Sáng ngày 12-4-2024, Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam đã khai mạc buổi triển lãm lưu động “Tôi yêu Sushi”. Sushi hiện đã vượt ra ngoài biên giới Nhật Bản và được người dân khắp nơi trên thế giới ưa thích.

Đến dự triển lãm có đại diện của các Đại sứ quán, Trung tâm văn hóa các nước tại Việt Nam

Triển lãm lần này cung cấp những thông tin hữu ích, trực quan và chuyên sâu về sức hấp dẫn của sushi, như cách người Nhật tiếp nhận sushi nguyên bản và biến đổi nó để phù hợp với môi trường tự nhiên, văn hóa và lối sống của từng khu vực. Triển lãm cũng giới thiệu một văn hóa sushi vô cùng sống động, và khuyến khích chúng ta suy nghĩ về tiềm năng của sushi như một loại thực phẩm tốt cho tương lai trong bối cảnh các vấn đề về thực phẩm đương đại. Dù là người chưa biết nhiều về sushi hay là một người hâm mộ sushi, khán giả sẽ có một trải nghiệm thích thú và hấp dẫn với triển lãm này. Thông qua món sushi, triển lãm này cũng truyền tải được phần nào về lịch sử, văn hóa và phong tục của Nhật Bản.

Phát biểu tại buổi khai mạc, ông Osuka Shoya - Đại diện Trung tâm giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam chia sẻ: “Triển lãm lần này của chúng tôi là một phần trong các hoạt động giao lưu văn hóa nghệ thuật giữa Việt Nam và Nhật Bản. Lần này chúng tôi chọn chủ đề là sushi, một món ăn điển hình của văn hóa Nhật Bản với cách tiếp cận từ lịch sử của Sushi. Ở đây chúng tôi có rất nhiều mô hình sushi. Sau đợt triển lãm lần này tại Trung tâm giao lưu Văn hóa Nhật Bản, chúng tôi sẽ kết hợp với Bảo tàng Bắc Giang để tổ chức một buổi triển lãm Sushi tại Bảo tàng Bắc Giang”.

Triển lãm thu hút sự quan tâm của rất nhiều khách tham quan

Ông Yonemori Shinsuke, Trưởng Ban Văn hóa đến từ Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam cho biết: “Sushi là món ăn tiêu biểu của văn hóa Nhật Bản. Nhưng sushi không chỉ là một món ăn mà đằng sau đó là những bối cảnh lịch sử, văn hóa rất sâu sắc của Nhật Bản. Tôi hy vọng thông qua triển lãm lần này, quý vị sẽ hiểu sâu hơn nữa về bối cảnh văn hóa lịch sử của đất nước Nhật Bản. Lần này, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam cũng mời một chuyên gia hàng đầu về sushi từ Nhật Bản đến Việt Nam, để có những buổi giao lưu, chia sẻ với khán giả Việt Nam các thông tin hữu ích về sushi”.

Năm 2013, UNESCO đã ghi danh washoku - ẩm thực Nhật Bản vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể và sushi là món ăn điển hình của đất nước mặt trời mọc. Sushi không chỉ là một món ăn tinh tế mà còn rất tốt cho sức khỏe, vừa ngon mắt lại vừa ngon miệng. Sushi đã trở thành món ăn quen thuộc trong các thực đơn trên khắp thế giới. Khởi nguồn từ Đông Nam Á và miền Nam Trung Quốc, sushi đã đến Nhật Bản hơn một nghìn năm trước. Tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào trong và xung quanh các hòn đảo của Nhật Bản, những kiến thức và ý tưởng, những nỗ lực không ngừng nghỉ để thử những món ăn ngon ngay khi có cơ hội, người Nhật đã biến đổi sushi hoàn toàn. Loại sushi phổ biến nhất hiện nay là nigiri-zushi, xuất hiện khoảng 200 năm trước ở Edo (nay là Tokyo).

Bức tranh "Tiệc hoa anh đào" Mitate-Genji, sáng tác năm 1855, thuộc trường phái Ukiyo-e

Triển lãm còn trưng bày bức tranh cuộn thời Meiji, mô tả quá trình sản xuất sushi cá hương vào thời Edo tại xưởng Sushi chính của gia tộc Owari. Bức tranh mô tả từng quy trình, như sử dụng chim cốc để bắt cá hương, nấu cơm, ướp sushi và xếp các thùng sushi lên ngựa để vận chuyển đến Edo. Khi các lãnh chúa sản xuất sushi để dâng lên Mạc phủ làm cống phẩm hàng năm. Các quy trình phải tuân thủ chặt chẽ và tỉ mỉ, được truyền lại cẩn thận cho các thế hệ sau.

Triển lãm cũng dựng một quầy sushi giống như các quầy sushi trên đường phố Nhật Bản. Các quầy sushi khá phổ biến ở Nhật Bản, khách hàng có thể chọn bất cứ thứ gì họ muốn từ món sushi làm sẵn trên quầy và thường đứng ăn ngay tại chỗ. Các loại sushi phổ biến như cá ngừ thịt đỏ, cá sòng, cá mòi, sò lông và sò biển. Những quầy hàng này rất bình dân, các món ăn được chuẩn bị sẵn để ăn ngay và có mức giá khá rẻ. Trứng tráng dày cuộn rong biển là loại đắt nhất.

Triển lãm tái hiện một chuỗi sushi băng chuyền

Độc đáo tại buổi triển lãm, chính là việc tái hiện một chuỗi sushi băng chuyền, một kiểu nhà hàng sushi bắt đầu ở Oska và lan rộng khắp Nhật Bản vào những năm 1960. Sushi băng chuyền mang đến một trải nghiệm ăn uống hoàn toàn mới lạ bằng cách cho các đĩa nigiri-zushi di chuyển trên băng chuyền để thực khách tự chọn món. Triển lãm lần này giới thiệu một phiên bản thu nhỏ của sushi băng chuyền, giúp khán giả cảm nhận được bầu không khí đó.

Đối với khách tham quan yêu thích hội họa, có thể tìm hiểu sushi được miêu tả trong tranh Ukiyo-e. Tác phẩm nổi tiếng nhất thuộc thể loại này là Dân chơi đêm 26 ở Takanawa trong bộ tranh Trăm danh thắng Edo của Utagawa Hiroshige. Bức tranh mô tả sự kiện thường niên Nijuroku Ya Machi, là dịp mọi người ăn mừng trăng mọc vào đêm 26-7. Tranh mô tả nhiều người tụ tập bên bờ biển ngắm trăng với nhiều quầy hàng, trong đó có gian hàng bán sushi. Sushi cũng xuất hiện thường xuyên trong tranh ukiyo-e vẽ những mỹ nữ trong bối cảnh đời thường, như tác phẩm của Utagawa Kuniyoshi - Sushi, trong bộ tranh Thế giới của phụ nữ; Sushi mang về trong bộ tranh Những người phụ nữ áo kẻ caro; Đền Fukagawa Susaki trong bộ tranh Đền thờ 7 vị thần may mắn ở Edo.

Khu trưng bày 930 miếng sushi đa sắc màu, các miếng sushi được trưng bày vô cùng bắt mắt

Tại triển lãm lần này, có một gian trưng bày sắp đặt sushi vô cùng ấn tượng, chủ yếu tập trung vào món nigiri-zushi, kết hợp 30 miếng mỗi loại của 31 loại sushi khác nhau, tạo thành tổng thể 930 miếng sushi đa sắc màu. Nigiri-zushi được xếp san sát nhau với nhiều dải màu sắc tạo nên một hình ảnh tuyệt đẹp, nổi bật ngay cả giữa những màu sắc tươi sáng của nhiều loại washoku- ẩm thực Nhật Bản khác. Mỗi loại sushi đều đơn giản nhưng khi được sắp xếp trong khay, chúng kết hợp với nhau tạo nên sự hài hòa, thể hiện sự khéo léo, tinh tế của các đầu bếp Nhật.

Du khách ấn tượng với các mô hình sushi bắt mắt được làm giống các món sushi thật

Triển lãm cũng áp dụng công nghệ hiện đại để người xem có thể bước vào một chuyến tham quan trực tuyến tại một cửa hàng sushi ở Nhật Bản. Video được quay với sự hợp tác của Kizushi - một cửa hàng sushi lâu đời tiếp nối truyền thống Yohei Sushi ở khu vực Ningyo-cho của Tokyo. Khán giả được ngồi trên ghế, trước mặt là màn hình đầu bếp Nhật Bản và có một bàn ăn điện tử ở giữa. Thật thú vị khi được chứng kiến cách xử lý khéo léo các nguyên liệu sushi của một đầu bếp đã được tổ truyền các kỹ thuật lâu đời, thông qua thực hành phục vụ món ăn nigiri-zushi thời Edo. Chị Nguyễn Thu Trang (du khách Hà Nội) chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên chị tới triển lãm về sushi. Chị thấy rất ấn tượng với không gian trưng bày ở đây. Có rất nhiều mô hình sushi lạ mắt và hấp dẫn. Đặc biệt, chị rất thích thú khi trải nghiệm ghé thăm một tiệm sushi ở Nhật Bản. Khi ngồi lên chiếc ghế này, đối diện là đầu bếp Nhật Bản và một bàn ăn điện tử ở phía trước, chị cảm nhận như đang được thưởng thức món sushi tại một nhà hàng thật ở Nhật Bản. Thông qua triển lãm lần này, chị hiểu hơn rất nhiều về nguồn gốc, lịch sử của món sushi và hiểu hơn về văn hóa của người Nhật”.

Triển lãm cũng áp dụng công nghệ hiện đại để người xem có thể trải nghiệm chuyến tham quan trực tuyến tại một cửa hàng sushi ở Nhật Bản

Ngày nay, Nhật Bản có hơn 20.000 nhà hàng sushi. Các nhà hàng sushi được phân loại thành: các cửa hàng sushi truyền thống nơi thực khách ngồi tại quầy, đầu bếp làm sushsi theo yêu cầu và các cửa hàng sushsi băng chuyền. Hiện nay, sushi có mặt trên toàn thế giới và mỗi quốc gia lại có những loại sushi khác nhau, ví dụ món sushi cuộn California. Các loại sushi mới được phát minh trên thế giới lại quay trở về quê hương sushi và kích thích các đầu bếp Nhật Bản tiếp tục đổi mới và lan rộng nhiều loại sushi ra khắp thế giới. Chính sự trao đổi và tương tác văn hóa này đã mang lại nhiều ý tưởng về sushi cho các đầu bếp khắp nơi trên thế giới.

Tới triển lãm Tôi yêu sushi, du khách còn được tham gia nhiều hoạt động trải nghiệm hấp dẫn như: mặc áo Happi, đố vui có thưởng, viết chữ Hán, gấp giấy origami… Xuyên suốt thời gian triển lãm, các sự kiện liên quan đến chủ đề Sushi cũng sẽ được tổ chức. Chiều ngày 13 và 14-4, Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam phối hợp với Nhà hàng Ganeya tổ chức Workshop Chế biến Sushi. Ngoài triển lãm chính tại 27 Quang Trung, tại Aeon Mall Long Biên (27 Cổ Linh, quận Long Biên, Hà Nội) còn trưng bày một phiên bản thu gọn của triển lãm, khách tham quan có thể thưởng thức thực tế món sushi tại khu ẩm thực, sau khi tìm hiểu về Sushi tại triển lãm.

Tới triển lãm, du khách còn được tham gia nhiều hoạt động trải nghiệm hấp dẫn

Triển lãm tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (số 27 Quang Trung, Hoàn Kiếm, Hà Nội) mở cửa miễn phí cho tất cả mọi người từ ngày 12-4 đến hết 5-5-2024 (từ 9 giờ - 18 giờ).

Bài, ảnh: LIÊN HƯƠNG