Nhiều sân chơi, cuộc thi phim ngắn đã và đang trở thành phép thử, bước đệm cho những nhà làm phim trẻ.

Áp phích phim Mây nhưng không mưa

Thông qua những cuộc tranh tài, những cuộc thi và tìm kiếm cơ hội với phim ngắn tại các liên hoan phim (LHP), nhiều nhà làm phim trẻ đã biến giấc mơ thành sự thật, làm tiền đề cho những bộ phim dài đầu tay.

Ðạo diễn Phan Gia Nhật Linh, nổi tiếng với phim Việt hóa Em là bà nội của anh, Cô gái đến từ hôm qua, Trạng Tý phiêu lưu ký, Em và Trịnh… từng 4 lần tham gia cuộc thi phim ngắn Làm phim 48H. Nhờ những cuộc thi phim ngắn này, anh được nhà sản xuất chú ý và mời làm đạo diễn phim Em là bà nội của anh.

Không chỉ có Phan Gia Nhật Linh, các đạo diễn được chú ý từ phim ngắn rồi thành danh với phim dài còn có Vũ Ngọc Ðãng. Anh được chú ý từ phim ngắn Chuột. Ðạo diễn Phan Ðăng Di cũng từng tạo ấn tượng với các phim ngắn như Khi tôi hai mươi, Sen.

Phim Dòng sông không nhìn thấy

Trước khi làm phim 4 năm 2 chàng 1 tình yêu, nữ đạo diễn Lux Vân từng đoạt ngôi Á quân sân chơi Làm phim 48H năm 2011 và tham gia nhiều cuộc thi khác. Chia sẻ về phim ngắn, cô cho biết: Phim ngắn là cơ hội để người mê phim tiến đến giấc mơ phim dài nhưng không phải ai làm phim ngắn cũng sẽ làm phim điện ảnh được. Họ còn cần thời gian trui rèn. Ðể làm phim điện ảnh cần có thời gian cũng như nhiều yếu tố khác. Tôi nghĩ, hiện các bạn trẻ yêu phim cứ cố gắng học hỏi, chăm chút sản phẩm phim ngắn của mình. Ðến khi có cơ hội, mình sẽ đủ mọi điều kiện để biến giấc mơ thành sự thật.

Trước khi có dự án phim dài đầu tay Culy không bao giờ khóc, Phạm Ngọc Lân đã có bốn phim ngắn gồm Chuyện mọi nhà (2012), Thành phố khác (2016), Một khu đất tốt (2019) và Giòng sông không nhìn thấy (2020).

Sự kiện Xinê Xem Fest 2023 với chủ đề “Global Vision, Vietnam Stories” do Xinê House và Sun Life đồng tổ chức đã thu hút được nhiều bạn trẻ đam mê phim tham gia. Ðây là sự kiện thường niên vinh danh các đạo diễn trẻ Việt Nam với mong muốn trở thành bệ phóng sự nghiệp của họ. Xinê Xem Fest cũng là nơi để họ thể hiện tài năng cũng như kể câu chuyện của mình.

Phim Chàng dâng cá, nàng ăn hoa của Phan Đăng Di

Ngoài Xinê Xem Fest 2023, sân chơi “Dự án phim ngắn CJ” mùa 4 với chủ đề “Kết nối đam mê, vươn tầm quốc tế” cũng trình làng những sản phẩm ấn tượng từ các nhà làm phim trẻ. Ðây là chương trình do CJ Cultural Foundation và CGV Việt Nam tổ chức, thu hút rất đông người trẻ tham dự. Trong mùa 4, “Dự án phim ngắn CJ” mở rộng quy mô, không chỉ tài trợ 1,5 tỉ đồng kinh phí làm phim cho 5 dự án được chọn, mà còn hỗ trợ về mặt thiết bị và hậu kỳ với sự đồng hành của HK Film và DZS Media.

Ban Tổ chức cũng phối hợp tổ chức các khóa học với KAFA - Học viện Ðiện ảnh Hàn Quốc - dành cho các nhà làm phim trong tốp 5 trước khi bước vào giai đoạn sản xuất. Các phim hoàn thành được công chiếu trong lễ bế mạc. Ban Tổ chức sẽ chọn lựa và đưa đến với những LHP quốc tế phù hợp.

Những năm trước, một số tác phẩm từ “Dự án phim ngắn CJ” đã gặt hái được thành tựu tại các LHP quốc tế như phim ngắn Hãy tỉnh thức và sẵn sàng của đạo diễn Phạm Thiên Ân thắng giải tại Tuần lễ Ðạo diễn thuộc khuôn khổ LHP Cannes 2019 ở Pháp. Phim ngắn Mây nhưng không mưa của đạo diễn Vũ Minh Nghĩa và Phạm Hoàng Minh Thy được chọn vào tốp 12 hạng mục Orizzonti Short tại LHP Venice 2020 của Ý. Phim ngắn Ngọt, mặn của đạo diễn Dương Diệu Linh và Bình của đạo diễn Phạm Quốc Dũng được công chiếu và tranh giải tại hạng mục Wide Angle, LHP Busan năm 2019-2020 ở Hàn Quốc. Phim ngắn Gì cũng sửa của đạo diễn Lê Lâm Viên thắng giải “Ðạo diễn xuất sắc nhất” của hạng mục phim ngắn Ðông Nam Á - LHP Singapore 2022…

Phim Ròm được phát triển từ phim ngắn 16:30

Ngoài các LHP ngắn đã có tiếng, một số “bệ đỡ” vinh danh và tiếp lửa đam mê cho người trẻ còn có Liên hoan Phim ngắn Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ nhất 2023 và một số chương trình tranh tài, tọa đàm, giao lưu. Các sân chơi phim ngắn đang trở thành nơi để nhà làm phim trẻ học hỏi, sáng tạo, tranh tài, được tiếp lửa để vững tin vào khả năng của mình.

Với nhà làm phim trẻ, phim ngắn là những tác phẩm tốt nhất để giới thiệu bản thân, khả năng của mình. Từ phim ngắn, nhà làm phim trẻ tìm đến các LHP trong nước và quốc tế để tìm kiếm giải thưởng, tiếp cận nhà sản xuất, nâng cơ hội hiện thực hóa phim dài. Nhờ các “bệ đỡ”, con đường đến với LHP rút ngắn hơn, cơ hội cũng mở rộng hơn khi được nghe, được học từ những kinh nghiệm từ đàn anh, đàn chị đi trước.

Dù có nhiều cơ hội nhưng tất cả cũng chỉ là bước đệm. Từ phim ngắn, nhà làm phim làm được phim dài hay không còn phụ thuộc quyết tâm, chiến lược, nỗ lực, sự kiên trì và đam mê. Việc đam mê, trăn trở với ý tưởng, dự án khác xa trải nghiệm hoàn thành một tác phẩm dù là ngắn. Nếu không có được quyết tâm hoàn thành tác phẩm thì ý tưởng mãi mãi chỉ là ý tưởng. Ðó cũng là cách mà phim Ròm do Trần Thanh Huy thực hiện thành công từ sau phim ngắn 16:30 và Bên trong vỏ kén vàng do Phạm Thiên Ân đạo diễn từ thành công của phim ngắn Hãy tỉnh thức và sẵn sàng. Phim Bên trong vỏ kén vàng đã gặt hái giải thưởng hạng mục Camera d'Or tại LHP Cannes 2023, mang đến niềm vui cho những nhà làm phim độc lập Việt Nam. 

Tiệc phim La Gi 2024 thu hút nhiều nhà làm phim trẻ

Trải lòng tại Sunday Talk được tổ chức ở Xinê Xem Fest 2023 với chủ đề “Kinh nghiệm thực chiến tại LHP”, đạo diễn Trần Thanh Huy kể với những nhà làm phim trẻ rằng trước khi có 16:30 anh đã thực hiện 17 phim ngắn. Ðạo diễn Trần Thanh Huy chia sẻ: “Không nên mang tâm lý đi LHP chỉ để học hỏi, mà cần phải có sự chủ động khi có cơ hội đến các LHP quốc tế. Ði dự LHP không phải chỉ là phim ngắn đã có mà cần chuẩn bị hồ sơ dự án cho phim dài mình muốn làm”.

Theo một số các nhà chuyên môn thì các LHP quốc tế về phim ngắn và cả phim dài đã giúp điện ảnh Việt đi xa hơn. “Bệ đỡ” LHP là sân chơi chung để các nhà làm phim trẻ có dịp gặp nhau giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, truyền cảm hứng, giữ lửa đam mê cho nhau. 

Con đường đi từ phim ngắn đến phim dài không dễ và cũng không phải người trẻ nào cũng thành công vì nó còn nhiều yếu tố khách quan. Tuy nhiên, nhiều người trong giới nhận định nếu không thử sức, bạn sẽ không bao giờ biết được khả năng của mình đến đâu. Các bạn trẻ mê phim cũng chọn đây là nơi để học hỏi, tìm kiếm cơ hội.

Không chỉ mang đến cơ hội cho người trẻ, một số người làm nghề chuyên nghiệp cũng thích thú với phim ngắn để tìm lại cảm hứng sáng tạo. Hầu hết các đạo diễn trước khi làm phim dài đều trải qua giai đoạn đầu tư công sức vào phim ngắn. Ðây là những bài tập bắt buộc ở các trường chuyên đào tạo về lĩnh vực phim. Với những bạn trẻ không qua trường lớp, sân chơi phim ngắn mang đến cơ hội cho họ thử sức, giới thiệu bản thân. Sau cuộc thi, các bạn trẻ muốn đi lâu dài với nghệ thuật sẽ cần trau dồi thêm về kiến thức cũng như biết được khả năng của mình có thích hợp tiếp tục theo đuổi đam mê hay không. Mỗi người có một con đường đi đến thành công, không có quy chuẩn chung kiểu rập khuôn. Nhưng nếu họ nỗ lực cộng với sự may mắn cùng những yếu tố khác, thành công sẽ đến với họ. Mới đây, sự kiện Tiệc phim La Gi 2024 vừa diễn ra tại Bình Thuận đã quy tụ hơn 200 khách mời là các nhà làm phim nhiều thế hệ. Theo BTC, tổng cộng có 31 bộ phim ngắn đã được Ban giám tuyển chọn từ hơn 100 dự án phim gửi về. Ðạo diễn Nguyễn Khắc Huy, đại diện Ban tổ chức cho biết: Nhiều sản phẩm được đầu tư về hình ảnh, âm thanh và góc quay mới lạ. Ðiểm sáng có thể kể đến là tác phẩm phim ngắn tốt nghiệp đến từ sinh viên của các trường đại học. 

Ðiện ảnh Việt đang phát triển, nhiều dự án đã giành giải tại các Liên hoan Phim khu vực và thế giới. Trong số các gương mặt mới, có khá nhiều người trưởng thành từ các cuộc thi, LHP ngắn. Không chỉ với điện ảnh Việt mà với nhiều nền điện ảnh, phim ngắn chính là phép thử, bước đệm cho chặng đường dài phía trước của các nhà làm phim.

THUẬN NGUYỄN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 565, tháng 3-2024