Trên con đường nghệ thuật, Nguyễn Khánh Ly có những bước đi chậm nhưng chắc chắn, không bon chen và tránh xa với những thị phi thường thấy ở showbiz. Ly kiệm lời, cân nhắc từng lời nói, hành động. Gặp Ly lúc nào cũng thấy tràn đầy nguồn năng lượng tích cực và lan toả tình yêu cuộc sống đến với mọi người. Tôi mến Ly vì điều đó.

Sự học chưa khi nào là đủ, nhất là khi đứng trên bục giảng

Ca sĩ Nguyễn Khánh Ly đến với nghệ thuật bằng sự nỗ lực của bản thân với năng khiếu trời cho. Vốn là người thân thiện, chân thành, nhẹ nhàng, tỉ mỉ, chu đáo, nên Khánh Ly khá cẩn trọng khi xuất hiện trước công chúng. Mặc dù đã có được những thành tích nhất định trên con đường nghệ thuật như: Giải Nhì Giọng hát hay Hà Nội (2006); Giải Ba dòng nhạc Thính phòng Cuộc thi Sao Mai (2011); Giải Nhì Cuộc thi hát Thính phòng - Nhạc kịch (2017); đạt học vị Tiến sĩ năm 2023; nhiều lần được mời làm giám khảo các cuộc thi âm nhạc chuyên nghiệp và không chuyên. Mới đây nhất cô rất vinh dự khi được mời làm giám khảo tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Hồng Kông khu vực Việt Nam 2024. Song, Khánh Ly chưa bao giờ bằng lòng với những gì mình có và phấn đấu nỗ lực trong khả năng có thể của mình một cách tốt nhất.

Khánh Ly và nhạc sĩ Dương Trường Giang song ca trong show diễn Ly

Chính sự nỗ lực của bản thân, sự khích lệ của thầy cô giáo, đặc biệt sự động viên của ông xã Ly, cùng câu nói: “Em hãy đi học để làm tấm gương cho các con” là những động lực vô cùng quý giá để Ly dấn thân cho nghệ thuật, với một đề tài nghiên cứu cũng khá hóc búa: “Tác phẩm thanh nhạc Nga trong đào tạo thanh nhạc chuyên nghiệp tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam”, mà ở đó, Ly đã dày công nghiên cứu và phân tích về một số tác phẩm romance của Liên bang Nga cũng như đưa ra những luận điểm minh chứng về những nét tương đồng trong phương pháp sư phạm thanh nhạc của Nga với phương pháp sư phạm thanh nhạc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Trong đó, áp dụng phương pháp phát triển chất giọng tự nhiên hay còn gọi là phương pháp “đồng nhất âm khu”- nghĩa là làm đều giọng hát cho các quãng giọng mà bắt đầu sẽ là từ phần âm khu trung của giọng hát rồi phát triển ra hai hướng đi lên và đi xuống đến hết tầm cữ của giọng cho những học sinh, sinh viên theo học thanh nhạc chuyên nghiệp. Nguyễn Khánh Ly cho rằng: “Việc giữ gìn và phát triển giọng hát tự nhiên nhất của một ca sĩ chuyện nghiệp là điều cần thiết và quan trọng đối với những nhà sư phạm thanh nhạc, bởi phương pháp này sẽ được áp dụng trong đào tạo thanh nhạc chuyên nghiệp ngay từ năm đầu tiên các em theo học và là cơ hội để các em giữ gìn và phát triển giọng hát của mình một cách tốt nhất”.

NSND Đức Long và Khánh Ly trong minishow Ly

Từ những suy nghĩ và lựa chọn đề tài nghiên cứu của Ly cho thấy, Khánh Ly rất chú trọng đến sự nghiệp đào tạo, bởi Ly cho rằng: “Khi giảng dạy, Ly thấy mình cần có kiến thức rộng hơn, đa dạng hơn. Ly nghĩ, muốn học trò của mình tiến xa thì mình phải có kiến thức rộng, để tìm cho mình một phương pháp giảng dạy riêng và cũng là để nắm bắt từng cá tính học trò, khơi gợi và làm thế nào để các em phát huy được tố chất cũng như sở trường, sở đoản trong giọng hát của mình và để các em yêu, gắn bó lâu dài với nghề. Tuổi trẻ thường hay nông nổi, đứng trên cương vị là một giảng viên, chúng ta nên mở lòng để các em có hướng phát triển”. 

 Thật vậy, càng trò chuyện với Khánh Ly, gần Ly và nghe Ly hát sẽ cảm nhận được rõ hơn ở Ly một sự cẩn trọng, chậm và chắc, điềm đạm và sâu sắc. NSND Hà Thủy cho biết: “Tôi dõi theo Ly từ những bước chân đầu tiên đến với nghệ thuật, và đến bây giờ, em đã đủ năng lượng để có thể bứt phá. Ở Khánh Ly, điều tôi luôn nhớ về em là một nghị lực bền bỉ, không bỏ cuộc dù bất cứ trường hợp nào, kể cả khi có những quãng trầm tưởng không vượt qua trong cuộc sống, nhưng em không bao giờ ngừng nghỉ mà miệt mài phấn đấu. Khánh Ly là một ca sĩ có đủ những yếu tố để thành công. Tôi luôn tự hào về em”. 

NSND Đức Long, nhạc sĩ Trường Giang và ca sĩ Khánh Ly nhận hoa hoa khán giả chúc mừng thành công của đêm diễn

Ðiều dễ nhận thấy ở Ly là sự yêu thương mà mọi người dành cho Ly bằng cả sự chân thành. NSƯT Thu Lan - người đã có ảnh hưởng tới con đường nghệ thuật của Khánh Ly khẳng định: “Giờ Khánh Ly đã trở thành đồng nghiệp của tôi, tôi thấy Ly là nghệ sĩ đam mê, xả thân vì nghề, ham học hỏi và là một nhà sư phạm tốt. Ly rất tỉ mỉ, thương học trò, kiên trì, nhẫn nại trong vấn đề đào tạo. Tôi rất ngưỡng mộ những nỗ lực, phấn đấu và vui mừng với thành tựu của Ly. Ở em toát lên niềm đam mê và ý chí nỗ lực vươn lên mạnh mẽ”.

 “Ly” với Khánh Ly

Minishow “Ly” của Khánh Ly diễn ra tối 21/3 tại Skyline coffee đã không còn một chỗ trống - đó cũng là hạnh phúc của người nghệ sĩ, là dấu mốc quan trọng - tròn 20 năm Khánh Ly đến với âm nhạc chuyên nghiệp.

Tôi không mong chờ sự nổi loạn trong giọng hát của Khánh Ly, hay một điều gì đó mới mẻ khác với Ly sau một khoảng thời gian dài dành thời gian cho nghiên cứu khoa học. Nhất là nhìn vào list chương trình toàn là những bài hát trữ tình thì cũng chẳng có đất diễn để Ly nổi loạn, nhưng nó lại là một đêm nhạc dành cho Ly, đậm chất Ly - nền nã, trong trẻo, nữ tính và đầy nội lực. Nguyễn Khánh Ly tâm sự: “Là ca sĩ, nhưng trong suốt một thời gian dài, vừa lo cho gia đình, vừa lo việc học hành, khiến Ly không dám nhận lời đi diễn nên có lúc rơi vào tâm bệnh. Nhất là khi người thầy có ảnh hưởng sâu sắc nhất tới Ly là GS, NSND Trung Kiên qua đời. Phải nỗ lực lắm, Ly mới tập trung vào việc học và tốt nghiệp. Ngay sau khi nhận tấm bằng Tiến sĩ, Ly như được tiếp thêm một nguồn năng lượng mới, Minishow cũng như phần thưởng cho chính mình và cũng là lời tri ân với công chúng yêu mến giọng hát của Ly”.

Vợ chồng ca sĩ Trọng Tấn, Tiến sĩ - ca sĩ Phương Nga, NSND Phạm Phương Thảo chúc mừng Khánh Ly đã có show diễn thành công

Tôi cũng khá ấn tưởng với màn song ca của NSND Ðức Long và ca sĩ Khánh Ly qua 2 ca khúc Mùa hè đẹp nhất (Ðức Huy) và Chợt nhớ (Nhật Trung) - điều đó được minh chứng bởi những tràng pháo tay của khán giả dành cho 2 nghệ sĩ. Quả thực, những ai đã biết về NSND Ðức Long đều sẽ nhận thấy rõ sự thay đổi trong cách hát, nhẹ và bay hơn so với Ðức Long thường ngày, mà như lời NSND Ðức Long: “Song ca cùng Ly tôi thấy mình hơi liều, bởi tôi với Ly cách nhau 2 thế hệ. Nhận làm khách mời trong Minishow của Ly, tôi đã phải thay đổi bản thân rất nhiều để có thể hoà hợp cùng Ly và không phụ lòng mong đợi của công chúng”. 

Tôi cho rằng, NSND Ðức Long đã rất khéo léo làm bệ đỡ “kẻ xướng - người họa”, để tiếng hát Khánh Ly vút cao, thể hiện được khoảng âm đẹp nhất trong giọng hát, cũng như kỹ thuật thanh nhạc ở những phần cao trào trong tác phẩm. Song, có lẽ lần đầu xuất hiện trở lại sau một khoảng thời gian khá dài bận rộn với công tác nghiên cứu khoa học, nên trong show diễn, nhiều lúc Khánh Ly phải kìm nén cảm xúc hồi hộp trước sự cổ vũ nhiệt tình của khán giả. Với một bande là nhạc sĩ, nhạc công xuất sắc dưới sự dẫn dắt của Giám đốc âm nhạc Phạm Minh Thành đã đưa tiếng hát Khánh Ly đến gần hơn với công chúng.

Vỹ thanh

Minishow Ly khép lại, song tôi đã bị ám ảnh bởi giai điệu và ca từ của ca khúc Ly mà nhạc sĩ - ca sĩ Vũ Minh Vương của nhóm nhạc Dòng thời gian viết “đo ni đóng giày” cho Khánh Ly: “Lung linh sắc hương giữa ngàn hoa/ Sắc kiêu sa, hương ngọt ngào, dịu dàng… Em/ Ngây thơ sáng trong, em thuần khiết/ Thuỷ chung sắt son, ấm áp nồng nàn… Em/ Ly - Em, lung linh sắc màu/ Ngát hương thơm, rực rỡ rạng ngời/ Yêu! Ðam mê mãnh liệt, khát khao cháy bỏng, dịu dàng ân cần…” 

Phần ca từ trong ca khúc Ly không phải là đặc sắc, nhưng chính âm nhạc của Vũ Minh Vương đã làm nên tác phẩm Ly cũng là tên ca sĩ Khánh Ly trở nên đẹp lung linh, khiến người nghe phải nhớ, phải quyến luyến… Minh Vương không chỉ hiểu về Ly từ trong suy nghĩ mà còn nắm rõ khoảng âm vực đẹp nhất trong giọng hát của Khánh Ly để vẽ nên một giai điệu đẹp, bay bổng. Tôi đặc biệt thích phần vocal trong tác phẩm, Minh Vương đã có những quãng chuyển khéo léo và rất tự nhiên để ca sĩ vừa phiêu vừa khoe được trọn vẹn nội lực trong giọng hát bằng kỹ thuật thanh nhạc điêu luyện, tinh tế của người được đào tạo âm nhạc bác học. Phần hòa âm, phối khí rất đẹp, nhẹ nhàng và đầy cảm xúc của nhạc sĩ Huyền Trung đã tạo thêm chất xúc tác để Ly đẩy được cảm xúc lên cao, và người nghe cảm nhận rõ được sự khát khao cất tiếng hát, vốn bị kìm nén bấy lâu của Ly như vỡ oà, đầy đam mê, quyến rũ. Với tôi, MV Ly là khởi đầu trở lại đẹp như một bản romance.

TRẦN LỆ CHIẾN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 568, tháng 4-2024