Tại Liên hoan phim (LHP) Cannes 2023, bộ phim Bên trong vỏ kén vàng của đạo diễn Phạm Thiên Ân đã chiến thắng ở hạng mục Camera d'Or (Camera Vàng) - giải thưởng vinh danh các tác phẩm đầu tay xuất sắc. Bộ phim đã khởi chiếu tại Việt Nam kể từ ngày 11/8/2023.

Đạo diễn Phạm Thiên Ân và bà Anais Demoustier - Chủ tịch Ban Giám khảo giải Camera Vàng

Chiến thắng sau 30 năm

Là bộ phim Việt Nam duy nhất tranh giải và thắng lớn ở LHP Cannes năm nay trong khuôn khổ chương trình “Directors Fortnight”., Bên trong vỏ kén vàng (tựa tiếng Anh: Inside the Yellow Cocoon Shell) của đạo diễn Phạm Thiên Ân là bộ phim thứ hai của Việt Nam giành được giải này sau 30 năm kể từ Mùi đu đủ xanh (đạo diễn Trần Anh Hùng). 

Giải thưởng Caméra d’Or (Camera Vàng) do Gilles Jacob sáng lập vào năm 1978 bởi Gilles Jacob. Đây là giải thưởng lâu đời và uy tín của LHP Cannes dành cho phim truyện đầu tay hay nhất được trình chiếu tại một trong các cuộc tuyển chọn của Cannes. Giải thưởng Caméra d’Or được trao giải trong Lễ bế mạc LHP Cannes bởi một ban giám khảo độc lập và thay đổi theo từng năm. Đây là ước mơ của rất nhiều đạo diễn độc lập trên khắp thế giới bởi vì một đạo diễn chỉ có thể đạt được giải thưởng này một lần trong cuộc đời làm phim. Trong đêm trình chiếu tại LHP Cannes vào ngày 24-5-2023, Bên trong vỏ kén vàng đã nhận được sự cổ vũ với tràng vỗ tay dài hơn 5 phút của khán giả quốc tế.

 Bên trong vỏ kén vàng cũng gây ấn tượng mạnh với báo chí nước ngoài. Chuyên trang Indiewire xếp tác phẩm vào hàng ngũ Critic’s Pick (những tác phẩm hay, tạo được ấn tượng). Nhà báo Josh Slater-Williams nhận xét trong bài bình luận trên Indiewire, Bên trong vỏ kén vàng là một câu chuyện đầy mê hoặc về những khao khát trong tâm hồn với thế giới bên ngoài. Josh tiết lộ tác phẩm có nhiều cảnh quay dài, góc máy rộng và cùng bố cục tĩnh. Góp phần tạo nên chiều sâu để liên kết cảm xúc với khán giả, bộ phim sử dụng ánh sáng tự nhiên khi quay khung cảnh nông thôn, đồng ruộng kết hợp cùng những âm điệu thanh bình của làng quê. Cách làm này khiến khán giả dần quên đi sự tồn tại của máy quay, ngay cả khi góc quay di chuyển. Josh kết luận rằng đạo diễn Phạm Thiên Ân đã tìm thấy tiếng gọi thiêng liêng của bản thân trong việc làm phim.

Đoàn phim Bên trong vỏ kén vàng cùng Chủ tịch liên hoan phim Cannes - ông Thierry Frémaux

Trong khi đó, nhà báo Allan Hunter của tờ Screen Daily đánh giá: “Bên trong vỏ kén vàng là tác phẩm điện ảnh đầu tay đáng chú ý, bí ẩn, hấp dẫn và đầy tính khêu gợi. Hành trình nhân vật trong phim được định hình bởi hình ảnh lộng lẫy và những câu hỏi phức tạp về đức tin. Phim có nhiều khung hình đẹp khắc họa bối cảnh rừng đêm, thác nước chảy và những tằm dâu ủ mình trong kén vàng rực rỡ. Ngoài ra, những chuyển động máy quay cũng được đánh giá mượt mà và có chủ ý, là kết quả của sự kết hợp ăn ý giữa đạo diễn Phạm Thiên Ân và nhà quay phim Đinh Duy Hưng”.

Allan Hunter so sánh Phạm Thiên Ân với Apichatpong Weerasethakul, nhà làm phim Thái Lan - đạo diễn Đông Nam Á duy nhất có phim từng đoạt giải Cành Cọ Vàng. Ông cho rằng sự giống nhau của hai đạo diễn đến từ việc khai thác chủ đề về cái chết, luân hồi và đức tin. Tuy nhiên, Bên trong vỏ kén vàng cũng có giọng điệu thong thả, đậm tính chiêm nghiệm giống các tác phẩm của đạo diễn bậc thầy người Hy Lạp Theo Angelopoulos. 

Đánh giá về khả năng tiếp cận công chúng của bộ phim, Screen Daily kỳ vọng Bên trong vỏ kén vàng sẽ thu hút nhiều LHP và các khán giả đam mê dòng phim nghệ thuật. Dù vậy, chuyên trang cũng cho rằng hạn chế của tác phẩm đến từ thời lượng và nhịp điệu phim.

Trên Variety, nhà sản xuất Jeremy Chua chia sẻ: “Bằng tính thơ và sống động của phong cảnh Việt Nam, Bên trong vỏ kén vàng là một mê cung siêu hình của những điều kỳ diệu thường nhật, đồng thời là sự chiêm nghiệm mang tính đương đại về xung đột giữa ham mê vật chất và những khao khát khó tả của tâm hồn.

Phim Bên trong vỏ kén vàng đã được Kino Lorber - nhà phân phối phim độc lập uy tín và có bề dày phân phối phim trong suốt 45 năm - mua bản quyền phim chiếu rạp và trên nhiều nền tảng tại Bắc Mỹ. Sau LHP Cannes, Bên trong vỏ kén vàng là phim thứ hai được Kino Lorber mua bản quyền để chiếu tại thị trường Bắc Mỹ, bên cạnh phim Four Daughters (Bốn cô con gái) của đạo diễn Kaouther Ben Hania. Sau khi được trao giải Camera vàng (Caméra d’Or), Bên trong vỏ kén vàng đã được chiếu ở Paris trong vòng 1 tuần, sau đó được lên kế hoạch chiếu ở các rạp tại Pháp vào ngày 13-9 -2023.

Theo thông tin từ đoàn phim, bộ phim cũng tiếp tục nối dài hành trình của mình tại các Liên hoan phim quốc tế khi vừa được lựa chọn công chiếu tại ba Liên hoan phim: Melbourne International Film Festival (Úc), San Sebastian Film Festival (Tây Ban Nha) và New Horizons Interrnational Film Festival (Ba Lan). 

Tiếng gọi thiêng liêng từ quê hương và ký ức

Được phát triển từ phim ngắn Hãy thức tỉnh và sẵn sàng (Stay Awake, Be Ready), Bên trong vỏ kén vàng là phim dài đầu tay của đạo diễn Phạm Thiên Ân sau nhiều năm làm phim ngắn. Bên trong vỏ kén vàng do Phạm Thiên Ân đạo diễn và tự tay dựng phim, phim do JK Film sản xuất. Đây là hãng phim do đạo diễn Phạm Thiên Ân, nhà sản xuất Trần Văn Thi và nhóm bạn cùng chung chí hướng đam mê điện ảnh thành lập năm 2014. Với mong muốn đưa điện ảnh Việt Nam vươn tầm quốc tế, JK Film tập trung phát triển những góc nhìn độc đáo trong nền điện ảnh độc lập Việt Nam, phản ánh những khía cạnh khác nhau của đời sống đương đại. Hãng đã sản xuất một số phim ngắn như Hair (Tóc - 2014), Blind Light (2016), The Mute (Câm lặng - 2018), Stay Awake, Be Ready (Hãy tỉnh thức và sẵn sàng - 2019) và giành được khá nhiều giải thưởng.

Câu chuyện của Bên trong vỏ kén vàng theo chân Thiện trên hành trình đưa linh cữu của chị dâu về quê ngoại, mang theo đứa cháu trai tên Đạo đã sống sót thần kỳ sau vụ tai nạn. Trở về quê hương, Thiện bắt đầu hành trình tìm kiếm người anh đã mất tích từ nhiều năm trước để trao lại cậu bé Đạo cho anh trai. Giữa khung cảnh huyền bí của vùng nông thôn Việt Nam, hình bóng quá khứ, tuổi trẻ của Thiện cùng gia đình dần trở lại, khiến anh bắt đầu đặt ra những câu hỏi sâu sắc về đức tin của chính mình. Rời khỏi thành thị, về với nơi sống bao quanh bởi rừng già cùng những màn sương bản lảng, Thiện cũng dần sâu vào mê cung của mộng tưởng - thực tại, anh vật lộn trong cuộc khủng hoảng hiện sinh về những gì đáng để sống.

Cảnh phim Bên trong vỏ kén vàng

Chia sẻ về bộ phim Bên trong vỏ kén vàng, đạo diễn Phạm Thiên Ân cho biết: “Với bộ phim này, tôi muốn khám phá hành trình về quê của một người đàn ông đã dẫn anh ta kết nối với quá khứ như thế nào. Lần trở về quê hương này cho thấy xung đột nội tâm giữa một đức tin mà anh ấy bỏ bê và một cuộc sống khiến anh ta vô cùng bất mãn. Hành trình phản ánh những chiều kích của tâm hồn con người, thứ mà chúng ta không ngừng tìm kiếm nhưng không bao giờ có thể hoàn thiện, một cái gì đó kết nối với ước mơ, đam mê và cái chết không thể tránh khỏi. Tôi tin rằng để vượt qua sự hối hả của bề nổi xã hội hiện đại, tất cả chúng ta đều phải sống về mặt tinh thần. Dù tin Chúa hay không, người ta không tránh khỏi việc đặt câu hỏi mình là ai, đang sống vì ai. Suốt bộ phim là một linh hồn bị lãng quên và anh ta phải đấu tranh, vật lộn trong thể giới nội tâm để chuyển hóa chính mình, thoát ra vỏ bọc của những cám dỗ, định kiến xã hội và thành một con người mới, sống thật với chính mình”.

Bên trong vỏ kén vàng có sự góp mặt của dàn diễn viên trẻ gồm Lê Phong Vũ (vai Thiện), Nguyễn Thị Trúc Quỳnh (vai chị Thảo), Nguyễn Thịnh (vai Đạo) và Vũ Ngọc Mạnh (vai Trung). 

 Việc mang Bên trong vỏ kén vàng đến với khán giả Việt Nam, đạo diễn Phạm Thiên Ân cho rằng, đây là cách để đoàn làm phim bày tỏ lòng biết ơn cùng lời tri ân đẹp nhất đến những người đã ủng hộ phim trong suốt thời gian qua. Không chỉ vậy, đây còn là cơ hội để ê kíp trình chiếu những thước phim đầy tự hào được quay tại Lâm Đồng - mảnh đất quê hương của đạo diễn.

Phạm Thiên Ân sinh năm 1989, quê Bảo Lộc (Lâm Đồng), từng giành giải Nhì cuộc thi Làm phim ngắn 48 giờ năm 2014. Năm 2018, phim Câm lặng (The Mute) của anh chiếu tại Liên hoan phim ngắn Quốc tế Palm Spring, được chọn tranh giải ở gần 15 Liên hoan phim Quốc tế như Winterthur, Tampere, Hong Kong, Encounters, Aspen. Phim ngắn Stay Awake, Be Ready (Hãy tỉnh thức và sẵn sàng) dài bảy phút, được quay chỉ với một cú máy, đoạt giải Illy ở Tuần lễ đạo diễn, hạng mục Director’s Fortnight Liên hoan phim Cannes 2019. Sau Cannes, tác phẩm được chiếu tại hơn 40 liên hoan phim quốc tế như Busan (Hàn Quốc), Locarno (Thụy Sĩ), Singapore, Stockholm (Thụy Điển), Milano (Italy), Vancouver (Canada).

DIÊN VỸ

Nguồn: Tạp chí VHNT số 544, tháng 8-2023