Ngày 8-10-2022, tại Khu Thái Học, di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám khai mạc Triển lãm Trưng bày chuyên đề “Bia đá kể chuyện” với chủ đề “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” nhân kỷ niệm 68 năm Ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2022).

Ngay từ những ngày đầu xây dựng nền quân chủ độc lập, các triều đại phong kiến Việt Nam đã chú trọng tới việc tuyển chọn và trọng dụng nhân tài. Kể từ khoa thi năm 1442, các nhà khoa bảng đỗ đại khoa được khắc ghi trên bia Đề danh Tiến sĩ đặt tại Văn Miếu ở kinh đô để lưu truyền danh thơm đến muôn đời sau.

Lễ cắt băng khai mạc triển lãm

Phát biểu Khai mạc triển lãm, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Trần Thị Vân Anh chia sẻ: “Kể từ khoa thi Nho học đầu tiên được tổ chức năm 1075 dưới triều vua Lý Nhân Tông cho đến khoa thi cuối cùng năm 1919 dưới triều vua Khải Định, lịch sử khoa cử Nho học Việt Nam đã trải qua hơn 800 năm với hàng trăm khoa thi được tổ chức và sự xuất hiện của nhiều bậc hiền tài, góp phần đảm bảo cho sự thịnh vượng của biết bao triều đại”.

“Trải qua những thăng trầm của lịch sử, một số bia Tiến sĩ thuộc Văn Miếu Thăng Long xưa đã bị mất hoặc thất lạc, hiện chỉ còn 82 bia Tiến sĩ được bảo tồn tại khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội và đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới, được Chính phủ Việt Nam công nhận là Bảo vật quốc gia” - bà Trần Thị Vân Anh cho biết.

Đánh giá cao ý tưởng tổ chức triển lãm Bia đá kể chuyện, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội nhấn mạnh: Những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của 82 bia Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám cùng với hàng ngàn câu chuyện thú vị về cuộc đời và sự nghiệp của hơn 1.300 vị Tiến sĩ tiếp tục cần được giải mã và giới thiệu rộng rãi đến công chúng, khách tham quan di tích.

Bà Trần Thị Vân Anh cũng mong muốn Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tiếp tục nghiên cứu tổ chức các cuộc triển lãm về bia tiến sĩ, để những tấm bia tiếp tục kể các câu chuyện hấp dẫn, thú vị, giúp cho công chúng, tiếp cận những giá trị của bia Tiến sĩ, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy giá trị của di sản văn hóa.

Công chúng tham quan triển lãm

Những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của 82 bia Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ được thể hiện đơn thuần qua những hàng chữ Nho hay hoa văn trang trí trên mặt bia. Ẩn sau lớp mặt đá khô cứng và câm lặng đó là hàng ngàn câu chuyện thú vị về cuộc đời và sự nghiệp của hơn 1.300 vị tiến sĩ đang chờ được khám phá.

Trưng bày chuyên đề “Bia đá kể chuyện” với chủ đề Hiền tài là nguyên khí quốc gia được thể hiện qua 4 nội dung: Chiêu mộ hiền tài - giới thiệu một số nét chính về khoa cử của nước ta giai đoạn 1442 -1529; Con đường khoa cử - giới thiệu thông tin về thi cử và chế độ đãi ngộ dành cho những người đỗ đạt; Gương sáng tiền nhân - giới thiệu một số danh nhân tiêu biểu có nhiều đóng góp cho giáo dục nước nhà và một số lĩnh vực khác; Lưu danh muôn thuở - giới thiệu những câu trích dẫn nổi tiếng về giá trị của đào tạo và sử dụng nhân tài.

Với chủ đề Hiền tài là nguyên khí quốc gia là chương đầu tiên trong câu chuyện dài mà 82 bia Tiến sĩ Văn Miếu Thăng Long sẽ mang đến trong thời gian tới. Trưng bày lựa chọn giới thiệu 14 bia Tiến sĩ đầu tiên có liên quan đến các khoa thi trong giai đoạn 1442 - 1529, tương ứng với những khoa thi được tổ chức dưới triều Lê Sơ và kết thúc bằng khoa thi đầu tiên của nhà Mạc. Những bia Tiến sĩ còn lại sẽ tiếp tục được giới thiệu đến khách tham quan trong những cuộc trưng bày triển lãm sau này. Đó sẽ là những chương tiếp theo của câu chuyện thú vị về 82 bia Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Trưng bày kéo dài đến ngày 8-11-2022 tại Tiền đường Nhà Thái học, Khu Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Tin: THANH DANH - Ảnh: THÚY NGA