Ngày 28-12-2023 tại Hà Nội, Cục Điện ảnh đã tổ chức Hội nghị triển khai phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Điện ảnh và Nghị định số 131/2022/NĐ-CP của Chính phủ.

Hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Điện ảnh năm 2022

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành cho biết: “Luật Điện ảnh năm 2006, sửa đổi, bổ sung năm 2009 đã tạo ra hành lang pháp lý cho hoạt động điện ảnh, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển văn hóa, nghệ thuật dân tộc, tạo cơ sở pháp lý để xây dựng nền điện ảnh Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế…

Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành phát biểu khai mạc Hội nghị

Trải qua 16 năm thi hành, bên cạnh những đóng góp tích cực, hiệu quả cho sự phát triển điện ảnh Việt Nam, Luật Điện ảnh năm 2006, sửa đổi, bổ sung năm 2009 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập cần sớm được thay thế nhằm thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa và hội nhập quốc tế trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư. Bộ VHTTDL đã chủ trì, phối hợp với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội xây dựng dự thảo Luật Điện ảnh báo cáo Chính phủ trình Quốc hội. Ngay sau khi Luật Điện ảnh năm 2022 được ban hành, Bộ VHTTDL đã tích cực, khẩn trương triển khai xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 131/2022/NĐ-CP ngày 31-12-2022 quy định chi tiết một số điều của Luật Điện ảnh và 4 Thông tư hướng dẫn thi hành Luật Điện ảnh. Đến nay, có thể nói các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Điện ảnh năm 2022 đã cơ bản hoàn thành (chỉ còn 1 Thông tư hướng dẫn về điều kiện để UBND cấp tỉnh, thành phố cấp Giấy phép phân loại phim, Cục Điện ảnh đang trình Lãnh đạo Bộ và sẽ được  ban hành trong thời gian sớm nhất).

Nhằm giúp các bộ, ban, ngành, các địa phương, các cơ sở điện ảnh, các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh hiểu rõ hơn và thực hiện đúng các quy định của pháp luật về điện ảnh, Cục Điện ảnh tổ chức Hội nghị triển khai, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Điện ảnh nhằm phổ biến Nghị định số 131/2022/NĐ-CP và 4 Thông tư mới được Bộ trưởng Bộ VHTTDL ban hành”.

“Nóng” chuyện phát hành phổ biến phim trên không gian mạng

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Đỗ Quốc Việt cho biết, về cơ bản, Luật Điện ảnh gồm 8 chương 20 điều đã được đổi mới khá toàn diện, thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, khắc phục những thiếu sót, bất cập, và đặc biệt, có tính mở phù hợp với tình hình thực tiễn, tạo điều kiện cho điện ảnh Việt Nam phát triển. Điều này được thể hiện khá sâu sắc tại một số quy định, trong đó có phát hành phim, phổ biến phim, quản lý phim trên không gian mạng, tổ chức LHP…

Nghị định 131/2022/NĐ-CP ngày 31-12-2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Điện ảnh có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2023 (cùng ngày với Luật Điện ảnh 2022) gồm 3 chương, 22 điều. Quy định về phổ biến phim trên không gian mạng là phần quan trọng, chiếm nhiều dung lượng của Nghị định 131. Trong tổng số 22 điều của Nghị định có tới 6 điều (từ 12-17) quy định chi tiết về hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng, chiếm 1/4 Nghị định là các quy định về nội dung này.

Một số quy định mới được quy định chi tiết tại Nghị định 131 gồm những nhóm nội dung: Thứ nhất, Quy định về lựa chọn sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước ở điều 8.

Thứ hai, về tỷ lệ suất chiếu phim Việt Nam, khung giờ chiếu phim Việt Nam, thời lượng, khung giờ chiếu phim cho trẻ em trong rạp chiếu phim (Điều 9) và tỷ lệ thời lượng phát sóng phim Việt Nam so với phim nước ngoài, khung giờ phát sóng phim Việt Nam, thời lượng và khung giờ phát sóng phim cho trẻ em trên các kênh truyền hình trong nước (Điều 11).

Các nội dung này đã được quy định tại Luật Điện ảnh năm 2006; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện ảnh năm 2009 và Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Điện ảnh tại Nghị định số 54/2010/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, căn cứ vào tình hình thực tế và yêu cầu phát triển điện ảnh Việt Nam, Nghị định 131/2022/NĐ-CP đã quy định mới và điều chỉnh tỷ lệ suất chiếu, thời lượng chiếu phim Việt Nam theo hai giai đoạn: Giai đoạn 1, từ 1-1-2023 đến hết ngày 31-12-2025 đảm bảo đạt ít nhất 15% tổng suất chiếu trong năm; Giai đoạn 2 từ 1-1-2026 đảm bảo đạt ít nhất 20% tổng suất chiếu trong năm để phù hợp hơn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh. Đặc biệt, giờ chiếu phim cho trẻ em dưới 13 tuổi tại rạp chiếu phim được quy định kết thúc trước 22 giờ, cho trẻ em dưới 16 tuổi kết thúc trước 23 giờ.

Thứ ba, nhóm vấn đề về phổ biến phim trên không gian mạng: Tại Điều 1, phạm vi điều chỉnh của Nghị định có 15 khoản thì có tới 6 khoản (từ khoản 7 đến khoản 12) về phổ biến phim trên không gian mạng. Điều đó cho thấy việc yêu cầu về quản lý, điều chỉnh hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng tại văn bản quy phạm pháp luật này được coi trọng .

6 nhóm vấn đề được đề cập trong Chương 1 và quy định cụ thể tại Chương 2 cụ thể như sau: Điều kiện thực hiện phân loại phim để phổ biến trên không gian mạng; Thông báo danh sách phim sẽ phổ biến và kết quả phân loại phim cho Bộ VHTTDL; Thực hiện biện pháp kỹ thuật cần thiết và hướng dẫn cha mẹ, người giám hộ của trẻ em tự kiểm soát, quản lý, bảo đảm phù hợp với độ tuổi người xem, để người sử dụng dịch vụ báo cáo về phim vi phạm; Cung cấp đầu mối, thông tin liên hệ để tiếp nhận, xử lý yêu cầu của cơ quan Nhà nước, phản ánh, khiếu nại, tố cáo của người sử dụng dịch vụ; Triển khai các giải pháp kỹ thuật, phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền gỡ bỏ, ngăn chặn vi phạm; Trách nhiệm ngăn chặn truy cập phim theo yêu cầu của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền của tổ chức, doanh nghiệp có mạng viễn thông…

Toàn cảnh Hội nghị

Tại Hội nghị, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực phổ biến phim trên không gian mạng bày tỏ sự quan tâm về việc triển khai quy định các điều kiện thực hiện phân loại phim. Theo quy định, nếu đã đáp ứng được yêu cầu, các chủ thể gửi hồ sơ đề nghị công nhận đủ điều kiện phân loại phim, phổ biến trên không gian mạng về Cục Điện ảnh. Trường hợp chưa đảm bảo điều kiện thực hiện phân loại thì đề nghị Cục Điện ảnh thực hiện phân loại.

Cụ thể, Điểm a Khoản 1 Điều 12 quy định về những điều kiện này gồm: Có hội đồng phân loại phim hoặc có phần mềm kỹ thuật, hoặc có cơ chế để thực hiện việc phân loại theo quy định, chịu trách nhiệm về kết quả phân loại phim.

Doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp tổ chức phổ biến phim trên không gian mạng sau khi tiếp nhận yêu cầu phải thực hiện việc dừng, gỡ bỏ phim vi phạm chậm nhất trong 24 giờ đối với các phim có nội dung bị nghiêm cấm theo quy định tại Điều 9 Luật Điện ảnh và các quy định khác của pháp luật có liên quan; trong vòng 3-5 ngày đối với các nội dung vi phạm khác theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về điện ảnh của Bộ VHTTDL.

Ông Đỗ Quốc Việt cho biết, đây là một trong những nội dung quan trọng được cơ quan quản lý nhà nước về điện ảnh cũng như các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, tổ chức phổ biến phim trên không gian mạng đặc biệt quan tâm. Với số lượng phim khổng lồ, việc kịp thời phát hiện những vi phạm và yêu cầu thực hiện việc dừng, gỡ bỏ phim vi phạm là áp lực lớn đối với các cơ quan, đối tượng liên quan. Thời gian vừa qua, các cơ quan quản lý Nhà nước đã kịp thời phát hiện , xử lý một số phim phổ biến trên không gian mạng vi phạm Điều 9 của Luật Điện ảnh như: Hướng gió mà đi; Em là niềm kiêu hãnh của anh; MH 370: Chiếc máy bay biến mất; Gửi thời thanh xuân ấm áp của chúng ta; Đạp gió rẽ sóng…

Thứ tư, về điều kiện cơ quan, tổ chức Việt Nam tổ chức liên hoan phim, liên hoan phim chuyên ngành, chuyên đề, giải thưởng phim, cuộc thi phim, chương trình phim và tuần phim tại Việt Nam quy định cụ thể trong Điều 19.

Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Đỗ Quốc Việt cũng giới thiệu về Thông tư 17/2022/TT-BVHTTDL ban hành ngày 27-12-2022 Quy định các mẫu văn bản trong hoạt động điện ảnh có hiệu lực từ ngày 15-2-2023 gồm 3 điều.

Đưa các quy định của Luật Điện ảnh 2022 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật sớm đi vào cuộc sống

Tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Điên ảnh Lý Phương Dung trả lời một số câu hỏi được đặt ra trong quá trình triển khai thực hiện Thông tư số 19/2022/TT-BVHTTDL ngày 30-12-2022 của Bộ VHTTDL Quy định về tổ chức và hoạt động của hội đồng thẩm định kịch bản phim sử dụng ngân sách nhà nước. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 20-12-2023, gồm 3 Chương, 12 Điều, Cụ thể các câu hỏi đáp chi tiết xoay quanh các vấn đề: Chủ đầu tư dự án sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước là tổ chức nào? Trách nhiệm và quyền hạn của Chủ đầu tư được quy định như thế nào? Cơ quan, đơn vị quản lý dự án sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước gồm những tổ chức nào? Thành lập Hội đồng như thế nào?...

Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Nguyễn Thị Thu Hà trình bày những nội dung chính của Thông tư số 05/2023/TT-BVHTTDL ngày 5-4-2023 của Bộ trưởng Bộ VHTTDL quy định tiêu chí phân loại phim và thực hiện hiển thị mức phân loại phim, cảnh báo, gồm 6 Điều cùng Phụ lục kèm theo và Thông tư số 11/2023/TT-BVHTTDL ngày 5-10-2023 của Bộ trưởng Bộ VHTTDL quy định tổ chức và hoạt động của Hội đồng thẩm định, phân loại phim, gồm 12 Điều và 3 Phụ lục kèm theo - Quyết định số 3891/QĐ-BVHTTDL ngày 15-12-2023 của Bộ trưởng Bộ VHTTDL về việc đính chính Thông tư số 11/2023.

Theo đó, những điểm mới của Thông tư 05 bao gồm: Có 6 Mức phân loại phim: P, K, T13, T16, T18, C, bổ sung loại K, phim được phổ biến đến người xem từ đủ 13 tuổi với điều kiện xem cùng cha, mẹ hoặc người giám hộ. Có 7 Tiêu chí phân loại phim: được mô tả chi tiết, rõ ràng, phù hợp với các mức phân loại độ tuổi với phần giải thích từ ngữ bao gồm 11 cụm từ. Tiêu chí phân loại phim dựa trên 5 nguyên tắc chung, với mục đích, tính chất, cách xử lý tình huống cụ thể đối với từng tiêu chí, bổ sung thêm "Hành vi nguy hiểm dễ bắt chước" quy định cụ thể hơn ở 3 điểm.

Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Nguyễn Thị Thu Hà cũng trình bày những nội dung chính của Thông tư 11 và phân tích những điểm mới của Thông tư này. Theo đó, bao gồm những điều chỉnh mới trong Quy định về tổ chức và hoạt động của Hội đồng Thẩm định, phân loại phim.  

Tại Hội nghị, nhiều doanh nghiệp bày tỏ sự quan tâm về việc triển khai quy định các điều kiện thực hiện phân loại, phổ biến phim trên không gian mạng. Nhiều nội dung thu hút sự chú ý của đại biểu tham dự Hội nghị như hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng; hoạt động của Hội đồng thẩm định kịch bản phim sử dụng ngân sách nhà nước; hoạt động của Hội đồng thẩm định, phân loại phim…

Các quy định mới của Luật Điện ảnh đã được các đại biểu thảo luận, góp ý kiến việc thực thi. Ông Nguyễn Văn Nhiêm - Chủ tịch Hiệp hội Phát hành và phổ biến phim Việt Nam cho rằng, quy định về chế tài xử phạt trong điện ảnh chưa đủ sức răn đe. Trong khi ở nhiều nước có mức xử phạt rất nặng thì ở Việt Nam những hành vi vi phạm điều cấm chỉ bị phạt tối đa vài chục triệu đồng. Ông Nhiêm đề nghị cần nghiêm minh hơn, ngoài phạt tiền còn có thể thu giấy phép kinh doanh với những vi phạm nghiêm trọng như các vấn đề về chủ quyền biển đảo và biên giới quốc gia, vi phạm các vấn đề về đạo đức, thuần phong mỹ tục… nhằm đảm bảo môi trường lành mạnh trong điện ảnh.

Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ VHTTDL) Nguyễn Thanh Sơn cho biết, nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, đưa các quy định của Luật Điện ảnh 2022 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật sớm đi vào cuộc sống, việc thực thi những quy định về xử phạt hành chính là rất quan trọng. Nhiều quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện ảnh đã được bổ sung tại Nghị định 128/2022/NĐ-CP. Đặc biệt, Nghị định 128 đã cập nhật quy định mới nhất về xử phạt các hành vi vi phạm điều cấm về phổ biến phim trên không gian mạng; cũng như lược bỏ những quy định không phù hợp. Ngoài hình thức xử phạt tiền, các quy định xử phạt còn là yêu cầu khắc phục hậu quả, gỡ bỏ phim vi phạm hay xử phạt bổ sung, tạo hệ thống chế tài nghiêm khắc, đồng bộ.

Tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành cũng cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia tổ chức hội đồng duyệt phim tiến bộ nhất khi phân cấp trách nhiệm duyệt cho nhiều hội đồng khác nhau trong khi hầu hết các nước chỉ có 1 hội đồng duyệt phim duy nhất. So với trước đây, Luật Điện ảnh năm 2022 đã cởi mở hơn trước và tạo điều kiện tốt nhất cho người làm phim.

Bài, ảnh: NGÔ HỒNG VÂN