Sáng ngày 9/5/2022, nhà văn Linda Lê đã qua đời ở tuổi 59 tại Paris, Pháp, để lại nỗi tiếc thương cho giới văn chương và độc giả. Để tưởng niệm cố nhà văn, Viện Pháp tại Hà Nội và Nhã Nam đã phối hợp tổ chức một buổi trò chuyện nhỏ vào ngày 29/5/2022 tại Hà Nội để cùng thân hữu, các độc giả, những người yêu mến Linda Lê chia sẻ và lắng nghe những cảm nhận về con người và tác phẩm của bà.

Nhà văn Linda Lê - Ảnh: Le Monde

Linda Lê sinh năm 1963 tại Đà Lạt trong gia đình có cha là người Việt, mẹ là người Pháp. Bà cùng các chị em theo mẹ sang Pháp năm 1977, trong khi cha ở lại Việt Nam. Sự chia lìa đau khổ này đã để lại ảnh hưởng mạnh mẽ lên những trang viết của bà về sau. Linda Lê thành danh năm 1992 với tập truyện Les Évangiles du Crime (Phúc âm tội ác). Từ đây, các tác phẩm của bà luôn được đón nhận nồng nhiệt, từ Calomnies (Vu khống, 1993), Les Dits d’un Idiot (Lời tên khùng, 1995) đến bộ ba Les Trois Parques (Ba nữ thần Số mệnh, 1997) Voix (Tiếng nói, 1998), Lettre morte (Thư chết, 1999). Bà trở thành một tài năng độc đáo trên văn đàn Pháp với nhiều giải thưởng văn học như Giải Vocation (1990), Giải Renaissance de la nouvelle (1993), Giải Wepler (2010)…

Năm 2012, tác phẩm Sóng ngầm gây chú ý ngay từ khi ra mắt và được xem là một trong những tác phẩm giá trị nhất của mùa văn học Pháp năm 2012 khi lọt vào danh sách 4 đề cử chung kết của Giải Goncourt. Tờ Télerama nhận định: “Linda Lê sở hữu biệt tài sáng tạo những kết hợp từ quý và hiếm, có khiếu đặc biệt với thứ ngôn ngữ bị quên lãng. Cũng như các nhân vật, từng từ ngữ của Linda Lê xuất hiện, thể hiện sự độc lập và độc đáo của mình. Đó chính là những điều tạo nên một nhà văn tài năng hiếm có”. 

 Văn chương của Linda Lê có sự giao thoa giữa nhiều chủ đề: tha hương, nỗi mất mát, mối quan hệ trong gia đình và những tổn thương thời thơ ấu đeo đẳng đời sống của người trưởng thành. Bà sở hữu lối viết thôi miên kỳ lạ, những kết hợp từ sáng tạo và các nhân vật độc đáo. Năm 2019, Linda Lê nhận giải thưởng Prince Pierre de Monaco, ghi nhận sự nghiệp sáng tác tại đất Pháp của bà.

Các diễn giả trong buổi trò chuyện (từ trái sang): Nhà văn Hiền Trang, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, PGS - TS Ngô Văn Giá

Buổi trò chuyện do Viện Pháp tại Hà Nội và Nhã Nam tổ chức có sự tham dự của nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, PGS - TS Ngô Văn Giá, nhà văn trẻ Hiền Trang và đông đảo các độc giả yêu mến văn chương. PGS - TS Ngô Văn Giá nhận định: “Do là buổi gặp gỡ có tính chất tưởng niệm, nên mọi người cùng tham dự thật thoải mái, cùng nói lên ấn tượng và cảm nhận qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua đọc Linda Lê. Vui là cuộc này toàn những người trẻ tham dự. Họ đọc khá nhiều và có chủ kiến đàng hoàng. Có ai đó nói rằng Linda Lê dễ đọc, dễ hiểu. Tôi không nghĩ thế. Bà tạo nên một lối viết của những giằng xé căng thẳng về tinh thần và thể xác; các nhân vật toàn dị biệt, bất thường; tính liên văn bản khá mạnh; ấy là chưa kể đến quan niệm văn chương và con ngưòi rất khác người của bà. Các tác phẩm của nữ nhà văn Pháp gốc Việt này vẫn là một vẫy gọi và thách thức bạn đọc...”.

LÊ MINH

Nguồn: Tạp chí VHNT số 499, tháng 5-2022