Sáng ngày 17-6-2024, tại Hà Nội, Bộ VHTTDL Việt Nam (đại diện là Cục Bản quyền tác giả) phối hợp với Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và Bộ VHTTDL Hàn Quốc tổ chức Hội nghị quốc tế về “Thực thi bản quyền trên môi trường số”. Hội nghị diễn ra từ ngày 17 đến 21-6-2024 tại Khách sạn Grand Plaza Hà Nội (117 Trần Duy Hưng, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội).

Các đại biểu tham dự Hội nghị

Tham dự Khai mạc Hội nghị có: Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong; Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hàn Quốc tại Việt Nam Choi Youngsam; Cố vấn pháp lý cấp cao, Ban Tôn trọng sở hữu trí tuệ, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới Xavier Vermandele; cùng 70 chuyên gia quốc tế đến từ 15 quốc gia trên thế giới (khu vực Đông Nam Á, khu vực châu Phi, Khu vực Ả Rập, khu vực Châu Mỹ - Latin); đại diện các cơ quan quản lý và thực thi về quyền tác giả, quyền liên quan của Việt Nam: Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Bộ VHTTDL, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp...

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong đánh giá cao Hội nghị và khẳng định đây là một sự kiện quan trọng, có ý nghĩa to lớn và mang tầm quốc tế trong lĩnh vực về bản quyền, với sự quan tâm tham gia, của đông đảo các tổ chức quốc tế.

Thứ trưởng Hồ An Phong phát biểu khai mạc Hội nghị

Thứ trưởng đánh giá: Chúng ta đang sống trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số, tạo ra những không gian mới to lớn, phát triển như vũ bão, loài người mở ra một cơ hội và triển vọng rất lớn trong phát triển kinh tế lâu dài và bền vững. Cuộc cách mạng đó cũng tạo ra những môi trường để loài người thỏa sức sáng tạo, trong đó có những sáng tạo về công nghệ số, và sự sáng tạo đó thúc đẩy sự phát triển và cho chúng ta gần nhau hơn, phát triển hợp tác toàn diện hơn, sự phát triển đó hầu như không có biên giới, không gian rộng mở hơn.

Thứ trưởng Hồ An Phong nhấn mạnh: Những thách thức trong vấn đề thực thi về quyền tác giả trên không gian số là vấn đề cần phải quan tâm. Ở Việt Nam, vấn đề này, không phải là mới, nhưng trong thực thi còn rất nhiều điều mới mẻ, cho nên  Hội nghị hôm nay có mặt của các chuyên gia, những người có rất nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này (bản quyền trên môi trường số) đến đây để  cùng thảo luận,  thực thi bản quyền trong môi trường số. Đây là vấn đề rất quan trọng, cơ bản,  lâu dài. Vấn đề rất cụ thể nhưng là nền tảng vững chắc, thể hiện một sự minh bạch trong phát triển thời gian tới.  Việt Nam rất mong muốn được học hỏi kinh nghiệm,  trao đổi thẳng thắn và chân tình, để nâng cao nhận thức xã hội, thực thi ngày càng đầy đủ hơn vấn đề bản quyền trên môi trường số.

Thứ trưởng cũng cho biết: không gian số là vấn đề mới mẻ,  đòi hỏi sự quản lý, để tạo ra môi trường bình đẳng, minh bạch, đảm bảo quyền lợi của tác giả, quyền tác giả, đảm bảo môi trường tốt nhất để các doanh nghiệp, các chủ thể sáng tạo thực thi bản quyền một cách công bằng. Trong bối cảnh đó, các hiệp ước của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới WIPO như Hiệp ước về quyền tác giả, Hiệp ước về cuộc biểu diễn và bản ghi âm, Hiệp ước Bắc Kinh về bảo hộ cuộc biểu diễn nghe nhìn… đã hình thành hệ thống các công cụ pháp lý quan trọng để giải quyết những vấn đề về bản quyền trên môi trường số.

Nhằm đáp ứng những cam kết trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới; đồng thời tạo nền tảng pháp lý hữu hiệu để bảo vệ các tác phẩm và quyền tác giả một cách minh bạch và hiệu quả, đặc biệt là trên môi trường số, Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của Hiệp ước về quyền tác giả và Hiệp ước về cuộc biểu diễn và bản ghi âm từ năm 2022. Cùng đó, Việt Nam hiện đang triển khai nghiên cứu về việc gia nhập Hiệp ước Bắc Kinh về bảo hộ cuộc biểu diễn nghe nhìn và tích cực tham gia các phiên thảo luận của Ủy ban thường trực về bản quyền của WIPO (SCCR) để đóng góp vào các Dự thảo văn kiện pháp lý quốc tế về bản quyền trong khuôn khổ các Chương trình nghị sự của WIPO. Đây cũng là những hành động cụ thể, góp phần thực hiện chủ trương chủ động, tích cực tham gia chuyển đổi số cũng như hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Hội nghị có sự hiện diện của các đại biểu đến từ 15 quốc gia (9 quốc gia thành viên ASEAN, Brazil, Mexico, Kenya, Zimbabwe, Jordan và Ấn Độ)

Bên cạnh đó, hành lang pháp lý về bản quyền tại Việt Nam cũng ngày càng hoàn thiện. Năm 2022, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Năm 2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 17/2023/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan. Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về bản quyền cũng tiếp tục được đẩy mạnh, góp phần nâng cao hiệu quả thực thi bảo hộ bản quyền và phát triển công nghiệp văn hóa của Việt Nam.

Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả những cơ hội có được từ việc gia nhập các điều ước quốc tế về bản quyền, trong đó có 2 Hiệp ước WCT, WPPT cũng như đáp ứng nhu cầu nội tại trong nước thì Việt Nam phải từng bước nâng cao năng lực của các cơ quan quản lý, thực thi bản quyền, nhất là trên môi trường số.

Theo Thứ trưởng Hồ An Phong, Việt Nam đề cao và coi trọng phát triển công nghiệp văn hóa, để khai thác những giá trị văn hóa của Việt Nam và để bảo tồn và phát triển bền vững. Việt Nam là một đất nước có nền tảng văn hóa lâu đời, có nhiều giá trị của di sản nổi bật toàn cầu, đặc biệt là văn hóa con người với sự sáng tạo rất to lớn, vì vậy Việt Nam muốn thúc đẩy công nghiệp văn hóa để phát triển kinh tế, và mong muốn được học hỏi rất nhiều từ các nước trên thế giới. Việc thực thi bản quyền trên môi trường số là một trong những vấn đề cần quan tâm để thúc đẩy sự phát triển công nghiêp văn hóa trong thời gian tới.

Thứ trưởng cũng mong muốn: “Hội nghị này sẽ là cơ hội tốt để chúng ta có thể cập nhật thêm tình hình bảo hộ và thực thi về bản quyền, đặc biệt trên môi trường số tại mỗi quốc gia, khu vực; chia sẻ các xu hướng về xây dựng chính sách, các giải pháp về công nghệ để đối phó với những xâm phạm về quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số; và trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, triển khai những chương trình hợp tác trong hoạt động quản lý và thực thi bản quyền trên môi trường số trong tương lai”.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hàn Quốc tại Việt Nam Choi Youngsam phát biểu tại Hội nghị

Tại Hội nghị, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hàn Quốc tại Việt Nam Choi Youngsam chia sẻ, không thể phủ nhận rằng nỗ lực của một quốc gia có những giới hạn trong việc đáp ứng vấn đề vi phạm bản quyền, đặc biệt là khi chúng ta đang sống trong thời đại kỹ thuật số “được liên kết”, môi trường nơi tất cả chúng ta được kết nối ngay lập tức. Ông Choi Youngsam cũng hy vọng, Hội nghị chuyên đề này sẽ tạo ra một bước đột phá mới trong thúc đẩy mối quan hệ hợp tác giữa các nước tham gia, và Việt Nam là điểm khởi đầu cho sự đoàn kết quốc tế trong lĩnh vực thực thi bản quyền cũng như tăng cường sự phối hợp toàn cầu trong lĩnh vực bản quyền.

Ông Xavier Vermandele, Cố vấn pháp lý cấp cao, Ban Tôn trọng sở hữu trí tuệ, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới phát biểu

Phát biểu chào mừng Hội nghị, ông Xavier Vermandele, Cố vấn pháp lý cấp cao, Ban Tôn trọng sở hữu trí tuệ, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới cho biết: Thực thi bản quyền là một thành phần quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và phát triển kinh tế. Nó đảm bảo rằng người sáng tạo được trả công xứng đáng cho công việc của họ, từ đó khuyến khích sản xuất nội dung mới và nguyên bản. Điều này đặc biệt quan trọng trong thời đại kỹ thuật số ngày nay, nơi mà việc dễ dàng sao chép và phổ biến các tác phẩm sáng tạo đặt ra những thách thức đáng kể đối với việc bảo vệ bản quyền. Thực thi bản quyền hiệu quả không chỉ bảo vệ quyền của người sáng tạo mà còn thúc đẩy môi trường thuận lợi cho đầu tư vào các ngành công nghiệp sáng tạo.

Tuy nhiên, ông Xavier Vermandele cũng nhấn mạnh, việc thực thi bản quyền và rộng hơn là văn hóa tôn trọng bản quyền, không phải là không có những thách thức. Bản chất toàn cầu của Internet và sự tiến bộ nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật số đã khiến việc thực thi luật bản quyền ngày càng khó khăn. Điều này đã dẫn đến tình trạng vi phạm bản quyền và vi phạm trên diện rộng, làm suy yếu giá trị của các tác phẩm sáng tạo và cản trở sự đổi mới. Do đó, việc tăng cường năng lực và hợp tác của chúng ta, ở cấp quốc gia và quốc tế, giữa các cơ quan thực thi pháp luật, với những người có quyền và các bên liên quan tư nhân khác như các bên trung gian, là rất quan trọng trong việc giải quyết những thách thức này.

Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ VHTTDL) Phạm Thị Kim Oanh phát biểu tham luận

Chia sẻ tại Hội Nghị, trong chuyên đề “Giới thiệu về Hệ thống thực thi Quyền tác giả ở Việt Nam”, bà Phạm Thị Kim Oanh, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác gia (Bộ VHTTDL) đã nhấn mạnh về những kết quả đạt được trong quản lý, thực thi quyền tác giả, quyền liên quan, những khó khăn, thách thức và nguyên nhân. Bên cạnh đó bà Phạm Thị Kim Oanh đã đưa ra một số giải pháp cụ thể:

Một là, các cơ quan có thẩm quyền tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan, đặc biệt là quy định về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số, hướng tới xây dựng Luật Bản quyền tác giả độc lập.

Hai là, đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan trong nước và quốc tế, đồng thời tiếp tục nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan của các nhóm đối tượng trong toàn xã hội (người sáng tạo, người khai thác, sử dụng và công chúng).

Ba là, tăng cường năng lực cho các cơ quan quản lý, thực thi quyền tác giả, quyền liên quan; đầu tư cơ sở vất chất, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc trong việc phát hiện, ngăn ngừa, xử lý các hành vi xâm phạm quyền tác giả trên môi trường kỹ thuật số; nâng cao vai trò, trách nhiệm của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian (ISPs) trong việc thực thi quyền tác giả trên môi trường kỹ thuật số.

Bốn là, phát huy vai trò, tính chủ động của các hội/hiệp hội/tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan trong việc thực thi, bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan; các chủ thể quyền chủ động áp dụng các biện pháp công nghệ để bảo vệ quyền tác giả trong môi trường kỹ thuật số theo quy định pháp luật, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc xử lý các hành vi xâm phạm quyền tác giả.

Năm là, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong việc thực thi bảo hộ quyền tác giả trên môi trường kỹ thuật số.

Sáu là, cần có các chính sách tổng thể để tạo thị trường, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa mà Việt Nam có thế mạnh.

Bà Soyeong Ahn, Phó Trưởng Phòng Hợp tác và Thương mại Văn hóa, Cục Bản quyền, Bộ VHTTDL Hàn Quốc phát biểu tham luận “Giá trị của bản quyền và sự đóng góp của các ngành công nghiệp sáng tạo cho nền kinh tế”

Ông Wolf Meier-Ewert, Tham tán, Sở hữu trí tuệ, Ban Cạnh tranh và Mua sắm Chính phủ, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) chia sẻ tham luận “Hiệp định TRIPS: Khung thực thi quốc tế”

Hội nghị diễn ra trong 5 ngày, từ ngày 17 đến 21-6-2024, với 34 chủ đề và 50 bài tham luận đến từ các chuyên gia quốc tế và Việt Nam: Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Bộ VHTTDL Hàn Quốc, Cơ quan Bảo vệ bản quyền Hàn Quốc (KCOPA), Liên minh chống vi phạm bản quyền nghe nhìn quốc tế, Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ, Liên minh Dịch vụ trung gian Trực tuyến quốc tế, Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Tác giả và Nhà soạn nhạc (CISAC).

Hội nghị tập trung vào các nội dung như: Giới thiệu về hệ thống thực thi quyền tác giả của các quốc gia; giá trị của bản quyền và sự đóng góp của các ngành công nghiệp sáng tạo cho nền kinh tế; các phương thức vi phạm bản quyền trực tuyến phổ biến và các mối đe dọa liên quan đến việc sử dụng nội dung vi phạm bản quyền; sự phát triển quốc tế trong thực thi và quản lý trực tuyến; thẩm quyền và luật áp dụng trong tranh chấp bản quyền trực tuyến; phương thức giải quyết vi phạm bản quyền trực tuyến; thu thập, bảo quản bằng chứng, cách tiếp cận cân bằng để thực thi bản quyền và sử dụng công nghệ để ngăn chặn vi phạm bản quyền; các hoạt động nâng cao nhận thức của WIPO và làm việc với các cơ quan tư pháp; vai trò của các tổ chức quản lý tập thể trong thực thi bản quyền; hợp tác công - tư để chống vi phạm bản quyền trực tuyến, quan hệ đối tác công - tư và hợp tác giữa chủ sở hữu quyền...

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Bài, ảnh: THANH DANH