Điện Biên là 1 trong 13 tỉnh trọng điểm của cả nước về tệ nạn ma túy. Tình hình mua bán, vận chuyển, sử dụng trái phép chất ma tuý diễn biến phức tạp, tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Các điểm, tụ điểm ma túy phức tạp trên dọc tuyến biên giới chưa được triệt phá triệt để. Số người nghiện ma túy còn nhiều, tuy đã được cai nghiện hằng năm nhưng giảm không đáng kể, tỷ lệ tái nghiện cao. Số người nghiện ma túy không chỉ ở trong đồng bào dân tộc vùng cao, vùng trước đây có trồng cây thuốc phiện, mà còn tiềm ẩn, gia tăng ở những vùng thấp, trong học sinh, sinh viên, cán bộ viên chức.

Tệ nạn xã hội nói chung và tệ nạn ma túy, mại dâm nói riêng ngày càng diễn biến phức tạp. Bên cạnh việc hút thuốc phiện là hủ tục mang tính tập quán đã có từ lâu ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì nhiều năm nay, tại những khu vực đông dân cư ở các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh, số người sử dụng ma túy tổng hợp, heroine ngày càng tăng cao, gây tác hại nhiều mặt về kinh tế, văn hóa, xã hội. Tệ nạn ma túy, tệ nạn mại dâm đang làm suy thoái nhân cách, phẩm giá, tàn phá cuộc sống của nhiều gia đình và xã hội, gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự và an toàn xã hội trên địa bàn.

Nhiều năm qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền và các ngành, đoàn thể và địa phương ở Điện Biên đã có nhiều biện pháp tích cực nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn ma túy. Tuy nhiên, việc buôn bán, vận chuyển và sử dụng trái phép các chất ma túy còn xảy ra và diễn biến phức tạp, khó kiểm soát; số người nghiện ngày càng trẻ hóa và rất manh động dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật (trộm cắp tài sản, cướp giật, giết người…) ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội, nhất là các tuyến biên giới.

Theo số liệu thống kê, rà soát của Công an tỉnh Điện Biên, tính đến ngày 15/12/2021, tổng số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý là 8.766 người, giảm 15 người so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nam: 8.360 người (chiếm 95,37%), nữ: 406 người (chiếm 4,63%); người nghiện có nghề nghiệp 3.035 người (chiếm 34,62%), không nghề nghiệp: 5.731 người (chiếm 65,38%); người nghiện có độ tuổi từ 16 - 18 tuổi có 5 người (chiếm 0,057%); từ 18 tuổi đến dưới 30 tuổi có 2.232 người (chiếm 25,46%), từ đủ 30 tuổi trở lên là 6.529 người (chiếm 74,48%).

Ngay từ đầu năm 2021, HĐND, UBND  tỉnh Điện Biên đã giao chỉ tiêu kế hoạch cai nghiện cho các ngành và UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cũng chỉ đạo Trung tâm Chữa bệnh Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh tổ chức cai nghiện ma túy bắt buộc, cai tự nguyện, điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; các huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, điều trị các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế cho người nghiện ma túy trên địa bàn. Tuy nhiên, do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, trong quá trình tổ chức cai nghiện đã phát sinh chi phí xét nghiệm cho người nghiện trước khi áp dụng các biện pháp cai nghiện dẫn đến khó khăn trong quá trình mua thuốc cai nghiện; lực lượng y tế cấp xã  lại hạn chế, phải tập trung cho công tác tiêm chủng phòng, chống dịch COVID-19…

Kết quả, trong năm 2021, toàn tỉnh tổ chức cai nghiện ma túy cho 927 người, đạt 100,43%KH/năm (gồm cai tại Trung tâm 596 người, đạt 112,45%KH/năm; cai tại gia đình và cộng đồng 331 người, đạt 84,22%KH/năm); Trong đó, cai tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh 596 người gồm: cai bắt buộc cho 496 người (tiếp nhận mới 221 người, cụ thể: huyện Điện Biên Đông 22 người, huyện Tủa Chùa 19 người, huyện Mường Ảng 28 người, thành phố Điện Biên Phủ 18 người, huyện Điện Biên 36 người, huyện Nậm Pồ 25 người, huyện Mường Nhé 21 người, huyện Tuần Giáo 30 người, huyện Mường Chà 15 người, thị xã Mường Lay 5 người); cai tự nguyện cho 100 người (tiếp nhận mới 58 người).

Cai tại gia đình và cộng đồng 331 người, gồm: huyện Mường Nhé 115 người, huyện Nậm Pồ 63 người, huyện Điện Biên 50 người, thành phố Điện Biên Phủ 20 người, huyện Tuần Giáo 45 người, thị xã Mường Lay 8 người, huyện Mường Ảng 30 người. Số người (lượt người) quản lý tại cộng đồng là 285 người.

Tính đến ngày 10/12/2021, Điện Biên đã tiếp nhận mới và duy trì điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội tỉnh cho 100 bệnh nhân (riêng tại Chi nhánh huyện Điện Biên Đông 45 bệnh nhân).

Qua duy trì đa dạng các biện pháp cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh như cai bắt buộc, cai tự nguyện, điều trị nghiện bằng chất thay thế tại Trung tâm; cai bắt buộc, cai tự nguyện tại cộng đồng, cai tự nguyện tại gia đình... có 7/10 huyện, thị xã, thành phố đã thực hiện cai nghiện ma túy với kết quả đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch giao. Nhờ đó, đã tạo điều kiện thuận lợi cho người nghiện ma túy lựa chọn tham gia các loại hình cai nghiện phù hợp,  góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, số người được cai nghiện hằng năm còn ít, tỷ lệ tái nghiện cao, số người nghiện ma túy ngoài xã hội còn lớn... đã ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn như: tham gia mua bán, vận chuyển ma túy; thực hiện các hành vi phạm tội và bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động người nghiện tự nguyện đăng ký, tham gia các hình thức cai nghiện ma túy còn hạn chế; người nghiện ma túy sau cai nghiện trở về địa bàn nơi cư trú chưa quyết tâm cao, dễ bị lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc và dẫn đến tái nghiện. Nhiều gia đình và cấp ủy chính quyền cơ sở chưa phát huy vai trò, trách nhiệm trong giúp đỡ người sau cai nghiện thực hiện tốt các biện pháp phòng tránh tái nghiện.

Phát huy những kết quả đạt được, trong năm 2022, Điện Biên sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền về công tác cai nghiện ma túy; tổ chức cai nghiện tại gia đình và cộng đồng; phối hợp với các ngành liên quan thực hiện tốt công tác đưa người nghiện ma túy vào cai nghiện bắt buộc tại cơ sở theo Luật Xử lý vi phạm hành chính; nâng cao hiệu quả giải quyết một số vấn đề xã hội sau cai nghiện ma túy; cập nhật và hoàn thiện hệ thống thu thập, xử lý thông tin; tăng cường các hoạt động thanh tra, kiểm tra...

PHƯƠNG CHÂM

Nguồn: Tạp chí VHNT số 492, tháng 3-2022