Trạm Tấu, tên vùng đất mới nghe qua đã gợi lên trong tâm hồn con người bao vẻ xa xôi, hùng vĩ và bí hiểm. Thật vậy, nếu ai đó chinh phục được vẻ đẹp vùng đất này thì chắc hẳn đã khám phá được chốn “tiên cảnh” giữa đại ngàn Tây Bắc.

Giữa bảng lảng mây trời

Trạm Tấu là huyện vùng cao nằm ở phía Tây Nam tỉnh Yên Bái, cách thành phố Yên Bái trên 100km, giáp với Mường La, Bắc Yên, Phù Yên của tỉnh Sơn La. Đây là vùng đất định cư, sinh sống từ lâu đời của đồng bào các dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Phù Lá, Nùng, Hà Nhì...Có địa hình núi non hiểm trở và hùng vĩ nên ấn tượng đối với mỗi ai khi đặt chân đến Trạm Tấu là hình ảnh những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ, những triền núi cao ngất, những vạt rừng chạy tít đến chân trời và những bản làng hữu tình ẩn hiện trong mây trời bảng lảng.

Khám phá vùng đất Trạm Tấu không phải là việc làm đơn giản, đòi hỏi con người phải kỳ công và kiên trì rong ruổi trên những cung đường uốn lượn bao quanh những trái núi cao ngất, vượt qua những con đèo với độ cao tưởng chạm tới mây trời. Trạm Tấu là vùng đất hội tụ một vẻ đẹp đa dạng và thuần khiết, không gian nơi đây đậm chất núi rừng Tây Bắc. Vào độ tháng 9, tháng 10, Trạm Tấu hiện ra như là một “thiên đường” ruộng bậc thang vàng óng tạo nên những đường viền uốn lượn chạy tít tới chân trời. Tiết trời mùa thu mát mẻ hòa vào hương thơm của lúa khiến cho con người như ngất ngây trong không gian tràn ngập sức sống. Chỉ cần dừng chân ở một điểm nào đó trên cung đường Trạm Tấu, du khách đều có thể thả hồn mình vào sóng lúa bậc thang tuyệt đẹp để lắng nghe những thanh âm trong trẻo của núi rừng, của ruộng đồng. Mùa này, Trạm Tấu có một đặc sản là táo mèo hay còn gọi là quả sơn tra. Vào độ giữa thu, táo mèo trên rừng chín rộ, thơm lừng lựng, đó là thời điểm đồng bào Mông Trạm Tấu đeo gùi lên núi hái táo rồi chiều về bày bán ngay tại chợ phiên phố núi.

Chinh phục những đỉnh núi cao

Khi đến Trạm Tấu, du khách còn có cơ hội để chinh phục những đỉnh núi cao ngất trời, khám phá vẻ đẹp thiên đường nơi đây. Trên cung đường ấy, đỉnh Tà Xùa vốn được xem như “sống khủng long” của vùng Tây Bắc sẽ đem đến những trải nghiệm đáng nhớ. Tà Xùa là một trong mười ngọn núi cao nhất Việt Nam, thuộc xã Bản Công của huyện Trạm Tấu. Vào mùa nào khi đến đây, Tà Xùa cũng là điểm hấp dẫn và “kích thích” tâm hồn ưa mạo hiểm khám phá của con người. Để lên được đỉnh Tà Xùa, du khách phải vượt qua cung đường mòn hết sức hiểm trở, khó đi, rậm rạp. Khi lên đến nơi, cả một không gian kỳ vĩ, bao la với biển mây bồng bềnh hiện ra trước mắt con người. “Sống lưng khủng long” là một đỉnh núi chạy dài, nhô lên cao giữa khoảng không với xa xa là những triền núi bao quanh khiến cho con người cảm nhận nó như con vật khổng lồ đang quẫy mình giữa biển mây. Thời điểm kỳ thú nhất là bình minh và chiều về,  lúc biển mây bồng bềnh, vương vất quanh những ngọn núi. Không gian tuyệt đẹp bởi sự hòa quyện giữa sự kỳ vĩ của núi non, vẻ đẹp tinh khôi của mây trời và những tia nắng vàng xuyên qua biển mây khiến cho không gian trở nên bồng bềnh, hư ảo. Con người có cảm giác như lạc vào chốn tiên cảnh giữa đại ngàn.

Khám phá những bản làng

Trạm Tấu còn hấp dẫn du khách bởi sự bình yên và đậm chất Tây Bắc của những bản làng vùng cao. Đến đây, du khách có cơ hội được hòa mình vào không gian sống của bản làng Tà Si Láng. Nằm ở độ cao trên 2.000m so với mực nước biển, Tà Si Láng có diện tích 9000ha, xã gồm 5 bản là Tà Cao, Xá Nhù, Chống Chùa, Làng Mảnh, Lã Tà. Từ bao đời nay, người Mông gắn bó với mảnh đất đầy nắng gió này. Nằm vắt vẻo trên đỉnh Tà Cao - “vương quốc” của gỗ pơmu, Tà Si Láng nằm lọt thỏm dưới hẻm núi và những vạt rừng xanh thẳm. Tà Si Láng có những con đường nhỏ xinh quanh co theo những cánh đồng dẫn vào các bản. Trên đường đi có những con suối chảy qua với những chiếc cầu treo vững chãi. Bên sườn núi là bản làng của đồng bào Mông với những căn nhà gỗ tựa lưng vào núi. Chiều về, mây núi sà xuống như choàng một chiếc khăn mềm mại tạo nên vẻ đẹp hư hư thực thực cho vùng đất này.

Ngược đường lên xã Xà Hồ, du khách còn được dừng chân khám phá một “thiên đường bị lãng quên”, đó là bản Cu Vai. Nếu nhìn từ trên cao xuống, Cu Vai tựa như một tổ chim khổng lồ nằm vắt vẻo trên đỉnh núi. Nơi đây là không gian sinh sống của đồng bào Mông. Vượt qua con đường dốc núi hiểm trở, Cu Vai hiện ra là một bản làng tựa như một thế giới riêng. Giữa bản có con đường nhỏ, hai bên là những căn nhà của đồng bào nối nhau liên tiếp tạo nên những dãy nhà chạy dọc trên đỉnh núi. Con người, cuộc sống nơi đây quanh năm làm bạn với mây trời. Lời ăn, tiếng nói, nụ cười của đồng bào nơi đây như tỏa rạng sắc núi và hòa điệu với mây núi lúc nào cũng bảng lảng quanh bản làng. Đến đây,  du khách sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ.

Xuống núi, du khách còn được ngâm mình trong suối khoáng nước nóng tự nhiên ở Trạm Tấu để xua tan đi bao mệt nhọc. Tiếp tục hành trình sẽ là những điểm khám phá tiếp theo ở vùng đất Trạm Tấu như bản Mù với hai con suối lớn: suối Làng Kè, suối Mù Cao, khám phá bản Háng Tề Chơ, bản làng xa xôi của Trạm Tấu, ngắm thác nước Háng Tề Chơ tựa như dải lụa vắt từ trên đỉnh núi xuống. Dừng chân ở các bản làng, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn bản địa đậm đà dư vị Tây Bắc như măng rừng, rau dớn, vịt nướng lá mắc mật, cá suối lam, xôi nếp nương, rượu ngô... để có những trải nghiệm trọn vẹn và ý nghĩa về vùng đất Trạm Tấu.

Tác giả: Nguyễn Thế Lượng

Nguồn: Tạp chí VHNT số 459, tháng 4-2021