Giải vật mùa Xuân thượng võ tỉnh Hà Nam được tổ chức thường niên vào dịp đầu năm mới, vừa là nét đẹp văn hóa của quê hương núi Đọi - sông Châu nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ của dân tộc, vừa là hoạt động văn hóa lành mạnh góp phần tạo không khí vui tươi phấn khởi cho nhân dân trong tỉnh và du khách thập phương.

Trao giải tại giải vật mùa xuân thượng võ tỉnh Hà Nam - Ảnh: Lê Anh Tuấn

Vật võ là môn thể thao rèn luyện sức khỏe, trí thông minh, tinh thần thượng võ; là hoạt động giao lưu tăng cường đoàn kết giữa nhân dân. Hà Nam hiện còn 4 lễ hội vật võ: Lễ hội Liễu Đôi (Liêm Túc, Thanh Liêm), Lễ hội làng Phúc Châu (Hợp Lý, Lý Nhân), Lễ hội làng Vũ (Vũ Bản, Bình Lục), Lễ hội làng Phương Lâm (Đồng Hóa, Kim Bảng). Các lễ hội đều tưởng nhớ Thành hoàng làng - những ông tổ vật võ đã có công với dân, với nước và đề cao tinh thần thượng võ - đề cao những con người có khí phách và lòng hào hiệp.

Từ phong trào đấu vật sôi nổi đó, cùng với mục đích giữ gìn vốn văn hóa cổ truyền, Giải vật mùa xuân thượng võ là một trong hai giải thể thao truyền thống cấp tỉnh được duy trì từ khi tái lập tỉnh (năm 1997) đến nay. Giải do Sở VHTTDL Hà Nam phối hợp với các huyện, thị trong tỉnh tổ chức, thu hút rất nhiều đô vật từ các làng có hội vật và các đô vật trong toàn tỉnh tham gia. Giải chia nhiều hạng cân thi đấu, đặc biệt có nhiều đô vật lứa tuổi thanh, thiếu niên. Ngoài thi đấu các hạng cân còn có nội dung múa xe đài dành cho các đô vật có màn xe đài đẹp. Múa xe đài dành cho các đô vật thi đấu nội dung vật dân tộc thể hiện lại các động tác trong lao động sản xuất thường ngày hay cũng có thể là các màn biểu diễn các nghi lễ hầu Thánh truyền thống của hội làng.

Giải vật mùa Xuân thượng võ là giải thể thao tuân theo luật và điều lệ nhưng tôn trọng truyền thống trước khi diễn ra giải đều có các keo vật thờ do các cụ cao niên của các hội vật truyền thống trình diễn. Điều này đã tăng thêm tinh thần thượng võ của các thí sinh, thi đấu với sức mạnh và sự hào hiệp vốn có của các đô vật. Giải vật mùa Xuân thượng võ vì thế là một giải có uy tín cao, các đô vật cũng như các đơn vị đều tự hào khi giành được thành tích tại giải đấu. Trung bình mỗi năm, giải có sự tham gia của 80 đến 90 vận động viên đến từ 6 huyện, thị xã, thành phố và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, có năm số lượng vận động viên tham gia lên tới trên 100 người.

Ảnh: TTXVN

Các nội dung thi đấu bao gồm: Vật tự do nam, Vật tự do nữ và Vật dân tộc. Các VĐV thi đấu theo nhiều hạng cân, trong đó vật dân tộc thi đấu theo thể thức 2 bàn thua, vật tự do thi đấu theo thể thức 1 bàn thua và Rubikchat.

Các đô vật cống hiến cho người xem nhiều cuộc đấu hấp dẫn với thế đánh đầy dũng mãnh, thể hiện sức mạnh và trí thông minh, mang đậm hương sắc và khí thế xuân mới. Bên ngoài khán đài, tiếng trống cùng sự hò reo của khán giả càng thôi thúc các đô vật thi đấu hăng say và quyết liệt hơn. Bên cạnh các đô vật trẻ, vật lão đô dành cho các đô vật cao tuổi cũng được đưa vào thi đấu tại giải. Các lão đô thường là trụ cột, người truyền dạy vật cho con cháu tại các làng vẫn còn duy trì truyền thống. Họ cũng từng là các đô vật anh tài, là các đô vật từ các lò võ nổi tiếng trên đất Hà Nam xưa.

Giải vật mùa xuân thượng võ tỉnh Hà Nam là một trong những hoạt động mở đầu cho các hoạt động lễ hội mừng Đảng, mừng Xuân mới, tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” và “Khỏe để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” góp phần nâng cao tầm vóc, thể lực con người Việt Nam, nêu cao tinh thần thượng võ, tình yêu quê hương đất nước; qua đó lựa chọn những hạt giống cho đội tuyển năng khiếu của tỉnh, của đất nước; đồng thời góp phần quảng bá, giới thiệu đến du khách thập phương những tinh hóa văn hóa độc đáo của mảnh đất Hà Nam.

LÊ ANH TUẤN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 561, tháng 2-2024