minh mà mỗi người cần phải có, thể hiện sự đánh giá đúng mực, coi trọng danh dự và nhân phẩm, lợi ích… những gì thuộc về người khác.

Thực tế cho thấy, quyền riêng tư của người khác trong xã hội hiện đại đã và đang ngày càng bị xem nhẹ nếu không nói là đang có nguy cơ bị đe dọa rất nghiêm trọng. Nhiều người nghiễm nhiên thực hiện các hành vi kiểm soát, công khai thông tin của người khác khi chưa được sự đồng ý của họ. Nhiều người ngang nhiên chiếm đoạt thư tín, điện báo, telex, fax, văn bản hoặc ghi âm, quay video, chụp hình, chỉnh sửa, cắt ghép,… thông tin, đời tư của người khác một cách tùy tiện.

Quyền riêng tư là quyền cơ bản của con người. Dù thuộc tầng lớp, giai cấp, địa vị, giới tính, dân tộc,… nào, mỗi người cũng đều có những bí mật hoặc khuyết điểm không muốn cho người khác biết. Họ xứng đáng được tôn trọng và bảo vệ. Điều này đã được quy định rõ trong Hiến pháp nhà nước. Pháp luật vì thế cũng sẽ có những hình thức xử phạt nghiêm khắc đối với những cá nhân dám ngang nhiên xâm phạm quyền riêng tư.

Tôn trọng quyền riêng tư của người khác là cần thiết, cũng là biểu hiện của người có văn hóa. Xin ví dụ một câu chuyện như sau: Vợ chồng chị cuối cùng cũng xây được căn nhà mái bằng sau hơn 10 năm đi thuê trọ. Không tân gia trang hoàng, anh chị chỉ làm mâm cơm mời vài người thân, đồng nghiệp đến chung vui. Anh bạn chị thích chụp hình, đi đâu cũng phải có tấm ảnh làm kỷ niệm. Sau hồi tấm tắc khen nhà mới đẹp, khen vợ chồng chị giỏi, anh xin chụp mấy bức hình kỷ niệm. Biết tính chồng muốn riêng tư, chị đã nói nhỏ với anh đồng nghiệp của mình đừng đưa ảnh lên Facebook, Zalo... Thế mà, anh vẫn đưa lên Facebook và còn tag qua Facebook của chị. Chưa đầy 30 phút, đã có đến mấy chục người vào bình luận. Người khen, người chúc mừng, nhưng cũng không ít người chê bai, mỉa mai: nào kiến trúc nhà xấu, nào màu sơn cũ kỹ, nào cửa ngõ thấp… Chồng chị biết được liền tỏ ý không vui. Anh đồng nghiệp của chị sau khi được góp ý, cũng gỡ bài đăng xuống và hiểu ra tác hại của việc mình làm. Thế mới nói, đôi khi quyền riêng tư trở nên xa xỉ khiến cho chúng ta cảm thấy tự ái, chạnh lòng.

Tôn trọng quyền riêng tư của người khác giúp mỗi người được tín nhiệm, tin tưởng, yêu quý. Chúng ta hãy nhìn người Nhật thể hiện sự tôn trọng quyền riêng tư đối với người khác. Họ không bao giờ ồn ào giữa chốn đông người. Họ cũng không bình phẩm mỗi khi nhìn thấy một ai đó khác biệt với mình. Bởi họ hiểu, tôn trọng quyền riêng tư luôn đến từ hai phía. Khi mình tôn trọng người khác thì ắt người khác cũng sẽ tôn trọng mình, mình người sẽ bền chặt, xã hội càng trở nên văn minh, tốt đẹp.

Nhịp sống hiện đại cho thấy, càng ngày càng có nhiều người, dẫu biết quyền riêng tư là bất khả xâm phạm, nếu vi phạm chắc chắn sẽ bị luật pháp xử phạt… nhưng vì tư thù, vì chuộc lợi hoặc vì mục đích xấu, họ vẫn  thản nhiên xâm phạm.

Chuyện ta, chuyện người, chuyện nhỏ, chuyện to,… đều trở thành nhan đề để cộng đồng mạng săm soi, tọc mạch. Và tất yếu, phía sau đó chính là sự vô duyên, vô tâm, vô cảm,… của những anh hùng bàn phím ngoài xã hội. Nhiều bậc phụ huynh trong gia đình cũng tùy tiện, tự nhiên xem nhật ký, tin nhắn, thư từ, hoặc khoe ảnh, khoe kết quả học tập của con lên mạng... dẫu cho con cái phản đối. Tất cả, dù ít dù nhiều đều ảnh hưởng đến lợi ích, danh dự, nhân phẩm của người khác. Nó trở thành vấn đề đáng lo ngại của xã hội hiện đại.

Hãy tôn trọng riêng tư của người khác, bởi đây không chỉ là nếp sống văn minh, là tôn trọng pháp luật mà còn là cách mỗi người đã và đang tôn trọng chính mình.

LÊ THỊ XUYÊN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 540, tháng 7-2023