Chiều ngày 25-11-2024, tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, Hoàn Kiếm, Hà Nội đã diễn ra buổi ra mắt cuốn sách “Quasar Khánh – Nhà thiết kế huyền thoại”. Cuốn sách do Nxb Thế giới, công ty Nhã Nam ấn hành với sự hỗ trợ của Công ty The CREATV Company và xuất bản trong khuôn khổ Chương trình hỗ trợ xuất bản của Viện Pháp.

Tham tán văn hóa Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Viện trưởng Viện Pháp tại Việt Nam Sophie Maysonave phát biểu khai mạc

Phát biểu khai mạc chương trình, Tham tán văn hóa Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, Viện trưởng Viện Pháp tại Việt Nam Sophie Maysonave cho biết, Quasar Khánh là một trong số hiếm hoi các nhà thiết kế đã để lại dấu ấn sáng tạo sâu đậm trong thế kỷ XX. Những tác phẩm của ông, đặc biệt là dòng sản phẩm nội thất bơm hơi Aerópace đã trở thành biểu tượng của thời đại và tiếp tục ảnh hưởng đến các nhà thiết kế đương đại. Cuốn sách Quasar Khánh – Nhà thiết kế huyền thoại của Nxb Albin Michel là một tài liệu đặc biệt và thú vị, ghi lại hành tình sáng tạo của ông. Cuốn sách không chỉ giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp của Quasar Khánh mà còn thể hiện tinh thần tiên phong và sức ảnh hưởng của ông đối với ngành thiết kế. Bà Sophie Maysonave nhấn mạnh: “Nhận thấy tầm quan trọng của việc giới thiệu nhà thiết kế Quasar Khánh đến công chúng Việt Nam, Viện Pháp đã khởi xướng, hợp tác với Công ty Nhã Nam để mua bản quyền, dịch và xuất bản tại Việt Nam”.

Đạo diễn Othello Khánh - con trai nhà thiết kế Quasar Khánh, Giám đốc - Nhà sáng lập Công ty The CREATV Company xúc động bày tỏ, cuốn sách được giới thiệu với độc giả Việt Nam đúng vào ngày sinh nhật lần thứ 90 của cha ông. Ông tên thật là Nguyễn Mạnh Khánh, sinh ngày 25-11-1934 tại Hà Nội, năm 1949, ông được mẹ là bà Lê Tần Khanh đưa sang Paris (Pháp) và theo học tại trường Lycée Saint-Louis - một trong ba ngôi trường hàng đầu tại đây. Othello Khánh là người người tài trợ cho việc xuất bản cuốn sách về cuộc đời và di sản của Quasar Khánh. Ông bày tỏ, mong muốn tôn vinh những di sản của cha mình để kết nối với nguồn cội của mình là đất nước Việt Nam.

Đạo diễn Othello Khánh - con trai nhà thiết kế Quasar Khánh tại chương trình

Những năm 1960 và 1970 là những năm hoàng kim đánh dấu tên tuổi của Quasar Khánh. Chính trong giai đoạn này, ông đã lọt vào từ điển bách khoa Larousse với tư cách là nhà phát minh người Việt Nam đầu tiên với nhiều phát minh mang tính tiên phong. Năm 1995, Quasar Khánh quyết định về quê hương và ở lại Việt Nam cho đến khi qua đời vào năm 2016. Về nước, ông sinh sống tại TP.HCM và khơi dậy lại niềm đam mê đồ nội thất với nhiều phát mình độc đáo mang đậm bản sắc Việt.

Cuốn sách Quasar Khánh – Nhà thiết kế huyền thoại là thành quả của nhiều năm nghiên cứu công phu, với phần bài viết của Fabrice Peltier cùng lời tựa từ nhà thiết kế lừng danh Philippe Starck. Các bài viết và hình ảnh độc đáo được giám tuyển bởi Marc Minery và Benoît Ramognino. Tác phẩm còn có sự đóng góp từ Othello Khánh và Jacques Séguéla, mang đến góc nhìn toàn diện về hành trình và di sản thiết kế của Quasar Khánh, với nhiều tài liệu quý giá lần đầu tiên được công bố.

Cuốn sách tái hiện cuộc đời sáng tạo đầy ấn tượng của Quasar Khánh – người được mệnh danh là “một trong những nhà thiết kế tiên phong và sáng tạo của thế kỷ XX”. Từ niềm đam mê thiết kế với tinh thần đổi mới, ông đã hiện thực hóa những thiết kế đi trước thời đại: từ thời trang, đồ nội thất, xe hơi, tàu thuyền, máy bay đến các thành phố. Sáng tạo của ông góp phần định hình ngành thiết kế và trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ sau.

Bìa cuốn sách

Bắt đầu từ nền tảng kỹ sư cầu đường, Quasar Khánh không ngừng sáng tạo và thử nghiệm, tìm kiếm sự cân bằng giữa thiết kế và tính ứng dụng. Thành tựu nổi bật của Quasar Khánh là dòng nội thất bơm phồng Aerospace. Dòng sản phẩm Aerospace gồm các sản phẩm nội thất bơm phồng từ nhựa trong suốt, mang lại phong cách tự do, nhẹ nhàng và linh hoạt trong không gian sống. Dòng sản phẩm này không chỉ mở ra một xu hướng mới trong thiết kế nội thất mà còn khắc họa rõ nét tinh thần tự do, phóng khoáng của những năm 1960-1970. Aerospace đại diện cho phong cách thiết kế tiên phong, đậm tinh thần không tưởng và phá vỡ mọi quy tắc truyền thống trong lĩnh vực nội thất.

Cuốn sách còn giới thiệu các bài viết của Othello Khánh và Emmanuelle Khánh, những người đồng hành và cũng là người truyền lửa tiếp nối di sản sáng tạo của Quasar Khánh. Qua các bài viết và hình ảnh được trích từ kho lưu trữ cá nhân, người đọc sẽ hiểu hơn về cuộc đời và sự nghiệp của một nhà thiết kế huyền thoại.

Cuốn sách kết thúc bằng những phân tích chi tiết về cách Quasar Khánh tiên phong trong việc sử dụng vật liệu nhựa và tre, góp phần vào phong trào thiết kế bền vững và đổi mới, tạo ra những sản phẩm mang tính ứng dụng cao trong xã hội. Đó là giai đoạn Quasar Khánh đã trở về Việt Nam, ông khám phá lại tre - vật liệu tinh túy của châu Á cho vô số ứng dụng. Nổi bật là nguyên mẫu xe đạp tre Bambooclette được tạo ra tại Đà Nẵng vào năm 1994 cho một cuộc triển lãm ở Paris, được làm hoàn toàn từ vật liệu có nguồn gốc thực vật. Công cuộc làm tre đã mở rộng sang đồ nội thất bằng tre và kim loại, cuối cùng là sản xuất khuôn đúc nhôm cát.

Toàn cảnh buổi ra mắt cuốn sách

Từ lửa, cát và kim loại, “Bộ sưu tập Nervure” đã ra đời. Hình dạng của những sáng tạo mới - ghế, ghế bành, bàn và đèn - hữu cơ hơn nhiều, phản ánh phong cách Art Nouveau thuần túy. Đây là loạt sản phẩm đột phá và độc nhất, cùng những thiết kế Việt Nam nguyên bản, giờ đây đang được một lượng lớn nhà sưu tập tìm kiếm.

Luôn là một nhà phát minh đầy tham vọng, Quasar vẫn phát triển và đăng ký bằng sáng chế tại nhà riêng ở TP.HCM. Những nỗ lực của ông trở thành nền tảng quan trọng cho các nhà thiết kế hiện đại, khuyến khích họ dám bước ra khỏi giới hạn truyền thống.

Tác giả cuốn sách Fabrice Peltier là một tên tuổi lớn trong lĩnh vực thiết kế bao bì và sản phẩm tại Pháp, Peltier là người sáng lập P’Référence, nơi sản xuất hơn 12.000 sản phẩm tiêu dùng phổ thông. Ông cũng là sáng lập viên của Designpack Gallery, không gian đầu tiên tại Paris dành riêng cho thiết kế bao bì. Với vai trò là cố vấn thiết kế tại Liên Hiệp Quốc và nhiều hội thảo quốc tế, ông là chuyên gia hàng đầu về thiết kế bền vững, từng nhận nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.

Bài, ảnh: NGÔ HỒNG VÂN