Điện ảnh Việt Nam: Cơ hội bứt phá

Sự bứt phá của điện ảnh Việt (qua những phim có doanh thu cao) và nỗ lực quảng bá, kéo gần hơn với điện ảnh khu vực và quốc tế (qua các Liên hoan Phim) đang mở ra cơ hội hợp tác, cạnh tranh cho ngành công nghiệp này.

Phim Tro tàn rực rỡ

Nối tiếp theo thành công của Nhà Bà Nữ, Chị chị em em (mùa phim Tết), các phim mới ra mắt gần đây như Siêu lừa gặp siêu lầy (phát hành dịp 3/3), Lật mặt 6: tấm vé định mệnh (phát hành dịp 28/4) đã mang lại cơ hội cho các nhà làm phim khi điện ảnh vẫn là ngành nghệ thuật nhận được sự ủng hộ từ khán giả nếu bộ phim đủ hay, đủ thu hút.

Đặc biệt, thành công về doanh thu của Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh khi đối đầu trực tiếp với bom tấn của điện ảnh Hollywood là Vệ binh dải ngân hà 3 một lần nữa chứng minh, ngoài lợi thế sân nhà, phim Việt có chất lượng hay đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với phim ngoại.

Trong tuần thứ 2 khởi chiếu chính thức, Lật mặt 6 thu về gần 41 tỷ đồng. Theo Box Office Vietnam, phim chỉ giảm khoảng 40% so với tuần trước đó cùng tỷ lệ lấp đầy rất cao, hơn 41,49% tại các rạp chiếu.

Điều đáng chú ý hơn, phim phải đối đầu trực tiếp với bom tấn Vệ binh dải ngân hà 3 với rất nhiều đánh giá tích cực từ các chuyên gia cả trong và ngoài nước. Bom tấn của đạo diễn James Gunn có kinh phí sản xuất lên đến 250 triệu USD đã thu về 118 triệu USD trong tuần mở màn tại phòng vé Bắc Mỹ. Phim cũng rất thành công ở các thị trường quốc tế lớn như Trung Quốc, Anh, Hàn Quốc, Mexico... Sau buổi chiếu ra mắt tại Việt Nam, không ít chuyên gia lĩnh vực điện ảnh bình luận rằng phim có nhiều khả năng vượt qua Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh của đạo diễn Lý Hải. Nhưng thực tế, doanh số phòng vé lại phản ánh điều ngược lại. Ba ngày cuối tuần đầu tiên, phim Vệ binh dải ngân hà có doanh thu khá khiêm tốn, gần 15 tỷ đồng. Sau hơn một tuần công chiếu, doanh thu phim bom tấn này hơn 31 tỷ đồng - khá thấp so với các phim siêu anh hùng trước của Marvel từng chiếu ở Việt Nam.

Phim tài liệu Những đứa trẻ trong sương giành giải Phim Châu Á xuất sắc nhất LHP quốc tế Đà Nẵng

Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh không phải là một bộ phim xuất sắc, thậm chí còn nhiều tranh cãi về kịch bản và câu chuyện. Tuy nhiên, đúng như nhận định trước đó của các chuyên gia, phim có lợi thế là gần gũi với khán giả Việt Nam. Rõ ràng khán giả vẫn thích những bộ phim nói tiếng Việt hơn khi nó gần gũi về văn hóa, lối sống, câu chuyện phim…. Và, nguyên nhân quan trọng không kém, Lý Hải dường như nhận được nhiều thiện cảm bởi tính cách từ ngoài đời cho đến phong cách làm phim với phương châm bình dị, gần gũi, chất phác khiến khán giả luôn có sự đồng hành, ủng hộ trong các dự án của anh.

Trong lĩnh vực điện ảnh, thực tế cho thấy, phim Việt yếu cả về kinh phí đầu tư, các chiến lược quảng bá và đặc biệt là thương hiệu. Nhưng, một tác phẩm chất lượng, được làm bằng cái tâm tử tế của nhà làm phim sẽ được khán giả đón nhận. Thay đổi quan trọng nhất hiện nay là các nhà làm phim Việt đã tự tin hơn. Bất cứ sự cạnh tranh nào sẽ luôn có thành, bại. Nhưng cạnh tranh cũng là cách để phim Việt tự đứng vững trên chính sân nhà của mình.

Cùng với lợi thế sân nhà, một cơ hội nữa đang mở ra cho các nhà làm phim Việt là sự bứt phá của các nhà làm phim độc lập tại các LHP khu vực và quốc tế gần đây đã mang tới một chú ý hơn tới nền điện ảnh của Việt Nam. Chiến thắng của những bộ phim trước đó và gần đây như Những đứa trẻ trong sương (đạo diễn: Hà Lệ Diễm), Tro tàn rực rỡ (đạo diễn: Bùi Thạc Chuyên), Bên trong vỏ kén vàng (Phạm Thiên Ân)… không chỉ mang lại sự tự tin mà còn giúp quảng bá, gây chú ý đối với nền điện ảnh của Việt Nam.

Cảnh trong phim Bên trong vỏ kén vàng

Cũng với nỗ lực “đem chuông đi đánh xứ người” của các đạo diễn Việt, các Hiệp hội nghề nghiệp cùng các thành phố còn có kế hoạch xây dựng và tổ chức những LHP quốc tế gắn với địa danh nổi tiếng của Việt Nam. LHP châu Á lần thứ I (do Hiệp hội xúc tiến và quảng bá điện ảnh Việt Nam phối hợp với TP. Đà Nẵng) vừa được tổ chức tại Đà Nẵng. Theo bà Nguyễn Thanh Thuý - Phó Giám đốc Sở VHTT TP. HCM thì thành phố đang lên kế hoạch tổ chức LHP quốc tế lần thứ nhất dự kiến sẽ tổ chức vào năm 2024. Việc tổ chức các LHP quốc tế gắn với những địa danh cụ thể (như nhiều LHP quốc tế khác gắn với các địa danh Cannes, Berlin, Toronto, Busan…) không chỉ giúp quảng bá du lịch mà còn tạo ra những cơ hội giao lưu, hợp tác, học hỏi giữa các nền điện ảnh

NSƯT Đặng Tất Bình cho hay: “Trên thực tế, nhiều nước có nền công nghiệp điện ảnh rất mạnh, họ cũng mong muốn được hợp tác với Việt Nam bởi vì ở chúng ta có rất nhiều điều hay mà kho đề tài của họ có thể chưa có. Chúng ta có thể giúp họ về mặt đề tài, ý tưởng. Ngược lại, họ có thể giúp chúng ta về quy trình làm phim trong công nghệ kỹ thuật số hiện đại như hiện nay”.

Các nghệ sĩ và đại biểu trên thảm đỏ Liên hoan Phim quốc tế Đà Nẵng lần thứ I

Cụ thể, Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng 2023 là một trong những cơ hội để quảng bá hình ảnh - thương hiệu của Việt Nam nói chung và TP Đà Nẵng nói riêng thông qua lăng kính điện ảnh. Đây là cơ hội để Việt Nam tạo ấn tượng với những đoàn làm phim, những nhà làm phim nước ngoài. Cơ hội để giúp cho các nhà làm phim Việt Nam trưởng thành, tiếp cận xu hướng làm phim của quốc tế nhiều hơn nữa thì không có con đường nào khác ngoài con đường tìm kiếm, phát triển những cơ hội hợp tác với điện ảnh nước ngoài.

Nền điện ảnh của đất nước nào cũng sẽ phải cố gắng tìm kiếm ra những điều mới lạ để có thể phát triển nền điện ảnh nước nhà và thu hút khán giả. Đây cũng là lý do để mỗi nền điện ảnh phát huy và khai thác tốt những khía cạnh độc đáo trong văn hóa, bản sắc của từng quốc gia, những vùng đất khác nhau. Điện ảnh Việt Nam đang trong quá trình phát triển hướng tới công nghiệp hóa bên cạnh phát huy nét đặc sắc, độc, lạ, riêng có thì những cơ hội hợp tác sẽ giúp rút ngắn con đường đi tới chuyên nghiệp hóa cũng như giúp quảng bá mạnh mẽ hơn nữa điện ảnh Việt Nam ra với thế giới.

Phim Lật mặt 6 - tấm vé định mệnh

Phim Siêu lừa gặp siêu lầy

Với nền điện ảnh đang chuyển sang xã hội hóa mạnh mẽ như Việt Nam thì việc tạo ra những cơ hội đặc biệt quý. Cụ thể là phát triển đa dạng các dòng phim trong đó dòng phim hướng tới khán giả có ý nghĩa tạo lập, phát triển thị trường trong nước cũng như đảm bảo doanh thu và tái đầu tư sản xuất. Một dòng phim đi ra thế giới và có thể ghi dấu ấn tại các LHP trông chờ vào những nhà làm phim độc lập. Chính họ với tư duy tích cực chủ động sẽ tìm ra những ý tưởng mới lạ để ghi dấu và phát triển ngôn ngữ điện ảnh.

Điện ảnh là nền công nghệ giải trí, nên cứ theo lối mòn thì khó phát triển được. Điều cần thiết là tạo cơ hội để phát triển nhiều phong cách làm phim khác nhau, chú trọng cả thị trường trong nước lẫn cơ hội quảng bá ra bên ngoài. Việc thành công của một số phim Việt trước đó và gần đây cho thấy muốn phát triển thị trường trong nước cần nhiều bộ phim có chất lượng, tìm được thời điểm phát hành hợp lý. Bên cạnh đó, việc xây dựng và tổ chức thành công các LHP quốc tế gắn với những thành phố có nhiều lợi thế như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng sẽ mở thêm những cánh cửa để điện ảnh Việt Nam hội nhập, cạnh tranh và từng bước khẳng định vị thế của mình.