Photo Hanoi’23 - Biennale nhiếp ảnh quốc tế là sự kiện lần đầu tiên được tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam và Pháp. Với nhiều hoạt động đa dạng, hấp dẫn như triển lãm, tọa đàm và các trải nghiệm thực hành nhiếp ảnh diễn ra tại nhiều không gian văn hóa trên địa bàn 7 quận của thành phố Hà Nội..., triển lãm diễn ra từ ngày 21/4 đến ngày 3/6/2023. Đây là sự kiện do Viện Pháp tại Việt Nam khởi xướng, phối hợp với Sở VHTT Hà Nội tổ chức, với sự bảo trợ của UBND thành phố Hà Nội. Dự án là kết quả hợp tác giữa Việt Nam và Pháp cùng sự hỗ trợ của nhiều đối tác Việt Nam và quốc tế khác. Ông Thierry Vergon - Giám đốc Viện Pháp tại Hà Nội trao đổi về dự án này.

Ông Thierry Vergon, Giám đốc Viện Pháp Việt Nam tại Hà Nội phát biểu tại buổi họp báo Photo Hanoi’23 - Biennale nhiếp ảnh quốc tế

• Vì sao Viện Pháp tại Việt Nam lại khởi xướng Hanoi’s Biennale nhiếp ảnh quốc tế và vì sao lại chọn nhiếp ảnh, thưa ông?

Viện Pháp tại Việt Nam đang có rất nhiều hoạt động trao đổi văn hóa và quảng bá văn hóa nghệ thuật nói chung. Điều này bao gồm nhiều hoạt động đa dạng trong lĩnh vực văn hóa và công nghiệp sáng tạo. Chúng tôi luôn muốn đồng hành cùng Bộ VHTTDL Việt Nam trong Chiến lược phát triển văn hóa và điều quan trọng, chúng tôi cho rằng phải cùng với các cơ quan chức năng của Việt Nam tổ chức một sự kiện lớn để quảng bá một hoặc nhiều lĩnh vực văn hóa và sáng tạo.

Chúng tôi đã có nhiều cuộc gặp gỡ vào năm 2020 và 2021 với những người liên quan đến lĩnh vực văn hóa nghệ thuật của Hà Nội và Việt Nam nói chung, và chúng tôi cùng đồng tình rằng nhiếp ảnh rất thú vị vì nhiều lý do. Trong đó có việc nhiếp ảnh cũng là một phương tiện để thúc đẩy các lĩnh vực văn hóa. Thông qua nhiếp ảnh, bạn có thể nói về kiến trúc, thời trang, thiết kế, thậm chí là thể thao hoặc bất kỳ chủ đề liên quan nào khác. Thế nên nhiếp ảnh là một trong những bộ môn đầu tiên mà chúng tôi muốn khám phá, cũng bởi ở Việt Nam có những cảnh non nước rất thú vị đối với các nhiếp ảnh gia.

Biennales hiện là một định dạng rất phổ biến để quảng bá nghệ thuật thị giác trên thế giới. Ví dụ, mọi người đều biết Biennale of Venice hay Bienal of Bamako…. cũng có một số sự kiện khác dành riêng cho nhiếp ảnh trên thế giới và trong khu vực như Objectifs ở Singapore, Photo Pnompenh ở Campuchia hay Kyotographie ở Nhật Bản.

Vì vậy, sau khi thảo luận với các tổ chức văn hóa Việt Nam như phòng trưng bày hoặc trung tâm triển lãm, các nghệ sĩ Việt Nam và cả giám tuyển, cũng như thảo luận với thành phố Hà Nội, tất cả chúng tôi quyết định sẽ hợp tác tổ chức một sự kiện quy mô lớn hơn dành riêng cho nhiếp ảnh mang tên Photo Hanoi’23. Đây sẽ là phiên bản thực sự đầu tiên của Biennale Quốc tế về nhiếp ảnh và sự kiện này sẽ tổ chức hai năm một lần.

Một tác phẩm trong triển lãm Hà Nội- Một thành phố trong nhiếp ảnh

• Theo ông, Biennale of Photography: Photo Hanoi 23’ có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển văn hóa, kinh tế và xã hội của thành phố trong ngắn hạn và dài hạn?

Tôi thực sự không thể nói về những tác động thực sự của nó đối với Hà Nội, tôi chỉ có thể so sánh với tác động của loại sự kiện đó đối với các thành phố khác. Trước tiên, hãy so sánh với Kyotography, một sự kiện lớn đã 10 năm tuổi, được tổ chức tại Kyoto, Nhật Bản. Sự kiện này hiện đang thu hút công chúng nhiều hơn số lượng cư dân của thành phố. Vì vậy, bạn có thể tưởng tượng rằng điều đó rất tốt đối với ngành Du lịch và nền kinh tế. Nếu bạn nhìn vào chính bối cảnh nghệ thuật, và cụ thể hơn là tại các công ty ảnh chẳng hạn như đã bắt đầu cách đây vài năm, nó đã tạo ra một thế hệ nhiếp ảnh gia mới có khả năng tiếp xúc ở cấp độ quốc tế. Giám đốc nhiếp ảnh của Bộ Văn hóa Pháp nói với tôi rằng những sự kiện này đã giúp ông biết những gì đang xảy ra ở Campuchia, từ đó ông bắt đầu mua một số tác phẩm của nghệ nhân Campuchia.

Vì vậy, những gì chúng tôi mong đợi cũng là đưa ra một cách tiếp cận thực sự tốt ở Việt Nam. Việc các nhiếp ảnh gia Việt Nam và công chúng Việt Nam được tiếp xúc với các tác phẩm quốc tế cũng là điều rất tốt, nhằm thiết lập sự đối thoại giữa nghệ thuật Việt Nam và nghệ thuật các nơi khác trên thế giới. Nó giúp tạo ra sự hiểu biết tốt hơn về văn hóa và giúp các nghệ sĩ bản địa có nhiều cơ hội tiếp cận và rút kinh nghiệm từ những tác phẩm nhiếp ảnh nổi tiếng trên thế giới. Ở Việt Nam thiếu giám tuyển nhiếp ảnh, sự kiện này có thể sẽ giúp một số chuyên gia tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp khi tham gia vào việc tổ chức các triển lãm ảnh.

 Sự kiện này cũng là cơ hội cho đông đảo công chúng làm quen với tác phẩm của các nhiếp ảnh gia trong nước và quốc tế thông qua các hoạt động phong phú

Khi công tác truyền thông được thực hiện bài bản và thành công, đối với một thành phố như Hà Nội, sự kiện này sẽ thu hút sự chú ý, trước tiên trong lĩnh vực du lịch, bởi vì văn hóa luôn là một cách quảng bá rất mạnh mẽ cho một thành phố và vì nó mang lại cho thành phố một hình ảnh mới trên thế giới. Ví dụ, Paris là điểm đến du lịch đầu tiên trên thế giới bởi Paris đầu tư rất nhiều vào văn hóa: bảo tàng, sự kiện văn hóa nghệ thuật… Rất nhiều người đến Paris có lẽ vì đây là thủ đô lãng mạn nhưng quan trọng hơn là vì có rất nhiều hoạt động văn hóa và triển lãm. Tôi nghĩ điều rất quan trọng đối với một thành phố như Hà Nội để phát triển các sự kiện lớn như PhotoHanoi và quảng bá như một điểm du lịch văn hóa hấp dẫn cho công chúng.

Một góc Triển lãm Hà Nội - Một thành phố trong nhiếp ảnh

• Các hoạt động sẽ thu hút sự chú ý của quốc tế như thế nào? Đâu là thông điệp chính để quảng bá hình ảnh của sự kiện này?

Quy mô quốc tế của sự kiện này không chỉ thông qua những người được mời tham gia chương trình mà còn thông qua các đối tác tham gia vào sự kiện này. Đây không chỉ là sự hợp tác giữa thành phố Hà Nội và Viện Pháp. Chúng tôi cũng đã và đang làm việc để điều phối các quan hệ đối tác quốc tế. Vì vậy, chúng tôi có một số quốc gia tham gia hỗ trợ tổ chức các triển lãm và hoạt động, như Đức, Ý, Tây Ban Nha, Mỹ, Argentina, Nhật Bản, Hungary, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh, Bỉ. Đã có rất nhiều đối tác đồng ý đồng hành cùng chúng tôi trong suốt hành trình tổ chức sự kiện này. Đây là bước đầu tiên trong việc làm cho sự kiện này được biết đến ở nước ngoài thông qua mạng lưới của các đối tác. Một cách quảng bá rất quan trọng là thông qua mạng lưới các nhà báo. Và tất nhiên, chúng tôi hy vọng rằng các vị khách sẽ có mặt để truyền bá thông điệp và muốn quay lại trong những sự kiện tiếp theo.

Buổi khai mạc đã diễn ra tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, Hà Nội

• Ông có kỳ vọng gì đối với sự phát triển trong tương lai của sự kiện này không?

 Ước mơ đầu tiên của tôi là sau hai hoặc ba lần tổ chức, Viện Pháp sẽ không phải là đối tác chính và đồng tổ chức sự kiện này mà là thành phố Hà Nội sẽ có một đội chuyên trách tổ chức. Tôi nghĩ điều quan trọng là sự kiện này không chỉ dừng lại giữa người Pháp và người Việt Nam mà trở thành một sự kiện của Hà Nội với các đối tác quốc tế. Viện Pháp tất nhiên sẽ tiếp tục là đối tác của sự kiện này.

 Tôi được biết thị trưởng của Lyon, một thành phố ở trung tâm nước Pháp, cũng đang tổ chức festival hai năm một lần, đã nói rằng một euro mà thành phố đầu tư vào là ba euro được mang đến để làm giàu cho thành phố; thông qua du lịch, thông qua các khoản đầu tư khác… Ông ấy cho rằng đó không phải là tiêu tiền mà là kiếm tiền.

Vì vậy, thành phố Hà Nội nên tiếp tục đầu tư vào văn hóa bởi vì điều này sẽ góp phần giúp thành phố trở nên giàu có hơn. Điều tôi hy vọng tất nhiên là sự kiện này sẽ ngày càng nổi tiếng, trước tiên là trong khu vực các nước châu Á nhưng về lâu dài nó cũng có thể trở thành địa điểm quan trọng cho các sự kiện nhiếp ảnh và nghệ thuật thị giác trên thế giới. Tôi hy vọng điều này sẽ thực sự thúc đẩy sự sáng tạo không chỉ trong nhiếp ảnh mà còn trong các lĩnh vực khác. Tôi cũng hy vọng rằng các nhiếp ảnh gia Việt Nam sẽ được biết đến nhiều hơn trong nghệ thuật trên thế giới và sẽ thực sự là một phần của thị trường nhiếp ảnh. Vì vậy, mong rằng khi tôi trở lại sau 10 hoặc 14 năm nữa sẽ có một sự kiện lớn tên là PhotoHanoi.

• Xin trân trọng cảm ơn ông!

HẰNG NGUYỄN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 535, tháng 5-2023