Với sự hỗ trợ của Bộ Văn hóa Cộng hòa Séc và Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Việt Nam, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa cho ra mắt bản dịch tiếng Việt tiểu thuyết "Những kẻ hèn nhát" của nhà văn Josef Škvorecký. Chiều ngày 10-12-2022, buổi ra mắt sách đã được tổ chức tại Hà Nội với sự tham dự của Đại sứ Cộng hòa Séc tại Việt Nam Hynek Kmonicek.

Phát biểu tại buổi lễ ra mắt bản dịch ra tiếng Việt của tiểu thuyết Những kẻ hèn nhát của nhà văn Josef Škvorecký, Đại sứ Hynek Kmonicek lý giải vì sao Bộ Văn hóa Cộng hòa Séc và Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Việt Nam hỗ trợ Nhà xuất bản Phụ nữ in cuốn sách này. Ông khẳng định: “Vì văn học là cách tốt nhất để hai dân tộc hiểu nhau hơn. Tôi được biết ở Việt Nam đã xuất bản nhiều tác phẩm của các tác giả người Séc, nhất là những tác giả nổi tiếng như Kundera. Văn học hiện đại Séc nửa đầu thế kỷ XX nổi trội là bộ ba vĩ đại: Jaroslav Hašek, Franz Kafka và Karel Čapek. Nhưng văn học Séc vẫn còn các nhà văn tên tuổi khác mà độc giả Việt Nam vẫn chưa được tiếp cận tác phẩm của họ, một trong số đó là nhà văn Josef Škvorecký. Ở Séc có những cuốn sách mà ai cũng biết và Những kẻ hèn nhát là một trong những tác phẩm như vậy. Tôi biết việc chuyển ngữ từ tiếng Séc sang tiếng Việt rất khó và có một dịch giả am hiểu như chị Bình Slavická là rất quý và hiếm”.

Đại sứ Cộng hòa Séc tại Việt Nam Hynek Kmonicek phát biểu tại lễ ra mắt tiểu thuyết "Những kẻ hèn nhát"

Bà Khúc Thị Hoa Phượng - Giám đốc Nhà xuất bản Phụ nữ cho biết: “Cách đây hai năm, Nhà xuất bản Phụ nữ in bản dịch tiểu thuyết Vận mệnh người lính tốt Švejk trong Đại chiến Thế giới của Jaroslav Hašek chúng tôi đã rất vui mừng vì đây là một tác giả nổi tiếng chưa từng được dịch và xuất bản ở Việt Nam. Cuốn sách này đã góp phần mở một cánh cửa, để giúp độc giả hiểu thêm về đất nước và con người Séc. Thật thú vị khi tiểu thuyết Những kẻ hèn nhát cũng chính là tác phẩm đầu tiên được dịch sang tiếng Việt của nhà văn Josef Škvorecký. Tác phẩm này đã cho chúng ta hiểu thêm về thế hệ thanh niên Séc đầu thế kỷ XX. Không chỉ cất lên tiếng nói yêu hòa bình, tôn vinh những giá trị nhân văn, tình yêu với âm nhạc, tiểu thuyết Những kẻ hèn nhát còn là những trải nghiệm thanh xuân của chính tác giả. Nhà xuất bản Phụ nữ trân trọng cảm ơn Bộ Văn hóa Cộng hòa Séc và Đại sứ quán Cộng hòa Séc tại Việt Nam đã hỗ trợ chúng tôi xuất bản cuốn sách này!”.

Gần như một cuốn tự truyện, Những kẻ hèn nhát của Josef Škvorecký viết về tám ngày cuối cùng (từ 4-5 đến 11-5-1945) của Đại chiến Thế giới II, tại thị trấn nhỏ gần biên giới Séc - Đức mà tác giả đặt tên là Kostelec. Nhân vật chính là chàng sinh viên Danny chỉ có hai mối quan tâm thực sự, đó là phụ nữ và nhạc jazz. Khi những người tị nạn tràn vào thị trấn, quân Đức nổ súng cùng tình cảnh hỗn loạn trong những ngày cuối cùng của cuộc chiến ở châu Âu bao trùm Kostelec. Lúc này, Danny phải đối mặt với những câu hỏi về cuộc đời, mục đích và tương lai nếu anh sống sót qua những thời khắc nguy hiểm này.

Bằng giọng văn đậm chất hoạt kê, tác phẩm Những kẻ hèn nhát đưa độc giả đến với một giai đoạn lịch sử đầy biến động. Tác phẩm được hoàn thành từ năm 1949, nhưng vì tình hình chính trị Tiệp Khắc lúc đó mà mãi đến cuối năm 1958 mới được xuất bản lần đầu tiên. Và hơn một nửa thế kỷ sau khi ra đời, nó vẫn còn giữ nguyên được vẻ tươi nguyên mới mẻ ban đầu. Cuốn sách được dịch ra 17 ngôn ngữ, được tái bản 11 lần, trở thành một trong những cuốn sách phải đọc ở nhà trường, và có mặt trong đề thi tốt nghiệp văn học tại trường phổ thông trung học Séc.

Chỉ với cuốn tiểu thuyết đầu tay Những kẻ hèn nhát, nhà văn Josef Škvorecký (1924-2012) đã được xếp vào đội ngũ các tác giả kinh điển của văn học Séc, ngay từ khi ông còn sống. Ông là một trong những nhà văn lớn của văn học hiện đại Séc nửa sau thế kỷ 20, đồng thời là dịch giả có uy tín, người đã đưa các tác giả nổi tiếng của văn học Mỹ đến với độc giả Séc. Ông đã được tặng nhiều giải thưởng văn học trong và ngoài nước: giải thưởng của Hội Nhà văn Tiệp Khắc (1963), giải thưởng Nhà văn Tiệp Khắc (1966), giải Văn học Quốc gia (1999), giải Jaroslav Seifert (2004), giải thưởng của Toàn quyền Canada cho tiểu thuyết hay nhất (1984), giải của Quỹ Echoing Green - New York (1990), Huân chương Nghệ thuật và Văn học của Pháp (1996)... Giải thưởng danh giá nhất ông được trao tặng là giải Văn học quốc tế Neustadt năm 1980. Từ năm 2007, Séc có thêm giải thưởng văn học mang tên Josef Škvorecký, trao tặng cho tác giả Séc có sáng tác văn xuôi hay nhất của năm.

NGÔ HỒNG VÂN