Du khách hãy một lần rời xa nơi ồn ào phố thị, tìm về với thiên nhiên, hòa mình vào đất trời bao la, lắng nghe tiếng chim ríu rít gọi nhau, ngắm nhìn những cánh cò trắng chập chờn bay lượn, những cánh đồng sen bạt ngàn hương thơm… Một trong những nơi đó là Vườn Quốc gia Tràm Chim.

Vườn Quốc gia Tràm Chim không chỉ nổi tiếng vì có sếu đầu đỏ, các  dịch vụ trải nghiệm dành cho du khách mùa nước nổi như: tham quan bãi chim sinh sản, dỡ chà chuột (săn chuột đồng), bơi xuồng ngắm cảnh quan sinh thái, trải nghiệm làm ngư dân..., nơi đây còn có nhiều loại hoa hoang sơ mang vẻ đẹp đồng nội làm say đắm, xao xuyến lòng du khách gần xa.

Mùa này, đến với Vườn Quốc gia Tràm Chim, du khách sẽ tha hồ thưởng lãm một loại hoa rất lạ, gần như là “đặc sản” chỉ riêng có ở đất Sen hồng. Hoa mang tên hoàng đầu ấn. Hoa hoàng đầu ấn có tên khoa học là Xyris indica L, phát triển và sinh trưởng vào khoảng tháng 2 đến tháng 4 hằng năm (phụ thuộc vào chế độ thủy văn của Vườn Quốc gia Tràm Chim). Vào khoảng thời gian này mỗi năm, cùng với bao loài hoa khác khoe sắc, tỏa hương, hoa hoàng đầu ấn cũng bung sắc vàng rực rỡ chào đón ánh nắng của mùa xuân. Dù không tỏa ra hương thơm ngọt ngào nhưng khi nở hoàng đầu ấn lại thu hút rất nhiều ong, bướm bay đến hút mật. Loài hoa này có 3 cánh, màu sắc vàng tươi khá giống hoa mai. Điều đặc biệt là hoa chỉ nở khi có trời nắng và nở vào khoảng 9 giờ sáng đến giữa trưa.

Ông Ngô Quang Tuyên, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Đồng Tháp cho biết, sau nhiều năm vắng bóng, năm nay hoa hoàng đầu ấn mới xuất hiện dày đặc trở lại. Hoa tập trung tại khu A5, trải rộng hơn 6 héc-ta. Du khách đến với Vườn Quốc gia Tràm Chim di chuyển bằng xe điện khoảng 15 phút để đến bến tàu. Từ bến tàu, đi tắc ráng hơn 30 phút, sau đó lội bộ hơn 1km sẽ tới cánh đồng hoa hoàng đầu ấn. Lộ trình tham quan đầy thú vị khi quý khách ngồi trên tắc ráng sẽ có cảm giác mát lạnh do sóng nước tạt vào, hai bên bờ là một màu xanh của năng, của tràm, của những cây cà na và các loài chim bay rợp cả bầu trời. Đây là khu vực mới đưa vào khai thác du lịch nên còn rất hoang sơ và mới mẻ so với những tuyến du lịch trước đó của Vườn Quốc gia Tràm Chim.

Không chỉ có hoa hoàng đầu ấn, ở Vườn Quốc gia Tràm Chim còn có loài hoa nhĩ cán tím, tên khoa học là Lentibulariaceae, thuộc họ nhĩ cán hay còn gọi là rong ly tím, sống ở vùng đất ngập nước theo mùa tự nhiên. Hoa bắt đầu nở từ tháng Giêng, kéo dài khoảng 30 - 40 ngày. Nhĩ cán tím là loại thủy sinh chìm, sinh sống ở những nơi có địa hình thấp và đất ngập nước phèn chua, thường xuyên lẫn trong quần xã sen, súng. Hoa là một trong những loài thực vật quý hiếm, rất quan trọng nhằm duy trì hệ sinh thái của Vườn Quốc gia Tràm Chim, có màu sắc đẹp, tạo cảnh quan kỳ thú cho du lịch.

Hoa nhĩ cán tím chỉ nở một lần trong năm và có giai đoạn. Trong điều kiện đất phèn và độ PH thấp, một số loài thực vật khác không thể thích nghi thì nhĩ cán tím phát huy được sức sống và phát triển tốt. Tương tự lộ trình tham quan hoa hoàng đầu ấn, từ khu đón, khách du lịch di chuyển bằng xe điện khoảng 15 phút để đến bến tàu. Từ bến tàu, đi tắc ráng hơn 30 phút, sau đó lội bộ 1km sẽ tới cánh đồng hoa nhĩ cán tím thuộc khu A5 của Vườn Quốc gia Tràm Chim. Nếu có ý định về Đồng Tháp Mười du lịch, bạn hãy một lần khám phá Vườn Quốc gia Tràm Chim để thưởng lãm vẻ đẹp rực rỡ sắc hoa đồng nội nơi này.

Vườn Quốc gia Tràm Chim được thành lập vào ngày 29/12/1998 có diện tích tự nhiên 7.313ha, là một mẫu chuẩn sinh thái đất ngập nước tiêu biểu của vùng Đồng Tháp Mười, được xác định thuộc ba tỉnh Long An (299.000ha), Đồng Tháp (239.000ha), Tiền Giang (92.500ha) ở ĐBSCL, chiếm khoảng 1% tổng diện tích tự nhiên của cả vùng. Vườn cách sông Mê Kông 25 km về phía Tây, gần biên giới Campuchia 40km về phía Bắc, tiếp giáp 5 xã và 1 thị trấn thuộc huyện Tam Nông (Đồng Tháp).

Toàn bộ diện tích của Vườn Quốc gia Tràm Chim là đất ngập nước nội địa tiêu biểu với những đặc trưng về địa mạo, thủy văn, đất, thảm thực vật và các loài chim nước. Ngày 2/2/2012, Vườn được Ban Thư ký Công ước Ramsar công nhận là Khu Ramsar của thế giới. Đây là khu Ramsar thứ 4 của Việt Nam, khu Ramsar 2.000 của thế giới.

Tràm Chim là một trong 8 khu vực bảo tồn các loại chim quan trọng nhất của Việt Nam, nơi trú ngụ của 231 loài chim nước, thuộc 25 chi, 49 họ. Trong đó, 88% được tìm thấy vào mùa khô, chiếm ¼ tổng số các loài chim tìm thấy ở Việt Nam và Sách đỏ IUCN như: Ngan cánh trắng, Cốc đế, Giang sen, Bồ nông chân xám, Già sói,… Đặc biệt là loài Sếu đầu đỏ, loài chim nước lớn nhất trong họ Hạc - một tài sản thiên nhiên vô giá của Tràm Chim cần được bảo vệ vì đang có nguy cơ tuyệt chủng trên thế giới.

Ngoài ra, ở đây có 130 loài cá nước ngọt, 174 loài thực vật nổi; 110 loài động vật nổi; 23 loài động vật đáy, chiếm khoảng 40% số loài cá của ĐBSCL và các loài lưỡng cư, bò sát khác. Có 131 loài thực vật, chia làm 06 quần xã: tràm, sen – súng, năng ống, mồm mốc, cỏ ống, lúa ma...

Tác giả: Nguyễn Toàn

Nguồn: Tạp chí VHNT số 453, tháng 2-2021