Người hùng trên màn ảnh là những nhân vật với vẻ đẹp ngoại hình đầy nam tính và tính cách mạnh mẽ, hành xử chính trực, nghĩa khí. Bởi vậy mà không chỉ luôn được kề cận bên cạnh các mỹ nhân màn bạc, họ còn gây sức hút mạnh mẽ với khán giả. Ở mỗi thời kỳ, điện ảnh Việt Nam đều có những hình mẫu người hùng lý tưởng trên màn bạc, trở thành mơ ước lãng mạn cho nhiều thế hệ khán giả.

Thương Tín và Chánh Tín - hai người hùng màn nahr thập niên 80 trong phim Ván bài lật ngửa

Lịch sử điện ảnh Việt Nam từng ghi nhận một "người hùng" đặc biệt - đó là nghệ sĩ Thế Anh với vai trung úy Phương trong phim Nổi gió. Sở dĩ được cho là đặc biệt bởi tuy là một nhân vật của “phía bên kia” - nghĩa là không được xếp vào phe chính nghĩa nhưng trung úy Phương vẫn trở thành "người hùng" trong mộng của khán giả - nhất là khán giả nữ một thời. Cho đến nay, NSND Thế Anh vẫn cho rằng trung úy Phương là vai diễn quan trọng nhất của mình bởi nó đã tạo bước ngoặt trong sự nghiệp của ông. Không thể phủ nhận chính vẻ đẹp đậm chất nam tính với gương mặt cương nghị, đôi mắt xếch và nụ cười với chiếc răng khểnh duyên dáng đã tạo nên sức hút của nhân vật này. Đó là lý do khiến trung úy Phương tuy ở phía bên kia mà vẫn trở thành "người hùng" của màn bạc những năm 60 của thế kỷ trước.

Những năm 80, một nhân vật người hùng mới tạo được sức hút mạnh hơn nhiều nhờ vào việc xuất hiện với tần số cao hơn - đó là nghệ sĩ Chánh Tín với nhân vật Nguyễn Thành Luân trong 8 tập phim Ván bài lật ngửa (đạo diễn Lê Hoàng Hoa). Vẻ ngoài hào hoa phong nhã cùng sự thông minh, can trường, quả cảm của một chiến sĩ tình báo Cách mạng trong vỏ bọc một sĩ quan Việt Nam cộng hòa của Nguyễn Thành Luân đã chinh phục hoàn toàn khán giả, khiến nhân vật này không chỉ trở thành người hùng màn bạc, tạo nên một cơn sốt hâm mộ cuồng nhiệt trong suốt hàng thập kỷ mà còn có sức sống lâu bền cho tới tận hôm nay. Nhắc tới diễn viên Chánh Tín là nhắc tới Nguyễn Thành Luận, chỉ với một vai diễn này, anh đã hoàn thành sự nghiệp diễn xuất của đời mình. Và với vai diễn này, anh đã tạo dựng được hình mẫu người hùng lý tưởng và tiêu biểu cho một thời kỳ lịch sử với những dấu ấn không thể phai mờ. Đó là hình ảnh người chiến sĩ Cách mạng chính trực mà hào hoa, kiên trung mà nhân hậu.

Cũng thành công với hình tượng người chiến sĩ Cách mạng, nghệ sĩ Thương Tín cùng với Chánh Tín tạo thành “bộ đôi người hùng” sáng chói trên màn ảnh một thời. Với hai vai diễn Tám Thương trong phim Bài ca không quên (đạo diễn Nguyễn Văn Thông) và Sáu Tâm trong Biệt động Sài Gòn (đạo diễn Long Vân), Thương Tín đã khắc họa đậm nét hình ảnh người chiến sĩ biệt động thành Sài Gòn anh dũng, quả cảm với vẻ ngoài lãng tử, phong trần và kiêu bạc. Nhờ sức hút của một người hùng màn bạc mà Thương Tín trở thành nam diễn viên đóng nhiều phim nhựa nhất thời ấy và cũng ghi dấu trong nhiều dạng vai nhất, cả chính diện và phản diện.

Những năm 90, một bộ đôi “người hùng” mới khuynh đảo màn ảnh rộng, đó là Lý Hùng và Lê Tuấn Anh. Cùng gây ấn tượng bởi vẻ đẹp nam tính, nhưng mỗi người lại có sức hút riêng của mình. Nếu Lý Hùng thu hút bởi vẻ chính trực của con nhà võ với những vai diễn chính diện thì Lê Tuấn Anh lại tạo dấu ấn với típ nhân vật phản diện đa sắc. 

 Johnny Trí Nguyễn.và Ngô Thanh Vân trong phim Bẫy rồng

Vai Trương Sỏi trong ba tập phim Người không mang họ - một tướng cướp với trái tim mềm yếu ẩn đằng sau vẻ bề ngoài phong trần, mạnh mẽ là “bệ phóng” giúp tên tuổi Lý Hùng nhanh chóng tỏa sáng. Thời hưng thịnh của dòng phim “mì ăn liền”, Lý Hùng là diễn viên ngôi sao của dòng phim này và cũng là người hùng của màn ảnh một thời với nhiều dạng vai, cả trong phim cổ trang, võ thuật, hình sự và tâm lý xã hội như Thăng Long đệ nhất kiếm, Tráng sĩ Bồ Đề, Sơn thần thủy quái, Lệnh truy nã, Người hùng đá đỏ…

Gây ấn tượng ngay từ khi mới xuất hiện trên màn ảnh bởi vẻ đẹp ngoại hình, Lê Tuấn Anh cũng từng đóng nhiều loại vai nhưng anh chỉ để lại dấu ấn đặc biệt trong các nhân vật phản diện. Đó là viên trung úy cảnh sát Sài Gòn trong Bí mật thành phố cấm thầm lặng săn đuổi con mồi, khi gần đến đích mới phát hiện đó chính là cha đẻ của mình. Vai Bình - thầy giáo dạy piano trong Vị đắng tình yêu đã tạo nên “thương hiệu” riêng cho Lê Tuấn Anh với cái cười nửa miệng khinh bạc, ánh mắt đầy toan tính thủ đoạn ẩn đằng sau vẻ bề ngoài hào hoa phong trần. Thái Sa lem trong Lệnh truy nã cũng là một vai diễn “để đời” của Lê Tuấn Anh, giúp anh định hình vị trí “người hùng” trên màn bạc, dù là người hùng thuộc phe không chính nghĩa nhưng vẫn được khán giả hâm mộ cuồng nhiệt.

Đầu những năm 2000, màn bạc thiếu vắng hình bóng người hùng, ngược lại, lại thừa thãi những nhân vật nam với vẻ bề ngoài bóng bẩy bởi cuộc “đổ bộ” của các ngôi sao ca nhạc, người mẫu thời trang lấn sân màn ảnh. Chỉ đến khi bộ phim Dòng máu anh hùng và sau đó là Bẫy rồng nhen nhóm cho dòng phim hành động thì một người hùng mới được phát hiện - đó là Johnny Trí Nguyễn. Những người hùng do Johnny Trí Nguyễn thể hiện trên màn ảnh mang hơi hướng của những người hùng hành động trong phim Mỹ nhưng vẫn đầy sức hút với khán giả Việt bởi những màn hạnh động võ thuật đậm chất Việt. 

Được đánh giá cao bởi ngoại hình mạnh mẽ đầy nam tính và khả năng võ thuật, Trí Nguyễn nhanh chóng tạo dựng được hính ảnh người hùng trong phim hành động võ thuật. Cũng như những “người hùng” tiền bối, anh được nhiều nhà sản xuất mời chào và thể hiện các nhân vật khá đa dạng trong Hồn Trương Ba da hàng thịt, Nụ hôn thần chết, Chơi vơi, Long ruồi… và mới đây nhất là Cưới ngay kẻo lỡ nhưng dường như sở trường của anh là những người hùng hành động. Chỉ khi hóa thân vào típ nhân vật này, anh mới bộc lộ được hết những thế mạnh tiềm ẩn và niềm đam mê của mình, đó là những màn đánh võ công phu, đẹp mắt, là hình ảnh một người đàn ông phong trần làm chỗ dựa cho các mỹ nhân hay song hành cùng một “đả nữ” với tinh thần nghĩa hiệp.

Diễn viên Huỳnh Đông trong phim Thiên mệnh anh hùng 

Bộ phim Thiên mệnh anh hùng không chỉ có công khám phá một “đả nữ” trong dáng vẻ yểu điệu của một “hot girl” mà nó còn lăng xê thành công hình ảnh một người hùng - đó là Huỳnh Đông với vai Nguyên Vũ. Thực ra, cái tên Huỳnh Đông đã được biết đến từ trước đó với vai Huỳnh Văn Nghệ trong phim Vó ngựa trời Nam - một hình mẫu nhân vật phảng phất hình mẫu “người hùng”, nhưng phải đến Thiên mệnh anh hùng, Huỳnh Đông mới thực sự tỏa sáng với hình ảnh người hùng. Một người hùng đậm chất Việt với dáng vẻ chân chất, thuần hậu nhưng không kém phần nghĩa khí, trọng nhân nghĩa, khinh bạo tàn.

Còn một người hùng nữa, tuy đã được biết đến với nhiều bộ phim hành động võ thuật ở nước ngoài nhưng chưa “xuất hết chiêu” để thu phục khán giả quê nhà trong những vai diễn mang bóng dáng người hùng hành động - đó là Dustin Nguyễn. Người xem biết đến anh như là một diễn viên của dòng phim hành động với vai Sĩ trong phim Dòng máu anh hùng hay Lửa Phật bên cạnh những vai bi trong Cánh đồng bất tận hay Trúng số…

HOÀNG MINH

Nguồn: Tạp chí VHNT số 517, tháng 11-2022