Đạo diễn - NSƯT Nguyễn Danh Dũng: Mộc mạc mà gai góc

Đạo diễn - NSƯT Nguyễn Danh Dũng là cái tên được nhiều đồng nghiệp kính trọng và khán giả yêu mến khi gắn liền với thành công của nhiều bộ phim Việt “giờ Vàng” trên sóng truyền hình. Sau bộ phim chính luận Đấu trí ra mắt năm 2022, đạo diễn Nguyễn Danh Dũng trở lại với màn ảnh nhỏ trong dự án phim mới Cuộc đời vẫn đẹp sao. Khai thác chất liệu thô mộc của đời sống nơi một xóm lao động ở khu chợ nghèo, đạo diễn cho thấy tay nghề đang ở độ chín với chất chính luận gai góc hòa trộn khéo léo với góc nhìn thấm đẫm tính nhân văn.

Góc khuất những phận người

Chất chính luận gai góc, dữ dội từng là điểm mạnh giúp đạo diễn - NSƯT Nguyễn Danh Dũng làm nên thành công với những bộ phim truyền hình gây tiếng vang như: Khi đàn chim trở về, Người phán xử, Những ngày không quên, Đấu trí... Bên cạnh đó là những góc nhìn đầy tinh tế về đề tài gia đình, những cung bậc của đời sống tình cảm với: Heo may về qua phố, Về nhà đi con, Hương vị tình thân… Pha trộn giữa chất chính luận sắc sảo và góc nhìn tinh tế đầy nhân văn khi khai thác tâm lý nhân vật, Cuộc đời vẫn đẹp sao đánh dấu lần thứ hai Nguyễn Danh Dũng khai thác đề tài về phố thị với những thị dân mang đặc trưng rất riêng: người quê ra phố.

Phố không chỉ có ánh đèn màu lung linh, phố còn là những khu nhà trọ nghèo ở gầm cầu, nơi có những phận người do cuộc đời đưa đẩy phải sống bám vào khu chợ gần đó để mưu sinh. Bức tranh đời sống mang gam màu nâu, với những cung bậc trầm khắc họa những chân dung thật sắc nét, ai cũng thô mộc và thảy đều có một số phận có phần bất hạnh theo những cách rất riêng. Một bà mẹ nghèo đau đáu vì mặc cảm với con dâu khi con trai bỏ nhà đi biệt tích để lại nợ nần, một cô con dâu bị mẹ đẻ trách móc vì “chỉ biết đến nhà chồng”, quần quật kiếm tiền trả nợ cho chồng để rồi 5 năm sau phát hiện chồng mình vẫn đang sống hạnh phúc với một phụ nữ khác. Một người đàn ông lớn lên ở khu gầm cầu, bị vợ bỏ, một mình nuôi con và coi việc con được học đến đại học là mục đích sống lớn nhất của mình để rồi dằn vặt khi con xấu hổ vì xuất thân nghèo khó. Một thanh niên nghèo ra phố kiếm sống nhưng vì gánh nặng gia đình ở quê nhà, cực chẳng đã phải ăn trộm vàng của chính những người hàng xóm thân thiết. Một cô gái xốc nổi, nông cạn, “ruột để ngoài da”, tuy hay tỏ ra đáo để đành hanh nhưng bên trong lại ẩn chứa tấm lòng trắc ẩn hay một bà chủ cửa hàng hoa quả xốc vác, mạnh mẽ, có trái tim nhân hậu… Vì cuộc đời quá khắc nghiệt với họ nên cách họ đối xử với nhau cũng thật nghiệt ngã. Ai cũng vất vả mưu sinh nên đôi khi vì lợi, vì tiền họ có thể chửi mắng, thậm chí “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay”. Nhưng sự tinh tế trong khai thác tâm lý nhân vật của đạo diễn Nguyễn Danh Dũng đã khiến khán giả cảm thông với các nhân vật khi mỗi người dần hé lộ những góc khuất vẫn giấu kín trong lòng. Khi nỗi đau khổ được xoa dịu bằng thấu hiểu và sẻ chia, mỗi người lại bộc lộ nét thiện lương, nhân ái. Cuộc đời là vậy, luôn song hành những cặp phạm trù đối lập và trong mỗi người, những thiện - ác, tốt - xấu, đáng yêu hay đáng ghét đôi khi cũng luôn tồn tại như một điều tất yếu.

Lý giải vì sao lại chọn kịch bản Cuộc đời vẫn đẹp sao sau nhiều bộ phim thành công, đạo diễn Nguyễn Danh Dũng bộc bạch: “Tôi thích kịch bản của biên kịch Khánh Hà vì đây là đề tài đã rất lâu tôi không làm, kể từ phim Chuyện phố phường cách đây đã gần 20 năm”. Tuy nhiên, Chuyện phố phường chỉ khai thác một góc rất nhỏ của đời sống thị thành trong một đại gia đình. Cuộc đời vẫn đẹp sao có góc nhìn rộng lớn hơn, các nhân vật cũng có nhiều khác biệt. Nếu Chuyện phố phường xoay quanh một gia đình Hà Nội sống nơi phố cổ với những mâu thuẫn giữa tiền bạc và tình thân gia đình thì Cuộc đời vẫn đẹp sao lại khai thác mối quan hệ giữa những cảnh đời bi đát sống nơi xóm nghèo. Mỗi người một cảnh ngộ, họ vật lộn để sống ra sao, chia sẻ với nhau như thế nào?

Các nhân vật trong phim đều ẩn giấu nhiều góc khuất thân phận

Cuộc đời đẹp lắm!

NSƯT Thanh Quý xúc động chia sẻ: “Đã lâu VFC mới có một bộ phim về những người nghèo khổ, những người dân lao động sống ở xóm gầm cầu. Từ khi đọc kịch bản, tôi đã có niềm thương yêu với họ, càng đọc càng thấy xúc động bởi mỗi người một cảnh ngộ, dù khó khăn nhưng họ vẫn luôn tin vào những điều tốt đẹp, dù lao động vất vả mưu sinh, nhưng với họ “cuộc đời vẫn đẹp sao”. Xem phim để thấy tình người thật đẹp trong lao động cực khổ, đẹp cả trong cảnh nghèo khó cơ hàn!”.

Tên phim hẳn sẽ khiến nhiều khán giả liên tưởng đến bài hát Cuộc đời vẫn đẹp sao của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu. Chọn cái tên này làm tựa đề, có thể hiểu đạo diễn đã gửi gắm vào phim những thông điệp chữa lành, giúp con người lạc quan, mang lại niềm tin vào những điều tốt đẹp, tử tế dù ở bất cứ hoàn cảnh nào trong cuộc sống.

Thông điệp tích cực ấy đến từ cách các nhân vật ứng xử với nhau, đó là cô con dâu luôn oán trách người chồng bội bạc nhưng lại rất thương yêu bà mẹ của chồng mình. Đó là bà mẹ chồng vật lộn để kiếm từng đồng nhưng lại chắt bóp để mua cho con dâu chỉ vàng, những mong mang đến chút niềm vui ít ỏi trong cuộc đời ảm đạm. Đó là người đàn ông bốc vác tuy cục cằn thô lỗ, ác khẩu và hay cà khịa nhưng cũng rất nghĩa khí. Đó là người phụ nữ bán hoa quả thuê ở chợ gầm cầu tuy thực dụng, đôi khi lươn lẹo vì “áo cơm ghì sát đất” nhưng cũng rất trọng tình cảm, biết hy sinh cho người khác...

Và không thể không nhắc đến chàng trai trẻ lớn lên nơi xóm trọ gầm cầu hay cô bạn gái của cậu lớn lên trong một gia đình tan vỡ - những niềm hy vọng không chỉ của ông bố cửu vạn chợ đầu mối mà còn của cả khán giả về một thế hệ hậu sinh thông minh, có chí tiến thủ với tương lai tươi sáng ở phía trước. Câu chuyện của những mảnh đời xa lạ nơi xóm trọ dần dần đã trở thành người thân như thế nào đã truyền cảm hứng cho khán giả, khiến người ta tin vào bản chất thiện lương của con người. Đôi khi, tình thân không cần phải bắt nguồn từ máu mủ mà tình người mới chính là thứ có thể sưởi ấm mọi trái tim, chữa lành những tâm hồn đầy thương tổn, giúp người ta tin rằng cuộc đời thật đẹp!

Kể một câu chuyện thô mộc với cách khai thác tâm lý nhân vật thật tinh tế, đạo diễn Nguyễn Danh Dũng đã mang đến một bộ phim thật gai góc nhưng cũng gửi gắm nhiều thông điệp nhân văn. Đằng sau những nhân vật tưởng như phản diện luôn ẩn chứa một trái tim nhân hậu, điều quan trọng là làm thế nào để những bí mật trong tim ấy được bộc lộ ra ngoài. Đạo diễn bộc bạch rằng, ông muốn khán giả xem phim sẽ nhận ra rằng: “Dù cuộc đời có thế nào, tương lai phía trước vẫn rất tuyệt vời!” Câu chuyện đầy lòng trắc ẩn ấy đã lay động trái tim của cả ê kíp. Đạo diễn chia sẻ, ông triển khai kịch bản rất thuận lợi, cả đoàn phim cùng nhau sáng tạo. Trước mỗi cảnh quay đều bàn luận những tình huống hợp lý, bỏ đi những đoạn chưa tới, cùng tìm những chi tiết hay. Trên nền một kịch bản chắc tay, sự đồng cảm của cả ê kíp đã mang đến những nhân vật với chân dung thật sắc nét. Đó là NSƯT Thanh Quý với một vai diễn rất cảm động. Chỉ một ánh nhìn, một biểu cảm trên khuôn mặt bà cũng chạm tới cảm xúc của khán giả. Một vai diễn không dễ bộc lộ cảm xúc của mình trong một hoàn cảnh bi thương, một phận người hẩm hiu với lời cầu xin cô con dâu: “Con không coi mẹ là mẹ cũng được nhưng con cho mẹ ở bên con được không?”. Đó là NSƯT Hoàng Hải đã gần hai mươi năm kể từ vai diễn trong phim Đường đời mới lại có thêm một vai diễn xù xì góc cạnh vô cùng ấn tượng với câu cửa miệng có thể thành “thương hiệu”. Đó còn là Thanh Hương tỏa sáng trong một vai diễn nhiều màu sắc, vừa dữ dội bề ngoài, vừa ẩn giấu nhiều giông bão trong tim.