Vì “yêu” nhân vật của mình, nhiều diễn viên đã không ngại làm xấu mình, để nhân vật “đẹp” hơn trong mắt khán giả. Đẹp ở đây không chỉ được hiểu theo nghĩa đen mà còn có thể hiểu theo nghĩa “đặt nhân vật vào đúng vị trí của họ, để hình ảnh họ trở nên chân thật trong mắt người xem”, tạo nên một nhân vật không những đặc biệt về ngoại hình mà còn hấp dẫn về tính cách. Dưới đây là một vài gương mặt diễn viên đã biết chấp nhận “xấu để vai diễn đẹp”.

NSND Trung Hiếu và nghệ sĩ Thúy Nga vào vai Chí Phèo và Thị Nở trong phim Giấc mơ của Chí Phèo

NSND Trung Hiếu - từ Chí Phèo đến anh Gù

Diễn viên được mệnh danh là người có “mặt chính diện, giọng phản diện này” đã khiến nhiều khán giả bất ngờ khi vào vai những nhân vật phản diện hoặc có ngoại hình xấu xí rất ngọt.

Khi được đạo diễn Phạm Ðông Hồng mời vào vai Chí Phèo trong bộ phim hài Giấc mơ của Chí Phèo, Trung Hiếu không ngại ngần khi phải vượt qua một cái bóng quá lớn là diễn viên Bùi Cường trong phim Làng Vũ Ðại ngày ấy. Chỉ tâm niệm một điều, làm thế nào để diễn cho ra đúng “chất” của Chí Phèo, Trung Hiếu không chỉ đầu tư tạo hình cho nhân vật đặc biệt này mà còn nghiên cứu để thể hiện tâm lý nhân vật.

Ðầu bù tóc rối, quần áo rách rưới, nhân vật Chí Phèo của Trung Hiếu còn bị một vết sẹo ngang mặt - hậu quả của những lần rạch mặt ăn vạ. Nhưng khó nhất với anh là phải đến bác sĩ nha khoa để “thửa” riêng một hàm răng ố vàng cái thò cái thụt và hàm răng này đã “làm khó” cho anh rất nhiều mỗi khi đeo. Trung Hiếu kể lại, anh và bạn diễn Thúy Nga đã cười lăn cười bò tới mức không thể diễn được chung khi lần đầu tiên nhìn thấy nhau trong tạo hình xấu xí của nhân vật với hàm răng vẩu vàng ố.

Thế nhưng ẩn sau một vẻ bề ngoài dữ dằn của một kẻ vốn là nông dân đã bị lưu manh hóa là le lói những phút giây cảm động khi phần tốt đẹp nhất của con người ấy vẫn chưa bị hủy hoại với những ước mơ nhỏ bé rất đời: “mơ được làm một anh nông dân, có người vợ cùng những đứa con ngoan ngoãn, tuy nghèo nhưng thương yêu nhau...”. Bởi vậy mà Chí Phèo của Trung Hiếu tuy khiến người xem cười vì cái hài bật lên trong những tình huống phim và cả diễn xuất của anh nhưng sau đó lại ngậm ngùi thương cảm.

Tài biến hóa của Trung Hiếu thực sự khiến người xem ngỡ ngàng với vai anh Gù trong phim Ngõ lỗ thủng

Nhưng phải đến vai anh Gù trong phim Ngõ lỗ thủng thì cái tài biến hóa của Trung Hiếu mới thực sự khiến người xem ngỡ ngàng. Trút bỏ hoàn toàn vẻ bề ngoài hiền lành quen thuộc, Trung Hiếu chấp nhận làm xấu mình tới mức khó có thể nhận ra chàng diễn viên trẻ chưa vợ này. Anh Gù không chỉ xấu xí mà anh có hình thù dị dạng với một bên vai bị gù và khuôn mặt méo mó biến dạng, chân tay sứt sẹo. Nhưng ẩn sau vẻ bề ngoài xấu xí ấy là một tâm hồn trong sáng và một trái tim nhân hâu thể hiện trong tình yêu thánh thiện mà anh âm thầm dành cho Hạnh.

Bị ấn tượng rất mạnh bởi vai diễn đặc biệt này, Trung Hiếu đã phải “đấu tranh” với đạo diễn Quốc Trọng để được giao vai này bởi anh được chọn vào một vai khác trong phim. Anh muốn có bước đột phá trong diễn xuất của mình với một vai diễn không chỉ đặc biệt về ngoại hình mà còn có nội tâm giằng xé. Yêu nhưng không được đáp lại, anh Gù vẫn âm thầm đi theo để bảo vệ người con gái anh yêu. Dù không được học hành nhưng trường đời dạy cho anh cách đối nhân xử thế và anh thấm những nỗi đau từ sự thiệt thòi của mình, từ đó luôn sống trong mặc cảm. Nhưng không vì thế mà bản lĩnh đàn ông mạnh mẽ trong anh không bộc lộ.

 Trung Hiếu tâm sự, anh không ngại vào vai những nhân vật xấu xí, dị hình vì với anh, việc thể hiện nội tâm nhân vật bên trong cái vẻ xù xì gai góc ấy mới là điều quan trọng. Bởi vậy mà khi hóa thân vào nhân vật, anh muốn khán giả cảm nhận được có những trái tim nhân hậu ẩn sau vẻ bề ngoài thô ráp và ngược lại, cũng có những nhân vật có vỏ bọc đẹp đẽ nhưng tâm hồn xấu xa, đen tối.  

NSƯT Ðức Lưu - Nổi tiếng nhờ… quá xấu

Ðiện ảnh Việt Nam từng ghi nhận một số diễn viên chỉ với một vai diễn nhưng khiến khán giả nhớ mãi, NSƯT Ðức Lưu và vai diễn Thị Nở trong phim Làng Vũ Ðại ngày ấy của đạo diễn, NSND Phạm Văn Khoa là một trong số đó. Trước khi tốt nghiệp lớp Diễn viên khóa I Trường Ðiện ảnh Việt Nam, Ðức Lưu từng tham gia diễn vở kịch Ðêm tháng bảy và hai bộ phim Cô gái công trường, Trung phong chết trước lúc bình minh song không để lại dấu ấn. Thị Nở trong bộ phim Làng Vũ Ðại ngày ấy không chỉ là nhân vật giúp Ðức Lưu được khán giả nhớ mặt, biết tên mà còn trở thành vai diễn để đời của bà. Một trong những yếu tố khiến Thị Nở trở thành vai diễn ghi lại dấu ấn đặc biệt của NSƯT Ðức Lưu chính là tạo hình vô cùng xấu xí của nhân vật. Sự dũng cảm và xả thân cho vai diễn của Ðức Lưu được nhiều người đánh giá cao bởi đây là nhân vật kinh điển, có sức sống lâu bền trong văn học. Khi đưa lên màn ảnh nếu diễn viên không đủ bản lĩnh nghệ thuật sẽ rất khó để thành công. Hơn nữa, khi nhận vai hẳn bà cũng không lường hết được vẻ bề ngoài xấu xí của nhân vật không chỉ làm khó cho bà mà còn trở thành những vết hằn đáng nhớ trong tâm trí của chồng và con bà.

Thị Nở và Chí Phèo trong phim Làng Vũ Đại ngày ấy

 Ðể tạo hình Thị Nở giống như nguyên tác của nhà văn Nam Cao, Ðức Lưu phải đến bệnh viện Việt Ðức để làm một bộ răng đen vừa vẩu vừa khấp khểnh. Mũi bà cũng được đắp cao su rồi bôi phẩm đỏ ở đầu, hai bên má ngậm bông băng sao cho bề ngang rộng hơn chiều cao của khuôn mặt. Cùng với bề ngoài xấu xí thô kệch, vẻ mặt ngu ngơ, điệu cười hơ hơ vô duyên và những câu thoại ngẩn ngơ rất “tự nhiên chủ nghĩa” đã dựng lên chân dung một Thị Nở vừa sắc nét vừa ấn tượng. Thế nhưng dư âm của vai diễn cũng không ít lần khiến gia đình bà phiền lòng. Ấy là khi chồng bà ra đường bị gọi là “Chí Phèo” hay một vài cảnh nhạy cảm giữa Chí Phèo và Thị Nở trong phim cũng khiến người đời đàm tiếu làm tổn thương gia đình nghệ sĩ. Con trai của bà cũng không ít lần phải chịu tổn thương khi mới đi học đã bị các phụ huynh kéo đến, dòm ngó xem… “con của Thị Nở” ra sao, khiến cậu bé lớp một nhất định không chịu đi học và phải chịu áp lực suốt một thời gian.

Thị Nở trở thành vai diễn để đời của NSƯT Đức Lưu

Ðể có được thành công, người nghệ sĩ không chỉ phải dồn tài năng, tâm huyết và may mắn mà đôi khi còn phải trả giá. NSƯT Ðức Lưu cho rằng mọi thứ đều có hai mặt và phải biết chấp nhận điều đó. Với bà, điều quan trọng là sau tất cả, bà đã có một vai diễn sống mãi trong lòng khán giả. Quãng thời gian khó khăn nhất đã trôi qua, người chồng từng phải chung vai gánh chịu dư luận cùng bà nay đã khuất núi. Cậu con trai nhỏ nay đã phương trưởng, thành đạt. Và giờ đây vai diễn của bà vẫn còn được nhớ mãi. Giờ đây đã ở tuổi bát thập, NSƯT Ðức Lưu vẫn luôn cảm thấy hạnh phúc và mãn nguyện với vai diễn của mình. Bà vẫn giữ mối quan hệ tốt đẹp với các đồng nghiệp năm xưa từng chung sức làm phim, mặc dù theo thời gian nhiều người đã khuất bóng. Bạn diễn của bà - NSND Bùi Cường cũng đã qua đời. Nhưng thỉnh thoảng bà vẫn được hỏi về vai diễn, được mời phỏng vấn, được trở về với quê hương của nhà văn Nam Cao, nơi vẫn còn ngôi nhà của Bá Kiến. Bà từng bồi hồi chia sẻ: “Tất cả điều hay nhất, tốt đẹp nhất của thành quả lao động vẫn còn đến ngày nay. Bây giờ tôi chỉ có hưởng lộc từ đó. Ðến khi tôi chết, chắc chắn người ta vẫn sẽ nhắc đến tôi là người đã đóng vai Thị Nở. Ðiếu văn của tôi chắc chắn có tên Thị Nở. Thế thì còn gì hạnh phúc bằng!”.

DIÊN VĨ

Nguồn: Tạp chí VHNT số 472, tháng 8-2021