Các series phim siêu anh hùng từng là bom tấn của thị trường điện ảnh thế giới với doanh số ngất ngưởng nhưng các dự án mới đang tự mài mòn bằng nội dung nhàm chán, lặp đi lặp lại.

Phim Black Panther Wakanda forever

Nửa đầu năm 2023, phòng vé toàn cầu đã chứng kiến doanh thu sụt giảm từ các phần tiếp theo của các thương hiệu bom tấn đình đám như Ant-Man and The Wasp: Quantumania (Người Kiến và chiến binh Ong: Thế giới lượng tử), Shazam! Fury of the gods (Shazam: cơn thịnh nộ của các vị thần), Black Panther: Wakanda forever (Chiến binh báo đen 2: Wakanda bất diệt)…

Sự đi xuống về doanh thu của các phần phim mới ra mắt không khó để dự đoán khi các phần sau na ná nhau, thiếu đi sự sáng tạo. Điều này đã từng được một số nghệ sĩ gạo cội chỉ ra, trong đó có đạo diễn Martin Scorsese. Ông từng tuyên bố phim Marvel “không phải là điện ảnh”, mà giống như những công viên chủ đề với những bộ phim giống nhau được làm lại nhiều lần.

Trong Ant-Man and the Wasp: Quantumania, khi phản diện giờ đây là một thực thể đa vũ trụ, tiêu diệt một phiên bản thì vẫn còn hàng nghìn phiên bản khác, thật khó để hình dung bao giờ cuộc chiến này mới kết thúc.

Phim The Amazing Spider-Man

Trên trang The Gamer, tác giả Stacey Henley - một người hâm mộ cuồng nhiệt của vũ trụ điện ảnh Marvel - cũng phải thừa nhận các bộ phim siêu anh hùng đang đi theo một khuôn mẫu cơ bản đến nhàm chán: một siêu anh hùng tốt bụng nhưng đang giằng xé chuyện gì đó, một kẻ phản diện được biện minh bởi bi kịch hoặc cơn giận, một mối nguy hiểm đe dọa toàn cầu (hoặc đa vũ trụ) kèm với đó là một món xúp hỗn hợp của kỹ xảo điện ảnh được tung vào nhằm khoả lấp sự đơn điệu, lặp đi lặp lại về mặt nội dung.

Marvel từng thuyết phục được khán giả khi tạo ra được những nhân vật thực sự có trọng lượng và cá tính riêng, như Người sắt hay Black Panther phần đầu. Nhưng hãng đã trượt dốc theo thời gian khi mọi bộ phim đều phụ thuộc vào khuôn mẫu sẵn có. Ở khía cạnh diễn xuất, nhiều ý kiến chỉ ra với nội dung nhàn nhạt, thiên về đấm đá mà coi nhẹ sự phát triển nội tâm dòng phim siêu anh hùng không thể tạo ra các ngôi sao cho màn ảnh.

Trước đây, dòng phim hành động, truy đuổi từng làm lên các tên tuổi như Tom Cruise, Will Smith, Stallone hay Schwarzenegger… Có nhiều khi, khán giả ra rạp, xem phim chính là xem phim của thần tượng nhưng điều đó đang dần biến mất khi xuất hiện các bom tấn siêu anh hùng. Có tác giả nhận định Hollywood đang chạy theo xu hướng làm phim cho những nhóm khán giả cụ thể thay vì làm những bộ phim hay.

 Phim Thor : Love and Thunder

Và đó là lý do tại sao mọi người giảm hứng thú ra rạp khi có quá ít những bộ phim chạm được vào cảm xúc của họ. Từ khía cạnh diễn xuất và diễn viên, cũng có quan điểm cho rằng phim siêu anh hùng không thể khai thác hết năng lực diễn xuất của một diễn viên vì ép họ vào bộ khung nhân vật đơn điệu, khá một chiều về tính cách và không có quá trình xây dựng nhân vật ấn tượng.

Sally Field, người từng đóng vai dì May của Spider-Man trong The Amazing Spider-Man (Người Nhện siêu đẳng), cho rằng nhân vật của mình tồn tại với vai trò đơn điệu là hỗ trợ Spider-Man, với những câu thoại về chuyện giặt đồ và rất ít thông tin nền để có thể xây dựng lên một nhân vật.

Đến cả Elizabeth Olsen, một diễn viên chiếm nhiều thời lượng trong vũ trụ Marvel khi vào vai một trong những siêu anh hùng mạnh nhất, cũng công nhận rằng từ góc nhìn của một diễn viên, có nhiều kiểu diễn xuất khác bên ngoài vũ trụ điện ảnh này.

Natalie Portman - ngôi sao điện ảnh cả trong và ngoài vũ trụ Marvel, nhưng các vai diễn trong Marvel lại không quá thành công - nêu ý kiến bảo vệ dòng phim: “Tôi nghĩ các phim Marvel quá nổi tiếng là vì chúng thực sự rất giải trí. Mọi người cần giải trí khi họ dành thời gian nghỉ ngơi sau công việc, sau khi đương đầu với những khó khăn trong đời”.

 Phim Shang-Chi: Doctor Strange 2

Quan điểm của Portman khá xác đáng, nhưng cũng cần lưu ý rằng để giải trí tốt thì ít nhất phim phải hay, hoặc ít nhất cũng lôi cuốn hơn những bộ phim bị cho là nhàm chán gần đây.

Đây là lý do Buzzfeed News cho rằng dòng phim siêu anh hùng cần cải tổ nội dung, triết lý, quan tâm hơn đến đạo đức thay vì dùng bạo lực giải quyết mọi vấn đề. Đến giờ, ngay cả những người hâm mộ cuồng nhiệt nhất của dòng phim siêu anh hùng cũng có vẻ mệt mỏi. 

Sau nhiều năm kiếm tiền không ngừng nghỉ, dòng phim siêu anh hùng vẫn đang ăn khách dù chịu ảnh hưởng lớn vì COVID-19. Nhưng chúng đang gặp vấn đề về mặt sáng tạo. Ít nhất bốn phim điện ảnh gần nhất của Marvel bị than phiền là lặp đi lặp lại hoặc chưa đủ mới mẻ (Black Widow (Goá phụ đen), Shang-Chi: Doctor Strange 2 (Phù thuỷ tối thượng), Thor 4: Love and Thunder (Thần sấm 4: Tình yêu và sấm sét).

Với DC, liên tiếp các bộ phim như Birds of Prey (Tựa Việt: Cuộc lột xác huy hoàng của Harley Quinn), Wonder Woman 1984 (Nữ thần chiến binh) và The Suicide Squad (Biệt đội cảm tử) không đạt doanh thu như kỳ vọng. Trong bối cảnh đó, Black Adam ra rạp, đưa một phản anh hùng nổi tiếng của DC lên màn ảnh với tham vọng đổi mới vũ trụ điện ảnh. Trong phần giới thiệu phim, nhà sản xuất hé lộ ở phần 2 Black Adam sẽ đối đầu Superman, siêu anh hùng mạnh nhất, nổi tiếng bậc nhất của DC, như một nỗ lực tạo nên cuộc chiến hấp dẫn nhất DC.

Hy vọng với sự gia tăng các tình tiết phức tạp, các phim tới của DC sẽ theo đuổi những triết lý sâu sắc hơn, những mâu thuẫn tinh tế hơn nữa. Nhờ đó, nhà sản xuất có thể đưa dòng phim siêu anh hùng lên một tầm cao mới thay vì lặp đi lặp lại.

. Phim Ant-Man and The Wasp: Quantumania

Ngoài việc cải tiến về mặt nội dung thì một điểm trừ của dòng phim siêu anh hùng là không xây dựng được các nhân vật đủ sức thu hút. Trong phần phim về người kiến mới nhất, không chỉ “Người Kiến nữ” Cassie Lang, nhiều siêu anh hùng thế hệ mới của Marvel chưa có sức hút như các Avengers đời đầu. Các nhân vật ấn tượng như America Chavez, Ironheart, Black Widow mới, Black Panther kế cận... ngày một kém sức hút trong các phần phim mới ra mắt. 

Bên cạnh đó, dòng phim siêu anh hùng cũng đang bị bão hòa về ý tưởng. Chúng lặp đi lặp lại mô típ chiến đấu với những nhân vật phản diện mới. Khi nhân vật phản diện mới kém hấp dẫn, nhân vật chính diện cũng tự khắc giảm đi sức hút. Vì nội dung nhạt, cũ, nhân vật thiếu chiều sâu, không xây dựng được các sao hút khách nên trừ một số ít phim đột phá, doanh thu dòng phim siêu anh hùng DC và Marvel đang có xu hướng giảm. Đó là dấu hiệu cho thấy họ cần thay đổi nếu không muốn dòng phim này đi vào thoái trào hay bế tắc.

Phim siêu anh hùng từng nổi tiếng vì hiệu ứng và kỹ xảo. Nhưng siêu phẩm hình ảnh Avatar: The Way of Water (Avatar: Dòng chảy của nước) vừa qua đã nâng kỳ vọng của khán giả lên tầm cao mới. Avatar 2 ứng dụng công nghệ quay phim tối tân để tạo ra một thế giới đa dạng sinh học và chi tiết nhất. Thế giới lượng tử trong Người Kiến 3 rõ ràng không ấn tượng bằng.

. Phim Shazam! Fury of the gods

Ngoài ra, Avatar 2 cho thấy vai trò quan trọng của nội dung và kịch bản, chứ không chỉ là hình ảnh và kỹ xảo. Phát triển các phim mới thay vì tái tạo các câu chuyện cũ là cách tốt để cải thiện chất lượng, giữ cho dòng phim siêu anh hùng luôn tươi mới và hấp dẫn. Bởi kỹ xảo dù hoành tráng, hấp dẫn tới đâu cũng không thể thay thế cho sức hút của các câu chuyện hay cảm giác phải ra rạp vì mê một nhân vật, một thần tượng nào đó. Bao nhiêu năm nay điện ảnh vẫn vận hành theo cách đó: một cốt truyện hay, một hoặc vài nhân vật gây ám ảnh và kỹ thuật, kỹ xảo dù hoành tráng cũng khó có thể thay thế hoàn toàn cho điều đó.

TUYẾT NHUNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 547, tháng 9-2023