Sau khi đi chu du các Liên hoan phim quốc tế và giành được nhiều giải thưởng, trở thành phim tài liệu Việt Nam đầu tiên lọt vào vòng 15 phim đề cử giải Oscar cho Phim tài liệu dài xuất sắc nhất, bộ phim tài liệu “Những đứa trẻ trong sương” của đạo diễn trẻ Hà Lệ Diễm đã có hai buổi chiếu ra mắt khán giả và báo chí, trước khi khởi chiếu ngày 17-3-2023, tại các cụm rạp của Beta Cinemas và Dcine trên toàn quốc.

Má Thị Di trong phim "Những đứa trẻ trong sương"

Theo thông tin từ nhà phát hành, sau khi chính thức mở bán vé, hai suất chiếu phim thân mật vào ngày 15 và 16-3, buổi chiếu có sự tham dự, giao lưu với khán giả của nhân vật chính Má Thị Di cùng mẹ và bà nội của em đã được bán hết vé chỉ trong một ngày. Tại buổi chiếu thân mật vào ngày 16-3 ở Hà Nội, đạo diễn Hà Lệ Diễm đã chia sẻ về hành trình từ một sinh viên tốt nghiệp ngành Báo chí, trở thành đạo diễn phim tài liệu sau khóa học làm phim miễn phí tại Trung tâm TPD, cơ duyên dẫn cô đến với Sa Pa để thực hiện bộ phim Những đứa trẻ trong sương (Tựa tiếng Anh: Children of the Mist). Ban đầu chỉ là mong muốn giữ lại những khoảnh khắc tuổi thơ của Di, cùng những cô bé cậu bé người Mông sống ở một bản làng xa xôi vùng Tây Bắc. Nhưng rồi sau một khoảng thời gian dài, sống cùng nhân vật và thân thiết như một gia đình, Hà Lệ Diễm đã tìm ra được những gì ẩn giấu bên trong tâm hồn của “những đứa trẻ trong sương”.

Với những nét văn hóa bản địa đặc sắc, bộ phim Những đứa trẻ trong sương là một bộ phim truyền cảm hứng khi đạo diễn đã theo chân Di, cùng trải qua những năm tháng tuổi thơ, cùng những trò chơi mộc mạc hồn nhiên, đến khoảnh khắc Di trở thành thiếu nữ, buộc phải lựa chọn giữa ước muốn của bản thân với phong tục tập quán ngàn đời của dân tộc mình. Hành trình khôn lớn của Di với những hình ảnh chân thực, câu chuyện lay động trái tim đã truyền cảm hứng cho khán giả, trở thành động lực thoát nghèo, vượt khó cho nhiều cô bé cậu bé trong những cộng đồng dân tộc thiểu số cũng như khơi gợi trắc ẩn khiến nhiều khán giả xúc động.

Chính bởi vậy mà khi Di cùng mẹ và bà nội của em xuất hiện trong buổi chiếu phim đã trở thành tâm điểm chú ý. Các khán giả đều vui mừng khi thấy em đã trưởng thành, tự tin và rắn rỏi, đã đưa được mẹ đi ra khỏi bản làng, đến với thế giới rộng lớn ngoài kia như em từng mơ ước trong phim. Di chia sẻ câu chuyện của bản thân mình, về hủ tục kéo vợ với những tâm sự mộc mạc: “Di muốn nói với các bạn nữ như Di rằng đừng sợ bố mẹ mất mặt, cũng không sợ xóm làng dị nghị, có rất nhiều cơ hội bao la ở ngoài kia, quan trọng nhất là sự lựa chọn của mình. Di cũng đã nói với bạn bè của mình như vậy, và có nhiều bạn đã không đi chơi Tết hai năm liền để tránh không bị kéo vợ”.

Khi được hỏi quan niệm về hạnh phúc của phụ nữ Mông, cả bà nội, mẹ và Di đều khẳng định “chỉ mong lấy được người chồng không uống rượu, không vũ phu, phụ vợ việc nhà, hai vợ chồng cùng làm việc ruộng nương, đi đâu thì đi cùng nhau!”.

Trường đoạn kéo vợ trong phim vừa nghiệt ngã vừa chân thực, mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả khiến nhiều người quan tâm và đặt câu hỏi cho Di về những tổn thương tinh thần, về sự lựa chọn của em sau này. Và cuộc sống hiện tại của Di với một người chồng tốt nghiệp Đại học, gặp và yêu nhau rồi kết hôn, sinh một cậu con trai như một cái kết có hậu, phần “hậu truyện” đầy nhân văn của bộ phim khiến khán giả xúc động.

Nhà sản xuất Trần Phương Thảo, bà nội, mẹ và Di cùng đạo diễn hà Lệ Diễm trong buổi giao lưu với khán giả tại Hà Nội

Đạo diễn Hà Lệ Diễm cũng chia sẻ, bên cạnh hành trình trưởng thành của Di, cô còn muốn đem đến những nét văn hóa đặc sắc bản địa của đồng bào vùng núi cao ở Tây Bắc Việt Nam. Trong vòng hơn ba năm, từ 2017 đến cuối năm 2021, cô đã sống và sinh hoạt cùng gia đình Di, trở thành người trong gia đình và không chỉ chứng kiến “khoảng thời gian mắc kẹt giữa ấu thơ và trưởng thành” của cô bé người Mông mà còn phản ánh sự xung đột giữa những giá trị văn hóa truyền thống với hiện đại để “kể nên một câu chuyện ly kỳ về sự phức tạp của văn hóa”.

Trước khi đến với khán giả Việt Nam, Những đứa trẻ trong sương đã có buổi chiếu chính thức ra mắt thế giới lần đầu tiên tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam (IDFA) vào tháng 11-2021. Tại đây, đạo diễn Hà Lệ Diễm đã đoạt giải Đạo diễn xuất sắc nhất - Giải thưởng cá nhân quan trọng nhất tại liên hoan phim và giải Tuyên dương của Ban Giám khảo cho phim đầu tay xuất sắc nhất.

Từ đó đến nay, Những đứa trẻ trong sương đã tham gia hơn 100 liên hoan phim trên thế giới, ra rạp tại Mỹ, Đài Loan (Trung Quốc), Hà Lan và Singapore. Đặc biệt, Những đứa trẻ trong sương đã vượt qua 143 tác phẩm đến từ nhiều nước trên thế giới để lọt vào danh sách rút gọn Top 15 Oscar 2023 ở hạng mục Phim tài liệu dài xuất sắc.

Những đứa trẻ trong sương cũng trở thành bộ phim được các trường Đại học tại Mỹ mời chiếu cho sinh viên và được chiếu tại các hệ thống trường Đại học ở Pháp. Bộ phim còn nằm trong danh sách 20 bộ phim tài liệu năm 2022 của Tạp chí Paste Magazine; nhận giải thưởng của Liên Hợp Quốc tại Thụy Sĩ và quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc tại Nhật Bản, giải thưởng của Liên hoan phim Giáo dục tại Pháp.

Cho đến nay, phim đã giành được 34 giải thưởng tại các liên hoan phim quốc tế khác và hành trình của phim tới khán giả vẫn đang tiếp tục.

Và Di nay đã trưởng thành có mặt trong buổi chiếu phim

Nhận xét của Ban Giám khảo tại Liên hoan phim Quốc tế TEL AVIV (Israel) về phim Những đứa trẻ trong sương (Phim quốc tế xuất sắc nhất), lý giải cho thành công quốc tế của bộ phim: “Nhà làm phim tài liệu Hà Lệ Diễm với phim dài đầu tay kể câu chuyện hấp dẫn về Di, một cô gái táo bạo đến từ cộng đồng người Mông phía Bắc Việt Nam bị mắc kẹt giữa truyền thống “kéo vợ”, và mong muốn của chính Di được tiếp tục sống thời thơ ấu, đến trường đi học. Bằng sự trong sáng, trái tim rộng mở, chín chắn, đầy nhạy cảm nhưng không làm ảnh hưởng đến các kỹ năng làm phim của mình, Hà Lệ Diễm đã thổi hồn vào một câu chuyện cá nhân độc đáo, nhưng mang tính phổ quát và đại chúng. Những thước phim đầy màu sắc và sống động, kết hợp với dựng phim đầy thông minh đã khiến Children of the Mist trở thành bộ phim nổi bật nhất trong hạng mục tranh giải quốc tế năm nay”.

Khi trao Giải Clarens (phim tài liệu nhân văn) cho phim Những đứa trẻ trong sương tại Liên hoan phim quốc tế Cinéma du Réel (Pháp), Ban Giám khảo nhận xét rằng: “Giải thưởng Clarens dành cho nhà làm phim Nhân văn tìm cách bảo vệ các giá trị cốt lõi của nhân loại xuyên suốt qua các lĩnh vực xã hội và lịch sử. Vì sự duyên dáng thanh lịch, vì những gì bộ phim nói về những khó khăn trong việc giải phóng bản thân khỏi sự áp đặt của cộng đồng lên bản thân, vì sự cam kết âm thầm nhưng kiên trì của nhà làm phim, chúng tôi rất vui được trao giải thưởng này cho Children of the Mist của Hà Lệ Diễm”.

Những đứa trẻ trong sương  trình chiếu rộng rãi từ ngày 17-3-2023 tại hệ thống rạp Beta Cinemas ở Hà Nội (Beta Mỹ Đình, Đan Phượng, Giải Phóng, Thanh Xuân), TP.HCM (Beta Quang Trung), Bắc Giang, Thanh Hóa, Biên Hòa, Đồng Nai, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Ở TP.HCM, dự kiến sau rạp Beta Quang Trung, phim sẽ phát hành tại cụm rạp Dcine.

Tại Hà Nội, phim còn có các buổi chiếu tại rạp BHD Star The Garden vào ngày 22 và 23-3. Khán giả Thủ đô sẽ tiếp tục được gặp gỡ nhân vật Di - cô gái người dân tộc Mông sống ở Sa Pa tại hai buổi chiếu này. Theo thông tin từ rạp chiếu phim Beta Cinemas, với mỗi vé xem phim, khán giả sẽ đóng góp vào 10% doanh thu giúp đỡ các em học sinh đang theo học tại các trường ở khu vực tỉnh Lào Cai.

NGÔ HỒNG VÂN